Της Γεωργίας Σκαμπελτζή,
Τα μοντέλα της Παιδαγωγικής Επιστήμης, αλλά και τα εκπαιδευτικά συστήματα απασχολούν λιγότερο ή περισσότερο μεγάλη μερίδα των πολιτών, ενώ συχνά διεξάγεται δημόσιος διάλογος. Στο πλαίσιο αυτό, το πόνημα της Μαριάννας Βιλδιρίδη-Χατζητόλιου που τιτλοφορείται Μετάβαση: Το Μοντεσσοριανό μοντέλο αγωγής στην προσχολική ηλικία και κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μπαρμπουνάκη έρχεται να προτείνει μία παιδαγωγική προσέγγιση με βάση το μοντεσσοριανό μοντέλο αγωγής.
Η Μαριάννα Βιλδιρίδη-Χατζητόλιου είναι Διδάκτωρ Παιδαγωγικής με σπουδές τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Κατέχει, επίσης, άδεια εκπαίδευσης στελεχών για την κάλυψη εκπαιδευτικών αναγκών Αναπτυξιακής Αποκατάστασης & Ειδικής Αγωγής βάσει του Μοντεσσοριανού μοντέλου Εκπαίδευσης από το Πανεπιστήμιο του Μόναχου. Ίδρυσε τη «Σύγχρονη Μοντεσσοριανή Εκπαίδευση–Μαριάννα Βιλδιρίδη», ενώ είναι πλούσια η δράση της σε πολιτιστικό, κοινωνικό και εθελοντικό επίπεδο. Όσον αφορά το συγγραφικό της έργο, η πρώτη της προσπάθεια ήταν το Παιδί, παιχνίδι, παιδεία, πολιτισμός: Το παιχνίδι μέσα στον χρόνο.
Ξεκινώντας την ανάγνωση του βιβλίου, γίνεται λόγος για το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας διαχρονικά, με επίκεντρο την προσχολική εκπαίδευση, αλλά και για εκείνο της Φινλανδίας, το οποίο και αποτελεί πρότυπο. Ακολούθως, παρουσιάζεται η εκπαιδευτική θεωρία της Μαρίας Μοντεσσόρι, τα χαρακτηριστικά του παιδαγωγού, το υλικό που χρησιμοποιείται και οι προδιαγραφές που διαθέτει.
Στο δεύτερο μέρος αναπτύσσεται η πορεία της «Σύγχρονης Μοντεσσοριανής Εκπαίδευσης – Μαριάννα Βιλδιρίδη», ενός σχολείου προτύπου, που εισήγαγε καινοτομίες και σφράγισε με την παρουσία του την εκπαιδευτική κοινότητα. Πιο συγκεκριμένα, αναλύεται ενδελεχώς η δράση της εκπαιδευτικής μονάδας, τόσο ως προς τα χαρακτηριστικά της εκπαιδευτικής διαδικασίας, που δόθηκε χώρος στην Τέχνη με στόχο την έκφραση των μαθητών μέσω αυτής, και σε άλλες Επιστήμες, όπως στον ρόλο της Θετικής Ψυχολογίας, όσο και στην εμπλοκή των γονέων. Παράλληλα, γίνεται αναφορά στις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν από το σχολείο, πολλές φορές σε συνεργασία με άλλους φορείς, τονίζοντας με αυτόν τον τρόπο την εξωστρέφειά του και τη σύμπλευση με το κοινωνικό γίγνεσθαι.
