Της Παρασκευής Θεοδωρίδου,
Η φυλή Cherokee ή αλλιώς Keetoowah/Tsalagi, («άνθρωποι διαφορετικής λαλιάς»), ανήκει στην γενεαλογική σειρά των Ιρόκουα και αποτέλεσαν μια από τις μεγαλύτερες πολιτικά ενταγμένες φυλές της Αμερικής. Πρόκειται για Νότιους Ινδο-Αμερικάνους, οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί στα Appalachian Όρη, μέρη της σημερινής Georgia, ανατολικά του Tennessee και δυτικά της Βόρειας και Νότιας Καρολίνας. Η συγκεκριμένη φυλή πέρασε μια μακροχρόνια περίοδο δυσκολιών, οι οποίες στο πέρασμά τους προκάλεσαν εσωτερικό διχασμό, ειδικότερα με την αποικιοποίηση των εδαφών τους από τους Ευρωπαίους, ωστόσο, κατάφεραν να αντέξουν μέσα στον χρόνο, αποτελώντας έως και σήμερα μια από τις γνωστότερες φυλές της ανθρωπότητας.
Είναι σημαντικό να γίνει αναφορά στον τρόπο ζωής και στην κοινωνική δομή των μελών της φυλής, ως αφετηρία σε μια προσπάθεια σύντομης περιγραφής της ιστορικής τους εξέλιξης. Τα χωριά τους, όντας διάσπαρτα στα Appalachian Όρη, ήταν έτσι συγκροτημένα, ώστε αποτελούσαν ανεξάρτητες μονάδες και ήταν χωρισμένα σε δύο κατηγορίες, σε κόκκινες και λευκές κωμοπόλεις, με τις πρώτες να συμβολίζουν τον πόλεμο και οι τελευταίες την ειρήνη. Οι αρχηγοί των κόκκινων κωμοπόλεων λογοδοτούσαν στον ανώτατο επικεφαλής πολέμου, ενώ οι αρχηγοί των λευκών, λογοδοτούσαν αντίστοιχα στον ανώτατο επικεφαλής ειρήνης. Έθιμο για τις κόκκινες κωμοπόλεις, ήταν να διεξάγουν τελετές πολέμου, αντίθετα οι λευκές παρείχαν καταφύγιο σε κάθε παραβάτη.
Γυναίκες και άντρες είχαν διαφορετικούς ρόλους, με τις πρώτες να αναλαμβάνουν τη κηπουρική, τη μαγειρική, την αγγειοπλαστική, την ανατροφή των παιδιών και από τη στιγμή που η φυλή ήταν μητρογραμμική, η ένταξη στη φυλή έπρεπε να περνάει πρώτα από την έγκριση της μητέρας. Από την άλλη, οι άντρες ήταν εξ ολοκλήρου υπεύθυνοι για την καλλιέργεια γης. Κύριες τροφές τους ήταν ο αραβόσιτος, το καλαμπόκι, τα ελάφια, η κολοκύθα και τα φασόλια. Τα σπίτια τους ήταν ξυλοκαλύβες, με τη σκεπή να αποτελείται από φλοιούς δέντρου, χωρίς παράθυρα και στη σκεπή υπήρχε μια τρύπα ως καμινάδα. Κάθε χωριό είχε περίπου εξήντα οικίες και μια εργατική κατοικία, όπου εκεί συγκεντρώνονταν όλοι για συσκέψεις γύρω από μία ιερή φωτιά. Αξιοσημείωτη θρησκευτική τελετή αποτελούσε το λεγόμενο Busk ή αλλιώς το φεστιβάλ του Πράσινου Καλαμποκιού, όπου γιόρταζαν τις πρώτες σοδειές.
