Της Ευδοκίας Πολύζου,
Η ψυχική υγεία και οι ψυχικές ασθένειες, μολονότι αποτελούν καταστάσεις που συνδέονται αναπόφευκτα με την ανθρώπινη φύση, αποτελούσαν για χρόνια θέματα ταμπού. Πλέον, φαίνεται πως τα πράγματα αλλάζουν προς το καλύτερο, με τα στερεότυπα που συνόδευαν αυτά τα ζητήματα σταδιακά να εξασθενούν.
Σε αυτό έχει βοηθήσει, αναμφισβήτητα, η τέχνη και ιδιαίτερα ο κινηματογράφος. Μέσα στα χρόνια έχουν δημιουργηθεί πολλές ταινίες που αναφέρονται σε ευαίσθητα ζητήματα μέσα από τις ιστορίες των ηρώων, όπως η πραγματικότητα των ψυχικών ασθενειών και η σημασία της ψυχικής υγείας. Υπάρχουν, λοιπόν, πολλές ταινίες που πραγματεύονται ζητήματα σχετικά με την ψυχική υγεία, ωστόσο στο συγκεκριμένο άρθρο θα αναφερθούμε σε τρεις από αυτές.
1. Girl, Interrupted (1999)
Το κορίτσι που άφησα πίσω είναι μία ψυχολογική δραματική ταινία αμερικανικής παραγωγής, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Σουζάνα Κέισεν. Πρωταγωνιστούν η Winona Ryder και η Angelina Jolie, ενώ συμμετέχουν και άλλοι διάσημοι ηθοποιοί του Χόλυγουντ.
Η ταινία αφηγείται την ιστορία της δεκαοχτάχρονης Σουζάνα, το 1967, όταν η ίδια μετά από απόπειρα αυτοκτονίας αναγκάζεται να εγκλεισθεί προσωρινά σε μία ψυχιατρική κλινική. Εκεί, διαγιγνώσκεται με οριακή διαταραχή προσωπικότητας και έρχεται σε επαφή με άλλες ασθενείς τους ιδρύματος που πάσχουν από διάφορες ψυχικές ασθένειες, μεταξύ των οποίων η σχιζοφρένεια, η παθολογική ψευδολογία και άλλες.
Μολονότι γνωρίζεται με τις άλλες κοπέλες της μονάδας, αναπτύσσει μία ιδιαίτερη σχέση με τη Λίζα, η οποία έχει διαγνωσθεί με κοινωνιοπάθεια. Η Σουζάνα γοητεύεται από την ανεξέλεγκτη και ατίθαση προσωπικότητα της Λίζα, η οποία προκαλεί χάος στο νοσοκομείο με τη χειριστική συμπεριφορά της, καθώς ενθαρρύνει όλες τις άλλες κοπέλες, και κυρίως την Σουζάνα, να αμελήσουν την αγωγή και τη θεραπεία τους. Ωστόσο, μετά από διάφορα γεγονότα και διαμάχες που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια της ταινίας, η Σουζάνα αρχίζει με τη βοήθεια των γιατρών να συνειδητοποιεί το πρόβλημά της και να το αντιμετωπίζει, με αποτέλεσμα να μπορέσει να θεραπευτεί και να φύγει από την κλινική, ώστε να συνεχίσει τη ζωή της.
2. Τo the bone (2017)
To To The Bone είναι μία αμερικανική δραματική ταινία σε σκηνοθεσία Marti Noxon, στην οποία πρωταγωνιστούν οι: Lily Collins, Keanu Reeves και Αlex Sharp. Η ταινία αναφέρεται στην ιστορία της Έλλεν, μίας εικοσάχρονης κοπέλας που πάσχει από χρόνια νευρική ανορεξία. Η Έλλεν, μετά από μία αποτυχημένη απόπειρα νοσηλείας, στην οποία δεν σημείωσε καμία πρόοδο, επιστρέφει στο σπίτι του πατέρα της και της συζύγου του. Καθώς ο πατέρας της απουσιάζει από όλη την ταινία, η μητριά της κανονίζει να επισκεφτεί έναν αντισυμβατικό γιατρό που ειδικεύεται στις διατροφικές διαταραχές. Η Έλλεν μένει σε ένα σπίτι με έξι άλλους ασθενείς, ανάμεσα στους οποίους και o Λούκ, ένας νέος χορευτής, ο οποίος βρίσκεται κοντά στην ανάρρωση όχι μόνο από την ανορεξία, αλλά και από έναν τραυματισμό.
Στην αρχή, η Έλλεν δεν δέχεται να κάνει καμία προσπάθεια προκειμένου να βοηθήσει τον εαυτό της και είναι βέβαιη πως θα φύγει σύντομα από το σπίτι. Στη διαμονή της εκεί, γνωρίζεται με τους υπόλοιπους ασθενείς οι οποίοι πάσχουν από διαφορετικούς τύπους διατροφικών διαταραχών, όπως η βουλιμία και η υπερφαγία. Σταδιακά, αρχίζει να προσαρμόζεται και έρχεται κοντά με τον Λούκ, ο οποίος είναι υποστηρικτικός και προσπαθεί να την βοηθήσει.
