Του Γιώργου Γαλανάκη,
Οι Γκρίζοι Λύκοι είναι μια ακροδεξιά οργάνωση, η οποία έκανε την εμφάνισή της την δεκαετία του 1970, ως ανεπίσημος παραστρατιωτικός βραχίονας του κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ)* και ευθύνονται για τις δολοφονίες δεκάδων ακαδημαϊκών, φοιτητών, δημοσιογράφων και λοιπών ανθρώπων οι οποίοι είχαν αριστερά φρονήματα. Εμπνευστής της ομάδας και πνευματικός της καθοδηγητής υπήρξε ο Αλπαρσλάν Τουρκές, στρατιωτικός και ιδρυτής του MHP. Επίσης, οι μάχες τους εναντίον του ΡΚΚ και αριστερών ομάδων είναι χαρακτηριστικές. Σύμφωνα με στοιχεία, έχουν προβεί σε 694 παραστρατιωτικού τύπου επιχειρήσεις μεταξύ 1974-1980. Οι τρομοκρατικές τους ενέργειες την δεκαετία του 1970 στοίχισαν την ζωή σε περίπου 6.000 ανθρώπους. Οι Γκρίζοι Λύκοι ασπάζονται τον παντουρκισμό και συνεπώς επιθυμούν την ένωση των τουρκογενών λαών. Χαρακτηριστικό τους είναι ο χαιρετισμός με το κεφάλι του λύκου που σχηματίζουν με τα δάχτυλά τους.
Έχει ενδιαφέρον να αναφερθούμε σε μια περίοδο που συνέβαλε καθοριστικά στην ανάδυση και ανάπτυξη πολλών εκφραστών της ακροδεξιάς, η οποία είναι η περίοδος του Ψυχρού Πολέμου. Εκείνη την περίοδο οι Η.Π.Α., στα πλαίσια περιορισμού επέκτασης του σοβιετικού κομμουνισμού, προσπάθησαν μέσω ακροδεξιών παραστρατιωτικών να σπείρουν τον αντισοβιετισμό, ενώ την επόμενη χρονιά από την ανακοίνωση του δόγματος Τρούμαν εστάλησαν στις Η.Π.Α. Τούρκοι στρατιωτικοί και εθνικιστές. Έτσι, επιστρέφοντας πίσω στη χώρα είχαν ενστερνιστεί τις μεθόδους του ανορθόδοξου πολέμου, και ήταν σε θέση να τις μεταδώσουν στους ομοϊδεάτες τους, και όχι μόνο.
Το τέλος της δεκαετίας του 1970 χαρακτηρίζεται από πολλά επεισόδια μεταξύ ακροδεξιών και κομμουνιστών, όπου οι Γκρίζοι Λύκοι είχαν ενεργό συμμετοχή σε αυτά. Τα επεισόδια φαίνεται ότι έγιναν με την ανοχή της αστυνομίας και κάποιες φορές ακόμη και με την βοήθειά της, καθώς ήθελαν να προετοιμάσουν το έδαφος για το επερχόμενο πραξικόπημα του 1980. Ένα από τα πιο αιματηρά γεγονότα ήταν η σφαγή του Kahramanmaraş που στοίχησε τη ζωή σε πάνω από 100 ανθρώπους κυρίως Αλεβίτες** και τα γεγονότα διήρκησαν τέσσερις μέρες. Μια άλλη εγκληματική ενέργεια είναι το λεγόμενο μακελειό του Bahçelievler, όπου ομάδα Γκρίζων Λύκων σκότωσε 7 φοιτητές μέλη του τουρκικού εργατικού κόμματος. Το 1980, με αφορμή την δολοφονία του αντιπροσώπου, ξέσπασαν βιαιοπραγίες μεταξύ αριστερών και δεξιών, ενώ αργότερα αποδείχτηκε η ανάμιξη της αστυνομίας, καθώς μέλη της έδιναν όπλα στον όχλο.
Η ψευδής είδηση της υποτιθέμενης πυρπόλησης τζαμιού από Αλεβίτες, ήταν η αφορμή για λιντσάρισμα δεκάδων Αλεβιτών, αλλά και για την απώλεια πολλών ζωών τις επόμενες μέρες. Μέσα από αυτά τα γεγονότα προκύπτει η ανάμιξη του κράτους στα επεισόδια εν αναμονή του επερχόμενου πραξικοπήματος, αλλά και η μεγάλη απήχηση των Γκρίζων Λύκων στους εθνικιστές και η ικανότητα τους να κινητοποιούν τις μάζες. Την εποχή του πραξικοπήματος η οργάνωση αριθμούσε 200.000 μέλη -κυρίως φοιτητές και εργάτες- 1.000.000 θαυμαστές και 1.700 παρακλάδια. Όμως, όπως προαναφέραμε τίποτα από αυτά δεν ήθελαν να ελέγξουν οι τουρκικές αρχές.
Παρά το γεγονός ότι μετά το πραξικόπημα η ομάδα απαγορεύτηκε αυτό καθόλου δεν περιόρισε την δράση της. To 1981, έκαναν απόπειρα δολοφονίας κατά του Πάπα. Το 1988, έκαναν απόπειρα δολοφονίας κατά του τότε Πρωθυπουργού της Τουρκίας Τουργκούτ Οζάλ. Σε δηλώσεις του μετά την απόπειρα φωτογράφισε τους Γκρίζους Λύκους, και απέδωσε τα κίνητρα της πράξης στην επίσκεψή του πριν λίγες μέρες στην Ελλάδα. Όπως και πριν, έτσι και μετά το πραξικόπημα του 1980, οι Γκρίζοι Λύκοι όχι μόνο είχαν την ανοχή του κράτους, αλλά και την αναγκαία υποστήριξη από το βαθύ κράτος. Υπάρχουν υποψίες ότι κυβερνήσεις υποστήριξαν εγκληματικές οργανώσεις -συμπεριλαμβανομένων και των Γκρίζων Λύκων- για να βλάψουν είτε τους Κούρδους αυτονομιστές ή και ακόμα πολιτικούς τους αντιπάλους. Κατά την δεκαετία του 1980 εντοπίζονται εκατοντάδες ανεξιχνίαστες δολοφονίες.
* Το κόμμα εθνικιστικής δράσης ιδρύθηκε το 1969 από τον Αλπαρσλάν Τουρκές ως ένα ακροδεξιό κόμμα. Το 1973 εισήχθη για πρώτη φορά στη Βουλή, ενώ μετά το πραξικόπημα του 1980 απαγορεύτηκε. Το 1993 επανιδρύθηκε με το ίδιο όνομα και το 1997 μετά τον θάνατο του Τουρκές τον διαδέχτηκε στην ηγεσία ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί. Σήμερα το κόμμα έχει κοινοβουλευτική συνεργασία με το ΑΚΡ του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
** Οι Αλεβίτες είναι θρησκευτική κοινότητα που κατοικεί κυρίως στην Τουρκία. Έχει επιρροές από το Σιιτικό Ισλάμ αλλά θεωρείται ανεξάρτητη μουσουλμανική θρησκεία που έχει τις απαρχές στον σουφισμό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Κόγκα-Διαμαντοπούλου, Νόρα, (2021), Η τουρκική ακροδεξιά ως κοινωνικό κίνημα και οι Γκρίζοι Λύκοι, Πτυχιακή εργασία, Αθήνα: Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
- Γιατί φτιάχτηκαν οι Γκρίζοι Λύκοι, (2017), newsbeat.gr, Διαθέσιμο εδώ
