Της Ευγενίας Σαχινιάν,
Η παρουσία μουσικών και αοιδών στην αρχαία Ελλάδα ήταν πολύ συχνή, αναμενόμενη θα έλεγε κανένας, εφόσον η μουσική χαρακτήριζε τόσο την τότε εποχή όσο και τη σημερινή φυσικά. Για αυτό το λόγο οι άνθρωποι εκπαιδεύονταν πάνω σε αυτή και από μικρή ηλικία. Στα μεγάλα παλάτια, στα συμπόσια και τις συγκεντρώσεις επίσημων προσώπων, πάντα υπήρχε μια ομάδα από καλλιτέχνες, οι οποίοι θα «έντυναν» με τις μουσικές τους την γιορτή. Φυσικά κάποιες από αυτές τις παρουσίες ξεχώρισαν και παρέμειναν ξακουστές στο χρόνο, όπως για παράδειγμα ο φημισμένος Θάμυρις. Ο ίδιος ήταν μουσικός, αοιδός και συνθέτης μεγάλων έργων που μελετώνται έως σήμερα.
Ο Θάμυρις ή Θαμύρας με καταγωγή από την Θράκη, ήταν γιος του επίσης μουσικού Φιλάμμωνα και της νύμφης Αργιόπης, και εγγονός του θεού Απόλλωνα. Άλλη εκδοχή του μύθου, θέλει τον ο Θάμυρι τέκνο του Αεθλίου και της Μούσας Ερατούς ή Μελπομένης. Είχε συνθέσει μουσικά πολύ σημαντικά έργα, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η «Θεογονία», η «Κοσμογονία», και η «Τιτανομαχία». Παράλληλα, φέρεται να ήταν αυτός που μύησε τον Όμηρο στην τέχνη της μουσικής.
Η ιστορία του Θαμύριδος ακούγεται φοβερή, όμως κρύβει και μια αρνητική πλευρά, κυρίως για την προσωπικότητά του. Υπάρχει ένας ευρέος διαδεδομένος μύθος για τον Θάμυρι και για την τιμωρία που έλαβε αργότερα ως το τίμημα, για την πράξη του που θα αναλύσουμε παρακάτω.
Διοργανώθηκε, λοιπόν, ένας διαγωνισμός αοιδών, που λάμβανε χώρα στο νησί της Δήλου, στο Δώριον, κάθε χρόνο προς τιμήν των Μουσών. Έτσι, ο ταλαντούχος Θάμυρις αποφάσισε να συμμετάσχει. Άρχισε όμως να υπερηφανεύεται πως ακόμη και τις ίδιες τις Μούσες μπορεί να τις κερδίσει αν αναμετρηθούν μαζί του, γεγονός που μαρτυρά μεγάλη ασέβεια και ύβρη προς το πρόσωπο των θεοτήτων, προκαλώντας μάλιστα και την οργή τους. Στην αρχαία Ελλάδα δεν ήταν πρέπον να θίγονται οι θεοί και μάλιστα από έναν θνητό και έτσι αποφάσισαν πως πρέπει να τιμωρηθεί σκληρά. Αφαίρεσαν ολοκληρωτικά την όρασή του, την καλλιεργημένη και δυνατή φωνή του, καθώς και γενικότερα το χάρισμά του στο τραγούδι, ενώ του πήραν πίσω την τέχνη της κιθάρας, αφήνοντάς τον χωρίς τα απαραίτητα εφόδια, ώστε να αναδειχθεί και να βγει νικητής από το διαγωνισμό.
Όπως ήταν αναμενόμενο ο Θάμυρις ηττήθηκε, και η ιστορία έληξε άδοξα για τον μουσικό. Γενικότερα, βέβαια, ο ανταγωνισμός ήταν κάτι σύνηθες στην αρχαία Ελλάδα, αφού όλοι προσπαθούσαν να υπερτερήσουν ο ένας του άλλου, και να αναδείξουν τις ικανότητές τους προκειμένου να εξασφαλίσουν μια καλύτερη κοινωνικά και οικονομικά θέση στην πατρίδα τους. Κάποιες φορές ίσως να ξέφευγαν και σε ακρότητες, όπως η ύβρη, η προσβολή, ή ακόμη και η σωματική βλάβη για το συμφέρον τους. Παρά τις περιπτώσεις όμως αυτές, και τα αποτελέσματα που έφερναν, η αρχαία ιστορία και μυθολογία της χώρας μας δίδαξε την ευγενή άμυλα, το σεβασμό και την προσπάθεια. Αυτές οι αξίες είναι που παραμένουν χαραγμένες στο μυαλό των ανθρώπων της σύγχρονης εποχής, τόσο στη μουσική όσο και στην γενικότερη προσωπική και κοινωνική ζωή τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Κακριδής Ι., (1986), Ελληνική Μυθολογία, Οι Ήρωες, τμ. 3, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.
- Αρχαϊκή Επική Ποίηση: Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια, greek-language.gr, Διαθέσιμο εδώ