Περνώντας στο τρίτο μέρος, ο αναγνώστης ενημερώνεται για τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών και τις αξίες που τα διέπουν. Ανάμεσα σε αυτά ξεχωρίζουμε την ποιότητα της εκπαίδευσης, την κοινωνικοποίηση των παιδιών και τον εκπαιδευτικό με την ιδιότητα του προτύπου, με βάση τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτει και να εφαρμόζει, ώστε η εκπαιδευτική διαδικασία να είναι ευχάριστη για όλες τις πλευρές, καθώς πέρα από τον ρόλο του παιδαγωγού, πολύ σημαντικοί είναι και εκείνοι της οικογένειας και, φυσικά, των μαθητών. Παράλληλα, γίνεται αντιληπτό ότι με επίκεντρο τις προτεραιότητες των μαθητών δομείται το πρόγραμμα σπουδών και, μάλιστα, στο πλαίσιο ενός ευχάριστου περιβάλλοντος, ώστε το σχολείο να ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντά τους.
Στη συνέχεια του πονήματος, παρατίθεται το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών του Νηπιαγωγείου. Πιο συγκεκριμένα, παρουσιάζονται οι γνώσεις που πρέπει να αποκομίσουν οι μαθητές όσον αφορά τη γλωσσική τους εκπαίδευση, αλλά και οι άξονες με βάση τους οποίους κινούνται οι εκπαιδευτικοί. Στο εν λόγω πρόγραμμα υπάρχει θέση για τις Επιστήμες της Φυσικής και των Μαθηματικών, καθώς και της Φυσικής Αγωγής, αλλά πρέπει να τονιστεί ότι πολύ σημαντικό ρόλο κατέχουν οι Τέχνες, δηλαδή τα Εικαστικά, η Θεατρική και Μουσική Αγωγή. Δεν πρέπει, ακόμα, να λησμονηθεί η παρουσία της Τεχνολογίας στη σχολική μονάδα, διότι μέσω της κατάλληλης προσέγγισης οι μαθητές αποκομίζουν μια πρώτη εικόνα για τη χρήση μέσων, όπως ο Υπολογιστής.
Και αν αναρωτιέστε αν λείπει κάτι από το εν λόγω πρόγραμμα, η απάντηση είναι αρνητική. Στο πέμπτο μέρος γίνεται λόγος για τη σπουδαία θέση του παιχνιδιού στην εκπαίδευση γενικά, αλλά και στο πλαίσιο του Μοντεσσοριανού μοντέλου ειδικότερα. Δίνονται, μάλιστα, παραδείγματα ορισμένων δραστηριοτήτων, μέσω των οποίων αναδεικνύονται τα οφέλη κάθε μίας για την προσωπικότητα των παιδιών.
Στο έκτο και τελευταίο μέρος, παρατίθενται τα ζητήματα που ενδέχεται να απασχολήσουν τον παιδαγωγό κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους, είτε είναι μικρότερης είτε μεγαλύτερης σημασίας. Η αξία της Σχολικής Ψυχολογίας είναι τόσο μεγάλη, που στη «Σύγχρονη Μοντεσσοριανή Εκπαίδευση – Μαριάννα Βιλδιρίδη» λειτουργούσε σχετική υπηρεσία με στόχο την πρόληψη, αλλά και την αντιμετώπιση ενδεχόμενων προβλημάτων. Επιπλέον, αναδεικνύεται η σημασία της Ειδικής Αγωγής, όπως και η φιλοσοφία της Μοντεσσόρι ως παιδαγωγού.
Συμπερασματικά, πρόκειται για ένα εγχειρίδιο άκρως βοηθητικό τόσο για τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς, όσο και για εκείνους οι οποίοι σχεδιάζουν τα Προγράμματα Εκπαίδευσης στην Προσχολική Αγωγή, διότι στις σελίδες του αναπτύσσονται αναλυτικά τα διδάγματα της μεγάλης παιδαγωγού Μαρίας Μοντεσσόρι και οι καινοτομίες που εισήγαγε στην εκπαίδευση. Ο λιτός και κατανοητός τρόπος παρουσίασης τόσο των θεωρητικών μερών όσο και των δράσεων που έλαβαν χώρα από την εκπαιδευτική μονάδα συμβάλλουν αναμφισβήτητα στη διάδοσή τους σε ευρύτερο κοινό, γι’ αυτό και σας προτείνουμε το βιβλίο!
