Της Παρασκευής Θεοδωρίδου,
Γεννημένος το 1832 στο Στείρι της Βοιωτίας -κατά την επικρατέστερη εκδοχή-, ο Χρήστος Νταβέλης, με το πραγματικό όνομα Χρήστος Νάτσιος, έμεινε γνωστός στην ελληνική ιστορία για την ατρόμητη προσωπικότητά του και μέσα από τη σύντομη πορεία του στη ζωή, μεταγενέστερα κέρδισε τον τίτλο του ενός από τους περιβόητους και αδίστακτούς λήσταρχους της μετεπαναστατικής Ελλάδας. Ήδη από την περίοδο της Επανάστασης του 1821, είχαν κάνει την εμφάνισή τους οι ομάδες ληστών, οι οποίοι δρούσαν, κατά κύριο λόγο στις ορεινές περιοχές, με κρησφύγετό τους τα βουνά. Έτσι, και στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Νταβέλης ήταν μέλος ομάδας λήσταρχων, διαδραματίζοντας καίριο ρόλο στις δράσεις αυτής.
Στα πρώτα χρόνια της ζωής του, ο Νταβέλης ήταν βοσκός στη Πεντέλη και συγκεκριμένα στη Μονή της Νταού, όπου εκεί παρήγαγε γάλα και το πουλούσε στην Αθήνα. Η ζωή του ως λήσταρχος, ξεκίνησε με αφορμή ένα γράμμα και μια καταδίωξη. Συγκεκριμένα, στην μονή όπου εργαζόταν, στον δρόμο του βρέθηκε ένας εκ των ηγουμένων, ο οποίος ζήτησε από τον Νταβέλη να γίνει αγγελιαφόρος, ούτως ώστε να μεταφέρει ένα γράμμα ερωτικού περιεχομένου σε μοναχή μιας άλλης μονής. Η περιέργεια υπερίσχυσε και ο Νταβέλης ήταν αποφασισμένος να μάθει, τί έγραφε το περιβόητο γράμμα που θα ήταν η αρχή για όλα όσα θα ακολουθούσαν. Απευθύνθηκε σε έναν ο οποίος ήξερε να διαβάζει και έτσι έμαθε το περιεχόμενο. Όμως, η κίνησή του αυτή δεν έμεινε στις σκιές για πολύ, καθώς ο ηγούμενος πληροφορήθηκε για αυτή τη παραβίαση, κατηγορώντας τον ψευδώς για κλοπή του γράμματος, και προέβη σε παραδειγματική τιμωρία του Νταβέλη μέσω του φάλαγγα (σωφρονιστικού τύπου βασανισμός).
Ο Νταβέλης, για να εξασφαλίσει την ακεραιότητα του, το έσκασε διαφεύγοντας στα Στύρα, όπου γνώρισε τη κόρη ενός ιερέα και την ερωτεύτηκε αμέσως. Μη γνωρίζοντας, ο ιερέας την είχε ήδη δοσμένη σε έναν πλούσιο τσέλιγκα. Για ακόμη μια φορά, μαθεύτηκε το γεγονός και ο τσέλιγκας ξεκίνησε καταδίωξη εις βάρος του Νταβέλη έχοντας εκδικητικά κίνητρα. Σύντομα οι αρχές βρέθηκαν ενώπιον του για τη σύλληψή του, όμως ο Νταβέλης σκότωσε έναν από τους χωροφύλακες και έφυγε για να προστατευθεί. Κατέφυγε στη συμμορία του ξαδέλφου της μητέρας του, ο οποίος ήταν ο γνωστός λήσταρχος Κακαράπης και έγινε μέλος της. Σύντομα ο Νταβέλης, στις αρχές της δεκαετίας του 1850, αποχώρησε από τη συμμορία και δημιούργησε μια δική του, της οποίας ο ίδιος ήταν επικεφαλής, έχοντας ως κύριες δράσεις την ληστεία ταξιδιωτών, βοσκών και λοιπών χωρικών.
Όμως οι δράσεις της συμμορίας δεν σταμάτησαν εκεί. Έχοντας ως έδρα τους την Αττική και Βοιωτία, τόσο ο Νταβέλης, όσο και τα υπόλοιπα μέλη της συμμορίας, άφησαν αποφασισμένα το στίγμα τους στις περιοχές αυτές, όντας αδίστακτοι εγκληματίες και ληστές, ενώ τα θύματά τους περιλάμβαναν πλέον και πρόσωπα υψηλού κύρους, καταφεύγοντας πολλές φορές και στην απαγωγή αυτών. Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα των γεγονότων αυτών, αυτό που καθίσταται σίγουρο είναι η μεγάλη επιρροή που είχε η συμμορία και δη ο αρχηγός της, στις κοινωνίες αυτές, αλλά και στην χώρα ευρύτερα. Έγιναν αμέτρητες προσπάθειες από τη πλευρά των αρμόδιων αρχών να καταδιώξουν τον Χρήστο Νταβέλη και τη συμμορία του, ωστόσο, οι επιχειρήσεις αυτές ναυαγούσαν, με τους τελευταίους να βρίσκουν καταφύγιο στα βουνά μέχρι την επόμενη επίθεσή τους.