Μετά από διάφορα γεγονότα και ενώ η κατάστασή της επιδεινώνεται σοβαρά, φεύγει και επιστρέφει στο σπίτι της μητέρας της. Εκεί, μέσα από κάποιες στιγμές ειλικρίνειας, οι δύο τους έρχονται πιο κοντά. Το ίδιο βράδυ, με όσες δυνάμεις της έχουν απομείνει περπατάει προς έναν κοντινό λόφο και την παίρνει ο ύπνος κάτω από το φεγγάρι. Καθώς κοιμάται, βλέπει ένα όνειρο στο οποίο υπάρχουν δύο διαφορετικές εκδοχές του εαυτού της: Στην μία εκδοχή, η ίδια έχει θεραπευτεί και είναι έτοιμη να ζήσει, ενώ στην άλλη εκδοχή θα αντικρύσει τον αποστεωμένο και κοντά στον θάνατο εαυτό της. Το όνειρο αυτό τη «διαφωτίζει» και όταν ξυπνάει παίρνει, συνειδητά, την απόφαση να επιστρέψει στο σπίτι και να γίνει καλά.
3. Black Swan (2010)
Ο Μαύρος Κύκνος είναι ένα ψυχολογικό θρίλερ σε σκηνοθεσία Darren Aronofsky. Η ταινία επικεντρώνεται γύρω από την Νίνα (Natalie Portman), μία νεαρή μπαλαρίνα που διαλέγεται για τον ρόλο του λευκού και μαύρου κύκνου, σε μία νέα παραγωγή της «Λίμνης των Κύκνων», παρόλο που ο σκηνοθέτης της παράστασης, Τομά Λιρόι, διστάζει να της δώσει τον ρόλο. Η ίδια ζει με τη χειριστική και πρώην χορεύτρια μητέρα της, η οποία της ασκεί μεγάλη πίεση και προσπαθεί να την ελέγχει. Η Νίνα, η οποία φαίνεται ότι πάσχει από αγχώδη διαταραχή και παραισθήσεις, καταβάλλει τεράστια προσπάθεια να αγγίξει την τελειότητα, με αποτέλεσμα να χάσει τον εαυτό της.
Η ανάγκη της να ξεχωρίσει και να μην αντικατασταθεί από τη νεοφερμένη χορεύτρια και κύρια αντίζηλο της, Λίλυ (Mila Kunis), της προκαλεί τόσο μεγάλο άγχος που επιδεινώνει τα ήδη υπάρχοντα ψυχοσωματικά συμπτώματά της και τις παραισθήσεις της. Παράλληλα, αναπτύσσεται μία ιδιόμορφη σχέση μεταξύ των δύο κοριτσιών, στο πλαίσιο της οποίας εκδηλώνεται η σκοτεινή πλευρά της Νίνα. Όσο πλησιάζει η μεγάλη πρεμιέρα, η ψυχολογική κατάστασή της χειροτερεύει, καθώς οι παραισθήσεις της γίνονται όλο και πιο έντονες. Φαίνεται πως δεν μπορεί να ξεχωρίσει την πραγματικότητα από τη φαντασία και γίνεται «ένα» με τις σκέψεις της.
Ωστόσο, ενώ βρίσκεται στα όρια της κατάρρευσης, καταφέρνει να δώσει μία υπέροχη χορευτική ερμηνεία, η οποία εντυπωσιάζει τους πάντες, τόσο τους θεατές όσο τους άλλους χορευτές, ειδικότερα τον σκηνοθέτη. Έχοντας δώσει τα πάντα, πετυχαίνει αυτό που τόσο ήθελε, πραγματοποιώντας μία τέλεια ερμηνεία. Παρόλα αυτά, δεν μπορεί να αποφύγει την τελική και μοιραία πτώση.
Κλείνοντας, πρέπει να υπογραμμίσουμε πως όλες αυτές οι ταινίες, μέσα από τις εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών και τις ιδιαίτερες ιστορίες που αφηγούνται, θέτουν στο επίκεντρο το ζήτημα της ψυχικής υγείας και των ψυχικών νόσων, καταφέρνοντας να ξεκινήσουν μία συζήτηση για ένα μείζον θέμα που θα έπρεπε να μας απασχολεί όλους μας. Άλλωστε, η σύγχρονη καθημερινότητα και οι έντονοι ρυθμοί της έχουν οδηγήσει στην αύξηση των προβλημάτων που συνδέονται με την ψυχική μας κατάσταση. Για αυτό, λοιπόν, είναι πολύ σημαντικό να φροντίζουμε την ψυχική μας υγεία, όπως φροντίζουμε και τη σωματική, με σκοπό να προσπαθήσουμε να «σπάσουμε» τα ταμπού που την περιβάλλουν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Girl, Interrupted (film), en.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- To the Bone (film), en.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- Black Swan (film), en.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
