Της Ελένης Μανουδάκη,
Η Χίλμα αφ Κλιντ (1862-1944) ήταν μια Σουηδή καλλιτέχνης, η οποία με το επαναστατικό έργο της στις αρχές του 20ού αιώνα προέβλεψε πολλά από τα σημαντικότερα καλλιτεχνικά ρεύματα του 20ού αιώνα. Αν και ήταν σχεδόν άγνωστη κατά τη διάρκεια της ζωής της, το έργο της έχει επανεκτιμηθεί και επαναληφθεί τα τελευταία χρόνια, ενώ σήμερα αναγνωρίζεται ως μια «κλειδαριά» στην ανάπτυξη της αφηρημένης τέχνης.
Γεννήθηκε το 1862 στη Στοκχόλμη της Σουηδίας, σε μια οικογένεια με μακρά παράδοση καλλιτεχνικών και διανοητικών αναζητήσεων. Ο πατέρας της ήταν ναυτικός και η μητέρα της μια ταλαντούχα ερασιτέχνης καλλιτέχνης. Η Χίλμα έδειξε από νεαρή ηλικία το ενδιαφέρον της για την τέχνη και ενθαρρύνθηκε να ακολουθήσει το πάθος της. Παρακολούθησε, μάλιστα, μαθήματα στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών στη Στοκχόλμη, όπου εκπαιδεύτηκε σε παραδοσιακές ακαδημαϊκές τεχνικές και εκτέθηκε στο έργο των ιμπρεσιονιστών και άλλων σύγχρονών της καλλιτεχνών.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, η Κλιντ ασχολήθηκε με τον πνευματισμό, ένα κίνημα που ήταν δημοφιλές εκείνη την εποχή και έδινε έμφαση στην επικοινωνία με το υπερφυσικό βασίλειο. Αυτή και αρκετοί άλλοι καλλιτέχνες σχημάτισαν μια ομάδα με το όνομα “The Five”, η οποία πραγματοποίησε συναυλίες και πειράματα στο αυτόματο σχέδιο, μια τεχνική στην οποία το χέρι μπορεί να κινείται ελεύθερα στο χαρτί, δημιουργώντας αφηρημένα σχήματα και φόρμες. Βλέποντας το έργο Primordial Chaos, Νο. 16 η Χίλμα παρουσιάζει μια στριφογυριστή σύνθεση ζωντανών χρωμάτων και σχημάτων, που αντιπροσωπεύει το χάος που προηγήθηκε της δημιουργίας του κόσμου, σύμφωνα με διάφορες πνευματικές παραδόσεις. Σύμφωνα με την καλλιτέχνη, μάλιστα, αυτός ο πίνακας μαζί με την υπόλοιπη σειρά δημιουργήθηκαν υπό την καθοδήγηση ενός «Υψηλού Διδάσκαλου».
Μέσω των πειραμάτων της με το αυτόματο σχέδιο, άρχισε να εξερευνά έναν κόσμο αφηρημένων μορφών και χρωμάτων που πίστευε ότι αντιπροσώπευαν πνευματικές πραγματικότητες πέρα από τον φυσικό κόσμο. Είδε την τέχνη της ως μέσο επικοινωνίας με αυτές τις πνευματικές δυνάμεις και ως τρόπο δημιουργίας μιας οπτικής γλώσσας, για να εκφράσει τα μηνύματα που επιθυμούσε.
Οι πίνακές της είναι αξιόλογοι ενώ ξεχωρίζουν για την τολμηρή χρήση του χρώματος, τις περίπλοκες γεωμετρίες και τις αφηρημένες φόρμες. Την ενδιέφερε η σχέση μεταξύ πνευματικού και φυσικού, πράγμα που η τέχνη της αντανακλά αυτό το ενδιαφέρον για τη χρήση συμβόλων και μοτίβων. Στη σειρά των πινάκων της με τίτλο The Paintings for the Temple, δημιούργησε έναν μνημειώδη κύκλο αφηρημένων έργων που πίστευε ότι προορίζονταν για έναν πνευματικό ναό που δεν είχε ακόμη χτιστεί. Οι πίνακες χαρακτηρίζονται από τη χρήση ζωντανών χρωμάτων, περίπλοκων μοτίβων και σύνθετων γεωμετριών, ενώ δεν έμοιαζαν με τίποτα που είχαμε ξαναδεί στον κόσμο της τέχνης. Το 1908, ο Ρούντολφ Στάινερ, ηγέτης της Γερμανικής Θεοσοφικής Εταιρείας επισκέφτηκε το studio της και είδε μερικούς από τους πίνακες. Κατόπιν, δήλωσε ότι δεν μπορούσε να τους αποκρυπτογραφήσει και αμφέβαλλε ότι θα μπορούσε κάποιος άλλος να το κάνει τα επόμενα 50 χρόνια.
Η Χίλμα αφ Κλιντ ήταν, όπως προαναφέρθηκε, σε μεγάλο βαθμό άγνωστη κατά τη διάρκεια της ζωής της και οι πίνακές της δεν εκτέθηκαν ποτέ δημόσια. Άφησε αυστηρές οδηγίες ότι το έργο της δεν θα έπρεπε να προβάλλεται για τουλάχιστον 20 χρόνια μετά τον θάνατό της. Μόλις ήρθε η δεκαετία του 1980 άρχισε να αποκαλύπτεται και να επαναξιολογείται το έργο της.
Ένα από το σπουδαιότερα έργα της είναι το The Swan. Αυτό το έργο ζωγραφικής ανήκει στη σειρά με τίτλο The WU–Rose, η οποία εξερευνά τη διττότητα των φύλων και την πνευματική σημασία του αριθμού τρία. Η συνέχεια του έργου με τίτλο The Swan No. 17 έως τον Σεπτέμβριο του 2021 αποτελεί το πιο ακριβοπληρωμένο έργο τέχνης της Χίλμα αφ Κλιντ που πωλήθηκε ποτέ σε δημοπρασία. Πωλήθηκε για πάνω από 11 εκατομμύρια δολάρια σε μια δημοπρασία του οίκου Sotheby’s το 2019. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι καθώς ο αγοραστικός κόσμος της τέχνης αλλάζει συνεχώς, μπορεί να έχουν σημειωθεί νέες πωλήσεις ή ιδιωτικές συναλλαγές που έχουν ξεπεράσει αυτήν την τιμή από τότε.
Σήμερα, η καλλιτέχνης αυτή αναγνωρίζεται ως βασικό πρόσωπο στην ανάπτυξη της αφηρημένης τέχνης και η δουλειά της έχει αποτελέσει αντικείμενο πολυάριθμων εκθέσεων και δημοσιεύσεων. Οι οραματικοί πίνακές της συνεχίζουν να εμπνέουν και να προκαλούν τους θεατές και το πρωτοποριακό της πνεύμα λειτουργεί ως έμπνευση για καλλιτέχνες και λάτρεις της τέχνης σε όλο τον κόσμο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Visionary Genius: Hilma af Klint Explore the Spiritual World of the very first Abstract Artist, youtube.com, διαθέσιμο εδώ
- About- Hilma af Klint Foundation, hilmaafklint.se, διαθέσιμο εδώ
