Του Νίκου Διονυσάτου,
Η Ilhan Omar, αυτή τη στιγμή, είναι μια από τις δύο Mουσουλμάνες εκλεγμένες στο αμερικανικό Κογκρέσο, μαζί με την Αμερικανο-Παλαιστίνια, Rashida Tlaib, και η δεύτερη Μουσουλμάνα στην ιστορία, που εκλέγεται στο Κογκρέσο, μετά την Tlaib. Έτσι, για πολλούς ανθρώπους στις Ηνωμένες Πολιτείες, η αντιπρόσωπος Omar αποτελεί ένα σύμβολο κοινωνικής δικαιοσύνης, αντίστοιχου βεληνεκούς με εκείνο της Alexandria Ocasio–Cortez. Η συγκεκριμένη πολιτικός γεννήθηκε στη Σομαλία, βρέθηκε σε μικρή ηλικία ως πρόσφυγας στην Κένυα, στη συνέχεια κατάφερε με την οικογένειά της να φτάσουν στις Η.Π.Α., απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα στα 17 και, σήμερα, ως μαύρη γυναίκα μουσουλμανικού θρησκεύματος, είναι, στ’ αλήθεια, μία πρωτοπόρος. Ωστόσο, ακόμα κι αν κανείς αγνοήσει την εντυπωσιακή πολιτική σταδιοδρομία της Omar και η προσωπική της ζωή αποτελεί, επίσης, πηγή ενδιαφέροντος για media και ψηφοφόρους.
Παρά το γεγονός ότι η Omar φοράει πάντοτε τη μαντήλα της, ως σύμβολο της διακριτής μουσουλμανικής και σομαλικής της ταυτότητας, δε φαίνεται να τηρεί και το συντηρητικό πλαίσιο που η μαντήλα υποδηλώνει για μια γυναίκα στον ισλαμικό κόσμο. Η Omar έχει κάνει τρεις γάμους, μέχρι τώρα, έχει πάρει δύο φορές διαζύγιο, έχει αποκτήσει δύο παιδιά από τον πρώτο γάμο της και άλλο ένα από τον δεύτερο, ενώ για τελευταίο της σύζυγο διάλεξε, το 2020, έναν μη μουσουλμάνο (!), τον Tim Mynett, πολιτικό σύμβουλο στην προεκλογική της καμπάνια. Πράγματι, ακόμα και για κάποια σαν την Omar, η οποία μεγάλωσε σε οικογένεια κοσμικών μουσουλμάνων, όλα αυτά ακούγονται αρκετά ασύμβατα με το προφίλ που η παραδοσιακή ισλαμική ταυτότητα επιτάσσει. Αυτή η αντίφαση, ωστόσο, όπως είναι φυσικό, δεν έγκειται μόνο σε προσωπικό επίπεδο, αλλά επεκτείνεται και σε διάφορα πολιτικά ζητήματα, με τα οποία έχει καταπιαστεί η αντιπρόσωπος Omar.
Για παράδειγμα, εξαιτίας της μουσουλμανικής της καταγωγής, προφανώς είναι υπέρ των Παλαιστινίων και έχει κάνει προσπάθειες να φέρει στις επιτροπές του Κογκρέσου διάφορες ευνοϊκές προτάσεις για τον λαό της Παλαιστίνης. Ταυτόχρονα, ωστόσο, η ίδια έχει πρωτοστατήσει σε gay pride events στην πολιτεία της Μινεσότα, την οποία εκπροσωπεί, θέτοντας ως προτεραιότητα στην ατζέντα της τα δικαιώματα της LGBTQ κοινότητας. Φαινομενικά, το να πολεμάει την ίδια στιγμή για τα δικαιώματα των LGBTQ ατόμων και των καταπιεσμένων Παλαιστινίων είναι ορθό και ηθικό. Το πρόβλημα ενσκήπτει, όταν εξετάσει κανείς τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων στις περιοχές των Παλαιστινίων και το τι υποστηρίζει η Παλαιστινιακή Αρχή σχετικά με το θέμα.
