Του Ελευθέριου Χονδρού,
Ο Πρόεδρος της Ρωσίας Vladimir Putin υπήρξε για άλλη μια φορά απειλητικός προς τη Δύση, καθώς δήλωσε ότι υπάρχει πιθανότητα να τοποθετήσει πυρηνικά όπλα στη Λευκορωσία μέχρι το καλοκαίρι, ένας ισχυρισμός που είναι πιθανότατα αυθόρμητος, αλλά υπογραμμίζει την αποφασιστικότητα του Κρεμλίνου να χρησιμοποιήσει το τεράστιο πυρηνικό του οπλοστάσιο, για να πιέσει τη Δύση να υποχωρήσει, όσον αφορά την υποστήριξή της προς την Ουκρανία.
Οι δυτικοί αξιωματούχοι καταδίκασαν τις δηλώσεις του Putin, παρόλο που δήλωσαν ότι δεν έβλεπαν καμία ένδειξη ότι η Ρωσία έκανε αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσει πυρηνικά όπλα. Ωστόσο, ο φόβος υπάρχει, εξαιτίας μιας συνέντευξης του Putin που κυκλοφόρησε πριν από τη μετάδοσή του στη ρωσική κρατική τηλεόραση την Κυριακή, όπου παρείχε νέες λεπτομέρειες για ένα σχέδιο που παρουσίασε για πρώτη φορά πέρυσι, για να βασίσει τα ρωσικά όπλα στη Λευκορωσία, τον πιο στενό σύμμαχο της Ρωσίας σε ευρωπαϊκό έδαφος. Ειδικότερα, είπε ότι 10 πολεμικά αεροσκάφη της Λευκορωσίας έχουν ήδη μετασκευαστεί για να μεταφέρουν ρωσικά πυρηνικά όπλα και ότι μια εγκατάσταση αποθήκευσης για τις κεφαλές θα είναι έτοιμη μέχρι την 1η Ιουλίου. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες το κάνουν αυτό εδώ και δεκαετίες», είπε σαρκαστικά o Putin, επιμένοντας ότι το σχέδιό του δεν διαφέρει από την αμερικανική πρακτική τοποθέτησης πυρηνικών όπλων σε συμμαχικές χώρες.
Δεν ήταν σαφές εάν o Putin θα μετέφερε στην πραγματικότητα ρωσικά πυρηνικά όπλα στη Λευκορωσία και στη συνέντευξή του ήταν ασαφής σχετικά με το χρονοδιάγραμμα για μια τέτοια κίνηση. Αλλά τα σχόλια του Ρώσου Προέδρου στη συνέντευξη τόνισαν τις συνεχιζόμενες προσπάθειές του να αναστατώσει τους δυτικούς αξιωματούχους – και τη δυτική κοινή γνώμη –, με την προοπτική ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να κλιμακωθεί σε μια πυρηνική σύγκρουση. Η Ουκρανία, με αφορμή τα σχόλια του Ρώσου ολιγάρχη, ζήτησε έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, για να αντιμετωπίσει «την τελευταία πρόκληση από το εγκληματικό καθεστώς Putin» και ο Josep Borrell, Ύπατος Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δήλωσε ότι το μπλοκ «είναι έτοιμο να απαντήσει με περαιτέρω κυρώσεις».
Στη Λευκορωσία, ο Lukashenko δεν απάντησε αμέσως στα σχόλια του Putin. Όμως, (τα σχόλια) προκάλεσαν ταχεία καταδίκη από τη Svetlana Tikhanovskaya, εξόριστο ηγέτη της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας. Είπε ότι η ανάπτυξη ενός, ουσιαστικά, πυρηνικού οπλοστάσιου στη χώρα «αντιτίθεται κατάφωρα στη βούληση του λευκορωσικού λαού να αναλάβει το καθεστώς μη πυρηνικού κράτους, που εκφράζεται στη Διακήρυξη Κρατικής Κυριαρχίας της Λευκορωσίας του 1990» και «παραβιάζει ευθέως το Σύνταγμα». Η Λευκορωσία, η οποία είχε πυρηνικά όπλα τοποθετημένα στο έδαφός της, όταν ήταν μέρος της Σοβιετικής Ένωσης, εγκατέλειψε αυτά τα όπλα τη δεκαετία του 1990. Αφού έγινε ανεξάρτητη χώρα, προσπάθησε να ανακηρύξει τον εαυτό της μη πυρηνικό κράτος, όπως έκαναν η Ουκρανία και το Καζακστάν, που κληρονόμησαν, επίσης, σοβιετικές κεφαλές.
