Του Μάνου Μακράκη,
Μετά το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου το 1918, η Γερμανική Αυτοκρατορία διασπάται και ο Κάιζερ αποχωρεί από τον θρόνο του. Η Γερμανία βρίσκεται στα πρόθυρα της οικονομικής κατάρρευσης. Με την βοήθεια, όμως, των αμερικανικών κεφαλαίων ανακάμπτει μέχρι το κραχ του 1929, που βύθισε την Ευρώπη και την Αμερική στην αβεβαιότητα.
Το γερμανικό κράτος αδυνατούσε να βρει μία λύση για την οικονομική και κοινωνική κρίση. Τότε δημιουργήθηκαν οι συνθήκες για την σταδιακή ανάδυση κάποιου αυταρχικού καθεστώτος. Το Εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα του Αδόλφου Χίτλερ, ήδη από την δεκαετία του 1920, επιδίωξε να μπει στη γερμανική βουλή όμως δεν τα κατάφερνε. Συνάμα η αποτυχία εισόδου στη βουλή ανάγκασε τον Αυστριακό αρχηγό του, να επιχειρήσει να πάρει δια των όπλων την εξουσία το 1923, καταλαμβάνοντας επιτελικά κτίρια του κρατιδίου της Βαυαρίας. Ωστόσο, η προσπάθειά του αποτυγχάνει και ο ίδιος φυλακίζεται για μικρό χρονικό διάστημα. Προς το τέλος, όμως, της δεκαετίας του 1920, η Γερμανία αδυνατεί να βρει τα πατήματά της και οι υποσχέσεις του Χίτλερ γοητεύουν μεγάλο μέρος του γερμανικού λαού. Στις εκλογές του Ιουλίου του 1932, το κόμμα του κατορθώνει να μπει στη γερμανική βουλή, με ένα ποσοστό της τάξεως περίπου του 37%. Οι εκλογές επαναλήφθηκαν τον Νοέμβριο του 1932, παρά ταύτα το ποσοστό του κόμματος πέφτει περίπου στο 33%. Ο Χίτλερ αρνείται να συνεργαστεί με τον νικητή των εκλογών Πάουλ φον Χίντενμπουργκ, και ο δεύτερος μετά από πιέσεις της γερμανικής βουλής διορίζει τον Χίτλερ καγκελάριο το 1933. Ο Χίντενμπουργκ πεθαίνει το 1934 και ο Χίτλερ πλέον μπορεί να επιβάλει μία στυγνή δικτατορία.
Στα επόμενα χρόνια, ο Χίτλερ παραβαίνοντας την συνθήκη των Βερσαλλιών επανεξοπλίζει την Γερμανία, εξοντώνει τους πολιτικούς αντιπάλους του με φυλακίσεις, δολοφονίες και εξορίες, κατορθώνει να τονώσει την οικονομία της Γερμανίας και ετοιμάζει την χώρα για πόλεμο. Τον Απρίλιο του 1939, αφού έχει καταλάβει αμαχητί την Τσεχοσλοβακία υπό την ανοχή των Συμμάχων ήδη από το 1938, ο Χίτλερ και το γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις με την Σοβιετική Ένωση για ένα σύμφωνο μη επίθεσης μεταξύ των δύο χωρών. Τελικά, το σύμφωνο που έμεινε γνωστό (από τα ονόματα των Υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών) ως το Σύμφωνο μη επίθεσης Μολότοφ-Ρίμπεντροπ, υπογράφθηκε στις 23 Αυγούστου του 1939, στην Μόσχα και αποτέλεσε το επιστέγασμα της πρόσκαιρης ειρήνης στην περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης. Πρακτικά με αυτό το σύμφωνο, ο Στάλιν ήθελε να διασφαλίσει την εδαφική ακεραιότητα της Σοβιετικής Ένωσης, καθώς και να ικανοποιήσει και τις πολιτικές επιδιώξεις του. Στο Σύμφωνο πέρα από την ειρήνη μεταξύ των δύο κρατών, υπογράφηκαν μυστικά άρθρα, τα οποία προέβλεπαν τη διχοτόμηση της Πολωνίας, καθώς και την κατάληψη των χωρών της Βαλτικής από την Σοβιετική Ένωση.
Την 1η Σεπτέμβρη του 1939, με πρόφαση ένα διασυνοριακό επεισόδιο το οποίο τελικώς απεδείχθη πως δεν έγινε ποτέ, ο γερμανικός στρατός εισβάλει στην Πολωνία. Ακολουθεί η εισβολή και στο ανατολικό κομμάτι της χώρας από την Σοβιετική Ένωση στις 17 Σεπτεμβρίου. Η Πολωνία διχοτομείται, και οι βαλτικές χώρες με την Φινλανδία καταλαμβάνονται από τον Κόκκινο Στρατό, μετά από μάχες που τελείωσαν τον Ιούνιο του 1940. Το Σύμφωνο μη επίθεσης έπαψε πια να ισχύει, όταν με την κατάληψη και της Κρήτης τον Ιούνιο του 1941 από τους Ναζί, ξεκινάει η επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» εναντίον της σοβιετικής Ρωσίας στα τέλη Ιουνίου του 1941. Η έναρξη της γερμανικής εισβολής συνέβαλε και στην οργάνωση του αντάρτικου σε πολλές χώρες από τους κατοίκους τους, όπως και στην Ελλάδα. Η εισβολή των γερμανικών στρατευμάτων, παρά τις αρχικές της επιτυχίες στα πεδία των μαχών μέχρι το 1942, απέτυχε μετά την μάχη και την ήττα στο Στάλινγκραντ. Οι έντονες συγκρούσεις, που ακολούθησαν στις πεδιάδες της ανατολικής Ευρώπης, αποτέλεσαν την αρχή του τέλους για έναν από τους πιο αιματηρούς πολέμους που γνώρισε η παγκόσμια ιστορία.
Καταληκτικά, η πολιτική των Ναζί και γενικότερα των αυταρχικών καθεστώτων αποδεικνύουν πως η τύχη των λαών, των πολιτισμών και των εδαφών των μικρότερων χωρών για τις υπερδυνάμεις, κρίνεται χωρίς να λαμβάνεται ιδιαίτερα υπόψιν η ανθρώπινη υπόσταση, και οι αξίες της ανθρώπινης ζωής. Η Πολωνία πρακτικά αποτέλεσε το μήλο της έριδος μεταξύ δύο αυταρχικών υπερδυνάμεων της Ευρώπης, οι οποίες την «τεμάχισαν» με βάση το Σύμφωνο μη επίθεσης του 1939.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- “Η Ευρώπη 70 χρόνια μετά το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότωφ”, europarl.europa.eu, Διαθέσιμο εδώ
- Το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ – Μολότοφ, sansimera.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Εγκυκλοπαίδεια Ολοκαυτώματος, Η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία, encyclopedia.ushmm.org, Διαθέσιμο εδώ
