Του Χαράλαμπου Νικολαΐδη,
Αξίζει η επιστροφή σε ένα είδος κινηματογράφου που αρκεί το καλό σενάριο και σκηνοθεσία; Εννοείται και αξίζει. Αξίζει η επιστροφή σε έναν κινηματογράφο που ο τρόμος αποτελούσε ένα εργαλείο για τη δημιουργία συναισθημάτων που ξυπνούν αναπάντεχα; Ασφαλώς και αυτό περιμένουμε. Τι μας οδηγεί σε αυτήν την ανάγκη; Οι απαντήσεις ποικίλουν, καθώς ο κάθε θεατής έχει τους δικούς του προσωπικούς λόγους, φοβίες και τρωτά μέρη. Η πραγμάτωση των προαναφερθέντων στη σημερινή εποχή δεν βρίσκει γόνιμο έδαφος για να αναπτυχθεί και να αποδώσει καρπούς, με προσπάθειες ατελέσφορες, σχεδόν επιτηδευμένες. Αν και ηθελημένα υπερβολική, η παραπάνω γνώμη προσφέρεται ως τροφή για σκέψη. Βέβαια, δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω και τις απόψεις θεατών τις δεκαετίας του ′60, ′70 ή και ′80 για αυτό το είδος. Μήπως αυτές οι απόψεις είναι διαχρονικές (σε μία μικρότερη χρονική κλίμακα); Μήπως πετάξαμε ή τουλάχιστον ξεχάσαμε τα σκουπίδια και κρατήσαμε τα διαμάντια; Μάλλον αυτό έγινε. Ένα τέτοιο διαμάντι αποτελεί και το Suspiria του 1977.
Το Suspiria έκανε πρεμιέρα το 1977 και την έχει σκηνοθετήσει ο Dario Argento. Η Suzy Brannion είναι μια νεαρή Αμερικανίδα χορεύτρια και μετακομίζει στη Γερμανία για να φοιτήσει σε μία μεγάλη σχολή χορού. Η άφιξή της στη σχολή συνοδεύεται από πολλά αναπάντεχα συμβάντα, αλλά και από θανάτους. Η ταινία αποτελεί την πρώτη μιας τριλογίας, με τίτλο The Tree Mothers.
Ο τρόμος της ταινίας βασίζεται στο αναπάντεχο. Το αναπάντεχο και το ξαφνικό είναι δύο έννοιες ιδιαίτερα παρεξηγημένες στον χώρο του τρόμου. Αν και δεν πρέπει να μας παραξενεύει αυτό το γεγονός, πρέπει να κάτσουμε να αναλογιστούμε τον τρόμο της δεκαετίας του ′90. Ο Argento στο Suspiria εισάγει το αντικείμενο του τρόμου αρχικά καλυμμένο σε πρώτο πλάνο. Η αποκάλυψή του γίνεται απότομα, με τρόπο που δεν τρομάζει τον θεατή η απότομη μετάβαση. Αυτό που τρομάζει τον θεατή είναι κάτι πιο βαθύ και πηγαίο. Για όσους έχουν δει την ταινία, η σκηνή με τον Daniel και τον βοηθό/οδηγό σκύλο στο μεγάλο γερμανικό φόρουμ θα μας μείνει αξέχαστη. Τα μεγάλα ανοιχτά πλάνα της συγκεκριμένης σκηνής φαίνεται να σκηνοθετούνται σαν σε πρώτο πρόσωπο και αυτοί που παρακολουθούν κρυφά το θύμα είμαστε εμείς.
Σε αρκετά σημεία της ταινίας, έχουμε την αίσθηση ότι η ταινία έχει σκηνοθετηθεί με όρους και κανόνες αυτού που αποκαλούμε «ταινία δωματίου», πράγμα παράδοξο. Ίσως αυτό πηγάζει από το κλίμα που επικρατεί στην ταινία και η ταύτιση με την πρωταγωνίστρια που προσπαθεί να επιβιώσει μέσα σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον. Η Suzy θα καταλάβει για το ποιόν της Σχολής με την άφιξή της εκεί. Μία άλλη μαθήτρια, η Pat, θα φύγει τρέχοντας από την σχολή, αφήνοντας την αίσθηση στη Suzy ότι κάτι την κυνηγάει, κάτι που η ίδια δεν μπορεί να δει ακόμα. Ο τρόμος εκτείνεται με την μουσική. H μουσική, παιδική στο άκουσμα αλλά ανατριχιαστική, στην πραγματικότητα εμπλέκεται με τις σκηνές και δίνει χώρο σε αυτές να αναπτυχθούν. Ταυτόχρονα, όμως, με δόλιο τρόπο κλέβει ή μάλλον κερδίζει το μερίδιο κυριαρχίας που της αναλογεί μέσα στην ταινία. Το progressive rock συγκρότημα Gobin που μαζί με τον Argento έγραψαν τη μουσική της ταινίας, δημιούργησαν ένα από τα καλύτερα horror soundrack όλων των εποχών.
Η ταινία κερδίζει σε σκηνοθεσία, σενάριο, τρόμο, ατμόσφαιρα αλλά και χρώμα. Ο Ιταλός διευθυντής φωτογραφίας, Luciano Tovoli, έπαιξε σημαντικό και καθοριστικό ρόλο στην ατμόσφαιρα της ταινίας. Στην ταινία κυριαρχούν τρία χρώματα: πράσινο, μπλε, και κόκκινο (πάρα πολύ κόκκινο). Τα χρώματα είναι έντονα όσο πρέπει να είναι, δηλώνουν το κλίμα εκείνης της στιγμής και προοικονομούν το τι θα ακολουθήσει. Η επικράτηση του κόκκινου είναι αντιληπτή από όλους στην ταινία. Το κόκκινο δηλώνει τον κίνδυνο, ενώ το μπλε την προσωρινή ηρεμία και για αυτόν τον λόγο βλέπουμε αυτά τα δύο χρώματα να συνυπάρχουν στο πρόσωπο μια γυναίκας που φαίνεται να γνωρίζει πολύ καλά τι συμβαίνει μέσα στη σχολή (μπλε μάτια, κόκκινα χίλια). Το κόκκινο και η έντονη ιδιαίτερη απόχρωσή του λειτουργεί σαν προειδοποιητική πινακίδα που δένεται αρμονικά με τις σλάσερ σκηνές. Ένα κόκκινο, που η έντασή του είναι τόσο δυνατή, που καταλήγει σχεδόν υπερφυσικό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Suspiria, wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