Από τότε που έγινε Πρόεδρος, το 1994, ο Lukashenko έχει κάνει πάταγο στο θέμα των πυρηνικών όπλων. Όταν πρωτοήλθε στην εξουσία, είπε ότι ο προκάτοχός του έκανε λάθος, επιτρέποντας την απόσυρση των σοβιετικών πυρηνικών όπλων — μια διαδικασία που ολοκληρώθηκε το 1996 — και ισχυρίστηκε ότι είχε σταματήσει την αποσυναρμολόγηση των τόπων αποθήκευσης κεφαλών. Όμως, καθώς οι σχέσεις με τη Δύση βελτιώνονταν, ο Lukashenko επέμεινε ότι δεν θα επέτρεπε στη Μόσχα να επιστρέψει πυρηνικά όπλα στο έδαφος της Λευκορωσίας. Δεν άργησε πολύ να αλλάξει ξανά στρατόπεδο, αφού οι δεσμοί με τις Η.Π.Α. χάλασαν και ο Putin τον βοήθησε να συντρίψει τις πανεθνικές διαδηλώσεις που ακολούθησαν τις προεδρικές εκλογές του 2020, στις οποίες ο Λευκορώσος ηγέτης «κέρδισε» συντριπτικά και εξασφάλισε μια έκτη θητεία.
Τον επόμενο χρόνο, ο Lukashenko άρχισε να κάνει ξανά λόγο για τοποθέτηση πυρηνικών όπλων από τη «φίλη» Ρωσία στο έδαφος της Λευκορωσίας, ενώ στις αρχές του περασμένου έτους, καθώς η Ρωσία ακόμη συγκέντρωνε στρατεύματα στη Λευκορωσία για την πλήρη εισβολή της, ανακοίνωσε συνταγματικές αλλαγές, που διέγραψαν την αναφορά της Λευκορωσίας ως μη πυρηνικού κράτους. Πρέπει να αναφερθεί ότι τα πυρηνικά όπλα περιλαμβάνονταν στους υπολογισμούς του Putin για τον πόλεμο στην Ουκρανία, ακόμα και πριν αρχίσει να εκφράζει κρυφές απειλές για τη χρήση τους. Συγκεκριμένα, τα πρώτα σχετικά σχόλια μπορούν να χρονολογηθούν πριν καν αρχίσει η εισβολή.
Έτσι, δικαίως εγείρονται τα ερωτήματα αν, τελικά, ο Putin θα καταφύγει σε πυρηνικά πλήγματα κατά της Ουκρανίας, εάν υποστεί δραματικές απώλειες στο πεδίο της μάχης ή μήπως όλο αυτό πρόκειται για μια «μπλόφα»; Ειδικά, δεδομένης της αντίθεσης της Κίνας, του σημαντικότερου ξένου εταίρου της Ρωσίας στη χρήση πυρηνικών όπλων, το πιθανότερο είναι ότι ο Putin, για άλλη μια φορά, χρησιμοποίει απελπιστικά ένα – θα μπορούσαμε να πούμε – «καμένο χαρτί», προκειμένου να ασκήσει πίεση στη Δύση, αλλά με έναν τόσο ασταθή και απρόβλεπτο ηγέτη όσο ο Putin μόνο ο χρόνος θα δείξει τι μέλλει γενέσθαι.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Borrell: EU ready to respond with further sanctions to Russian nuclear weapons deployment in Belarus, Eu Neighbors East, διαθέσιμο εδώ
- Ukraine live briefing: NATO slams Russia’s nuclear rhetoric; E.U. threatens Belarus with sanctions, Washington Post, διαθέσιμο εδώ
- West warns Putin against ‘dangerous’ nuclear rhetoric but downplays threat, Washington Post, διαθέσιμο εδώ