Πολλές ευρωπαϊκές δυνάμεις προσπάθησαν να αποικιοποιήσουν εδάφη των Cherokee, όπως η Βρετανία, η Γαλλία και η Ισπανία, ωστόσο, κατά τον 18ο αιώνα η φυλή σχημάτισε συμμαχική σχέση με τη Βρετανία, που κατά κύριο λόγο είχε να κάνει με το εμπόριο και τις μεταξύ τους στρατιωτικές σχέσεις. Τις σχέσεις αυτές διατήρησαν και όταν ξέσπασε ο Γάλλο-Ινδιανικός πόλεμος το 1754-1763, ενώ οι Γάλλοι από την άλλη πλευρά έχοντας γνώση των σχέσεων αυτών, συμμάχησαν με άλλες Ιρόκουα φυλές, οι οποίες ήταν ορκισμένοι εχθροί των Cherokee, με σκοπό να δυσχεράνουν περισσότερο οι συνθήκες. Από το 1759 και στο εξής, οι Cherokee άρχισαν σταδιακά να χάνουν κομμάτια της γης τους, μέσω συνθηκών. Αρχικά, το ίδιο έτος η Βρετανία υιοθέτησε τη στρατηγική «καμένης γης», μια απόφαση που λειτούργησε ολοκληρωτικά εις βάρος τόσο των Cherokee, όσο και λοιπόν φυλών, που μολονότι ανήκαν στη βρετανική γραμμή συμμαχίας, υπέστησαν μεγάλες απώλειες καθώς οι περισσότεροι εξ αυτών έχασαν τα σπίτια τους. Αργότερα, το 1773 οι Cherokee και η φυλή των Cree αναγκάστηκαν μέσω της Συνθήκης της Augusta να παραχωρήσουν μέρος της γης τους, ούτως ώστε να καλυφθούν τα υπέρογκα χρέη νοικοκυριού.
Για πολλά χρόνια ακόμη, τα μέλη της Cherokee, μέχρι και το 1820, εξακολουθούσαν να χάνουν μέρος των εδαφών τους, κυρίως κατά τη διάρκεια του πολέμου για την Αμερικανική Ανεξαρτησία. Το 1777, έγιναν απόπειρες αντίστασης από μέλη της φυλής ενάντια στους Νότιους, οι οποίες, όμως, απέτυχαν σφοδρά και πλέον αποζητούσαν την αποκατάσταση της ειρήνης προκειμένου να μπορέσουν να ορθοποδήσουν. Εντούτοις, κάτι τέτοιο ήταν δύσκολα επιτεύξιμο δεδομένου ότι η πραγματοποίηση πολλών ζητημάτων που τους αφορούσαν, λάβανε χώρα μέσω συνθηκών. Στη περίπτωση της επαναφοράς της ειρήνης, αυτό θα γινόταν μόνο εάν παραχωρούσαν για ακόμη μια φορά, σημαντικό μέρος της γης τους μέσω της Συνθήκης του Long Island του Holston, όπως και έγινε. Για δύο περίπου χρόνια πράγματι επικρατούσε ειρήνη, η οποία βέβαια δε διήρκησε για πολύ, καθώς ο Συνταγματάρχης Arthur Campbell και ο ομόλογός του John Sevier, πραγματοποίησαν τιμωρητικής μορφής εφόδους, καταστέλλοντας τη φυλή και υποβάλλοντάς τη για επιπρόσθετη απώλεια γης.
Κατά τα πρώτα χρόνια του 1800, οι Cherokee σχημάτισαν δική τους κυβέρνηση κατά το πρότυπο του Αμερικανικού μοντέλου κυβέρνησης. Ένα ακόμη γεγονός άξιο αναφοράς αποτελεί η δημιουργία μιας μοναδικής γλώσσας το 1821 που ανήκε εξολοκλήρου στη φυλή αυτή, με δημιουργό τον Sequoyah, μέλος των Cherokee και βετεράνο του Αμερικανικού Στρατού. Μέσω της γλώσσας αυτής – η οποία αποτελείτο από σύμβολα – θεσμοθετήθηκε και το Σύνταγμα της φυλής. Το 1835, σε έδαφος της φυλής ανακαλύφθηκε μεγάλο ποσοστό χρυσού, γεγονός που πυροδότησε την διεκδίκηση της συγκεκριμένης γης. Μια μικρή ομάδα μελών της φυλής υπέγραψε τη Συνθήκη της New Echota, η οποία προέβλεπε την παραχώρηση μεγάλης έκτασης γης αξίας πέντε εκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο, οι περισσότεροι από τους Cherokee αντέδρασαν σε αυτή την απόφαση και έτσι προέβησαν προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο της Αμερικής, του οποίου η ετυμηγορία όριζε την απουσία δικαιοδοσίας της πολιτείας της Georgia επί της συγκεκριμένης γης, προσφέροντας έτσι δικαιοσύνη στους προσφυγόντες.