Είναι σαφές ότι ο παλαιστινιακός λαός βρίσκεται υπό κατοχή, έχει στερηθεί το δικαίωμά του στον αυτοπροσδιορισμό και αυτό αναγνωρίζεται –σε κάποιον βαθμό τουλάχιστον– ακόμα και από την πλευρά του Ισραήλ. Όμως, δεν γίνεται να αποσιωπηθούν, εξαιτίας αυτού του γεγονότος, και οι συστηματικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που η ίδια η PLO πραγματοποιεί σε βάρος γυναικών, ομοφυλοφίλων και διάφορων άλλων κοινωνικά περιθωριοποιημένων ανθρώπων στο όνομα της θρησκείας. Μάλιστα, όταν η Παλαιστινιακή Αρχή απαγόρευσε, το 2019, την οργάνωση Al Qaws, που υπερασπιζόταν τα δικαιώματα των Παλαιστίνιων ομοφυλοφίλων, η ίδια η Omar αναγκάστηκε να παραδεχτεί δημόσια την κακή κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Παλαιστίνη. Η δήλωση αυτή, ωστόσο, δεν αποδείχτηκε αρκετή, για να αποτρέψει το κράτος του Ισραήλ από το να απαγορεύσει στις αντιπροσώπους Omar και Tlaib να εισέλθουν στο έδαφός του, εξαιτίας της αλληλεγγύης τους στους Παλαιστινίους.
Πέρα από την Αραβο–ισραηλινή σύγκρουση, ωστόσο, όπως και πολλοί ιδεολογικά αντίστοιχοι Αμερικανοί πολιτικοί, συνεχίζει να αντιφάσκει και σε μια σειρά άλλων διεθνών προβλημάτων. Ενώ, φερ’ ειπείν, έχει εκφραστεί επανειλημμένως ενάντια σε κάθε είδους αμερικανική στρατιωτική επέμβαση στο εξωτερικό και έχει καταδικάσει πολλές φορές μουσουλμανικές και μη μουσουλμανικές χώρες για καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, υπάρχουν περιπτώσεις που ίσως δεν έκανε και τις καταλληλότερες τοποθετήσεις. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η Βενεζουέλα, αλλά και η γειτονική μας Τουρκία.
Στην περίπτωση της Βενεζουέλας, ενώ, λόγω αρχής, δήλωσε ότι ο Juan Guaido, Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης και κύρια φιγούρα της Αντιπολίτευσης, δεν θα έπρεπε να αναγνωριστεί ως νόμιμος υπηρεσιακός Πρόεδρος, η αντιπρόσωπος Omar μάλλον αγνόησε το γεγονός ότι η εν λόγω χώρα κυβερνάται μέχρι και σήμερα από έναν δικτάτορα, που έχει εξασφαλίσει απόλυτη εξουσία επί των πολιτών του. Ο Nicolas Maduro μπορεί να έχει ακόμη κάποια ποσοστά δημοφιλίας στον λαό του και οι κυρώσεις που έχουν επιβάλλει οι Η.Π.Α. να έχουν επιφέρει όντως ανθρωπιστική κρίση, αλλά το γεγονός παραμένει, ότι η Βενεζουέλα είναι μια από τις πιο ανελεύθερες χώρες του κόσμου και η αναγνώριση του παράνομου καθεστώτος της θα συνιστούσε μείζον σφάλμα στην αμερικανική εξωτερική πολιτική.
Σε ό,τι έχει να κάνει τώρα με την Τουρκία, η κατάσταση είναι ακόμα πιο σύνθετη, καθώς τα κίνητρα της αντιπροσώπου Omar πάνε αρκετά βαθιά. Παρά το ότι καταδίκασε τις επεμβάσεις της Τουρκίας στη Συρία και έχει εκφραστεί θετικά για τους Κούρδους, μια ψηφοφορία του Κογκρέσου, το 2019, θα έδειχνε μια διαφορετική στάση απέναντι στην Κυβέρνηση Erdoğan. Κατά τη διαδικασία ψηφοφορίας για την αναγνώριση της Αρμενικής Γενοκτονίας από το Κογκρέσο, η αντιπρόσωπος Omar ψήφισε «παρών». Αυτό προκάλεσε σημαντικούς τριγμούς στο Δημοκρατικό Κόμμα και παράπονα από το επιδραστικό αρμενικό λόμπι. Πιστεύεται ότι οι προσωπικές σχέσεις της Αμερικανο–Σομαλής πολιτικού με την πρώτη της πατρίδα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην απόφαση να μη στηρίξει την αναγνώριση της γενοκτονίας.
Τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία έχει επενδύσει εκατομμύρια δολάρια στην κατεστραμμένη από τον εμφύλιο Σομαλία, χτίζοντας σχολεία, νοσοκομεία, ένα νέο διεθνές αεροδρόμιο, βάση του τουρκικού στρατού και άλλα έργα, ο Πρόεδρος Erdoğan έχει κάνει αρκετά ταξίδια στη χώρα, πολλοί Σομαλοί φοιτητές σπουδάζουν με υποτροφίες σε τουρκικά πανεπιστήμια, ενώ η τουρκική γλώσσα, σήμερα, είναι εξαιρετικά δημοφιλής στη σομαλική κοινωνία. Όλα αυτά, προφανώς, δεν έχουν περάσει απαρατήρητα στην Ουάσιγκτον και η Ilhan Omar γνώριζε ότι αποτελεί κι εκείνη ένα εργαλείο στην ταλαιπωρημένη εξωτερική πολιτική της χώρας καταγωγής της.
Εν τω μεταξύ, παρόλο που η λίστα με τα διεθνολογικά παραστρατήματα της Ilhan Omar είναι ακόμα μεγαλύτερη, κατ’ εμέ, τα προβλήματα που επεσήμανα, με αφορμή την περίπτωση της συγκεκριμένης πολιτικού, είναι μόνο ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της κρίσης που περνάει η αμερικανική αριστερά. Ενώ ο δικαιωματισμός έχει καταλάβει ένα μεγάλο κομμάτι της πολιτικής συζήτησης (και, ίσως, δικαίως), η αριστερά του Δημοκρατικού Κόμματος –όπως εκφράζεται, κυρίως, στα πλαίσια του Progressive Caucus– στον πόλεμο εναντίον της αδικίας, χάνει πολλές φορές τη μάχη με τη λογική. Και ένα από τα σημαντικότερα πεδία που γίνεται αντιληπτό αυτό είναι και οι διεθνείς σχέσεις των Η.Π.Α.
Γι’ αυτόν το λόγο, άλλωστε, η Ilhan Omar, τον Φεβρουάριο του 2023, «πλήρωσε» τρόπον τινά τις προοδευτικές στάσεις της. Στο υπό Ρεπουμπλικανικό έλεγχο πλέον Κογκρέσο, η Omar ξηλώθηκε με συνοπτικές διαδικασίες από τη θέση που κατείχε, μέχρι πρότινος, στην πανίσχυρη Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Κογκρέσου. Υπό ομοβροντία ενστάσεων από τους Δημοκρατικούς για την απόφασή του, ο επικεφαλής της Ρεπουμπλικανικής πλειοψηφίας, Kevin McCarthy, εξήγησε τότε ότι «οι αντισημιτικές και αντι–αμερικανικές απόψεις» της Omar ήταν η αιτία του εξοβελισμού της από την Επιτροπή. Αυτή η «απόλυση», φυσικά, δεν ήρθε από το πουθενά και ήταν προϊόν πολλών χρόνων τοξικής αντι–μουσουλμανικής προπαγάνδας από εκπροσώπους του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, αλλά και τον ίδιο τον Donald Trump, για τον οποίο η Ilhan Omar αποτελούσε αγαπημένο στόχο επιθέσεων.
Και παρά την όποια κριτική μπορεί να εξέφρασα προς το πρόσωπο της αντιπροσώπου Omar για την αμφιλεγόμενη στάση της σε ορισμένα διεθνή και κοινωνικά θέματα, θα ήθελα να κλείσω, επισημαίνοντας το μέγεθος όσων έχει καταφέρει στην αμερικάνικη πολιτική σκηνή η νεαρή Αμερικανο–Σομαλή πολιτικός. Έχοντας δεχθεί, πολλάκις, απειλές θανάτου από ακροδεξιές οργανώσεις, έχοντας υπομείνει ρατσιστικά, σεξιστικά και ισλαμοφοβικά σχόλια στην καθημερινότητα και την πολιτική της σταδιοδρομία και έχοντας έρθει στην Αμερική ως πρόσφυγας η ίδια, είναι, πράγματι, μια πολιτικός, που, ακόμα κι αν κάποιος διαφωνεί με τις απόψεις της, αξίζει να τη θαυμάζει για ό,τι έχει πετύχει…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- About Ilhan Omar – House of Representatives – Διαθέσιμο εδώ
- Is the American dream for everyone? Just ask Ilhan Omar – Roll Call, Διαθέσιμο εδώ
- Republicans oust Ilhan Omar from powerful House committee – BBC – Διαθέσιμο εδώ
- Ilhan Omar faces blowback after voting ‘present’ on Armenian genocide resolution – NBC News – Διαθέσιμο εδώ
- McCarthy and Jeffries want the House to work. So they started with each other. – The Washington Post – Διαθέσιμο εδώ
- Progressives turned Democrats against Israel – New York Post – Διαθέσιμο εδώ