Ένα σημείο σταθμό στην ιστορία του Νταβέλη, αποτελεί η διαμάχη του με τον Γιάννη Μέγα. Η ιστορία ξεκινάει όταν και οι δύο πολέμησαν στη Θεσσαλία, σε μια γενική προσπάθεια διεύρυνσης των συνόρων της περιοχής κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1850. Η συνεργασία τους, τους κατέστησε αδελφικούς φίλους, αφού πρωτύτερα ήταν μαζί στις ληστρικές δράσεις. Όταν επέστρεψαν από τη μάχη, ο Γιάννης Μέγας άφησε πίσω του τη ζωή του ληστή και έγινε αξιωματικός της χωροφυλακής, ενώ ο Νταβέλης παρέμεινε λήσταρχος. Η σχέση τους γρήγορα πήρε διαφορετική τροπή, όταν -σύμφωνα με τους συγγραφείς της εποχής-, ο Χρήστος Νταβέλης ερωτεύτηκε τη Κόμισσα, Λουΐζα Μπανκόλι. Ωστόσο, το ίδιο πρόσωπο έτυχε να ερωτευτεί και ο Γιάννης Μέγας, ο οποίος μαθαίνοντας το ενδιαφέρον του Νταβέλη, αποφάσισε να στραφεί εναντίον του και να πάρει εκδίκηση. Μεταγενέστερα, η εκδοχή αυτή με την εκδοχή της ίδιας της Κόμισσας, αποδείχθηκε πως δεν ταιριάζουν, καθιστώντας όλη την ιστορία των δύο κάποτε συντρόφων, τίποτε άλλο παρά ένα θρύλο της εποχής.
Το 1856, ο Νταβέλης πραγματοποίησε μία από τις μεγαλύτερες δράσεις του, η οποία θα ήταν και η τελευταία. Στη περιοχή του Μενιδίου είχε στήσει ενέδρα στους χωροφύλακες, τους οποίους αφού τους αιφνιδίασε επιτυχώς, τους ανάγκασε να αφοπλιστούν. Όντας το γεγονός αυτό τρομακτικά ταπεινωτικό για το σώμα της Χωροφυλακής, τέθηκε στόχος να καταδιώξουν τον Νταβέλη και να βάλουν ένα τέλος στη «καριέρα» του. Στο διάστημα της καταδίωξης, η οποία είχε επεκταθεί έως και τον Παρνασσό, η Κόμισσα πληροφορήθηκε το γεγονός και έστειλε επιστολή που ζητούσε τη προστασία του Νταβέλη και της συμμορίας του. Η επιστολή, πέρασε στα χέρια της χωροφυλακής και έστειλε καταδιωκτικά αποσπάσματα, τα οποία κατάφεραν να οδηγήσουν τη συμμορία του Νταβέλη στο Ζεμενό της Βοιωτίας, όπου και τους περικύκλωσαν. Και οι δύο πλευρές ρίχτηκαν απευθείας στα πυρά και ακολούθησε πολύωρη μάχη. Φημολογείται πως μετά το πέρας της μάχης, οι παλαιοί φίλοι και σύντροφοι, Γιάννης Μέγας και Χρήστος Νταβέλης, μονομάχησαν μέχρι θανάτου. Σύμφωνα με τον θρύλο, ο Μέγας πυροβόλησε πρώτος τον Νταβέλη, ο οποίος κατέρρευσε στο έδαφος και η τελευταία του φράση ήταν «Ούτε ο Νταβέλης στα λημέρια, ούτε ο Μέγας στα παλάτια». Η επικρατέστερη άποψη για το τέλος των δύο ανθρώπων, είναι πως ο λήσταρχος Νταβέλης είχε ήδη πεθάνει, και άρα δεν ήρθε αντιμέτωπος με τον ορκισμένο του εχθρό, ενώ ο Μέγας σκοτώθηκε από επιζήσαντα ληστή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Βλαβιανός Μάριος, (2019), Η ζωή του Λήσταρχου Νταβέλη θα μπορούσε να γίνει και ταινία, ratpack.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Η τελευταία μάχη του Λήσταρχου Νταβέλη στην Αράχωβα. Το τέλος του γράφτηκε μετά από σκληρή πολιορκία εκεί όπου ο Οιδίποδας σκότωσε τον πατέρα του, mixanitouxronou.gr, Διαθέσιμο εδώ