Μολονότι η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου ενοχοποιούσε τη πολιτεία της Georgia, ο Πρόεδρος Andrew Jackson αρνήθηκε κατηγορηματικά να εφαρμόσει την ανωτέρω απόφαση, όντας κατασταλαγμένος στο δικό του σχέδιο, το οποίο προέβλεπε την έξωση μελών της φυλής από τα σπίτια τους. Το 1830, το Κογκρέσο ενέκρινε τη λεγόμενη «Δράση για την Απομάκρυνση των Ινδιάνων», η οποία εφαρμόστηκε εκτοπίζοντας περίπου δεκαέξι χιλιάδες μέλη των Cherokee και έμεινε γνωστή στην ιστορία ως «Το Μονοπάτι των Δακρύων». Πλέον, εγκαταστάθηκαν στη πολιτεία της Oklahoma, όπου και ήρθαν σε επαφή με άλλες φυλές της περιοχής, όπως οι Cree, Choctaw, Chickasaw και οι Seminole, οι οποίες με τη σειρά τους είχαν απομακρυνθεί το ίδιο χρονικό διάστημα από τα εδάφη τους. Για τις φυλές αυτές ξεκίνησε μια μακρά περίοδος ελευθερίας και ανεξαρτησίας, ενώ, κάθε μια εξ αυτών είχε διαμορφώσει δική της κυβέρνηση με ημι-ανεξάρτητη μορφή βάσει του Αμερικανικού μοντέλου. Στη μετεμφυλιακή περίοδο 1871-1906, οι Cherokee αντιμετώπιζαν για ακόμη μια φορά το φαινόμενο καταμερισμού γης και ως απόρροια η βάση της Γης του Έθνους των Cherokee, διαλύθηκε μέσω του καταμερισμού.
Το 1906, συστάθηκε η Εξουσιοδοτική Πράξη της Oklahoma, η οποία παρείχε τη δυνατότητα η Ινδιάνικη Επικράτεια και η Επικράτεια της Oklahoma να λειτουργούν πλέον ως μια ενιαία πολιτεία. Σε δεύτερο επίπεδο, η Πράξη των Πέντε Φυλών, είχε σκοπό να ανατρέψει αυτή την απόφαση προκειμένου να εξαλειφθούν οι φυλές. Το Κογκρέσο από τη δική του πλευρά, επέκτεινε τον θεσμό της φυλετικής κυβέρνησης, μέσω της διασφάλισης της φυλετικής δικαιοδοσίας και κυριαρχίας επ’ αορίστου στην επικράτεια της Oklahoma. Παρά τις θετικές εξελίξεις, η γη του Έθνους των Cherokee καταστράφηκε μέσω του καταμερισμού γης. Από τότε και στο εξής, καταβλήθηκε υπέρογκη προσπάθεια, ώστε να διατηρηθεί ακέραιη η ταυτότητα της φυλής, ειδικότερα κατά τη περίοδο της Μεγάλης Οικονομικής Ύφεσης του 1930, όπου μεγάλο μέρος του εδάφους της φυλής χάθηκε.
Στα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα ο αριθμός των ιθαγενών ομιλούντων της γλώσσας Cherokee έφτασε περίπου τις δεκαπέντε χιλιάδες, ενώ αυξάνεται παράλληλα και ο αριθμός ομιλούντων της γλώσσας Sequoyah. Η φυλή αποτελούσε έναν από τους σημαντικότερους οικονομικούς πυλώνες της βόρειο-ανατολικής Oklahoma, αφού συνεισέφερε με περίπου 1.5 δισεκατομμύριο στη πολιτεία. Σήμερα, με περίπου 240.000 μέλη, η φυλή των Cherokee διασφαλίζει την εκμάθηση τόσο της ιστορίας της, όσο και της γλώσσας της και παράλληλα μεριμνά για τη διατήρηση της οικονομικής ανεξαρτησίας όλων των μελών της.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Cherokee, brittanica.com, Διαθέσιμο εδώ
- The Encyclopedia of Oklahoma History and Culture, Cherokee, okhistory.org, Διαθέσιμο εδώ
