Της Καρολίνας Σόμπτσυκ,
Στη γραφική και ιστορικά ιδιαιτέρως «πλούσια» Πελοπόννησο, στην περιοχή της Αργολίδας, τον τίτλο του πιο «διάσημου» προσώπου της τοπικής μυθολογίας τον κερδίζει πανηγυρικά ο Περσέας. Ο θρυλικός ήρωας πρωταγωνιστεί στο μύθο όπου σκοτώνει τη Μέδουσα, τη μοναδική θνητή από τις τρεις αδερφές Γοργόνες, με τα φίδια αντί για μαλλιά και το θανάσιμο βλέμμα που μετέτρεπε σε πέτρα όποιον την αντίκρυζε. Η δική του περιπετειώδης ιστορία έχει καταγραφεί από πολλές πηγές, ωστόσο ενδιαφέρον παρουσιάζει ένας άλλος εντυπωσιακός μύθος που τον εμπλέκει: αυτός γύρω από τη γέννησή του, και το πρόσωπο της μητέρας του, της βασιλικής καταγωγής Δανάης.
Κόρη της Ευρυδίκης και του Ακρισίου, βασιλιά του Άργους, η πανέμορφη Δανάη δεν είχε αδέρφια και η απουσία γιων, άρα και διαδόχων στο θρόνο, στοίχισε στον πατέρα της και τον οδήγησε ως το μαντείο των Δελφών. Εκεί του δόθηκε χρησμός ότι δε θα κάνει αρσενικά παιδιά, όμως θα κάνει η κόρη του και μάλιστα ο γιος της θα σκότωνε τον παππού του. Εμβρόνητος ο Ακρίσιος φυλάκισε τη Δανάη, σε κάποιο μέρος πιθανώς υπόγειο, από όπου περνούσε ελάχιστο φως και αέρας, ώστε να μη μπορεί να την πλησιάσει κανένας άντρας. Ο παντοδύναμος Δίας, βέβαια, που στο μεταξύ την είχε ερωτευτεί, βρήκε έναν πρωτοποριακό τρόπο να την πλησιάσει: όσο αυτή βρισκόταν στη φυλακή της, πρόσεξε ότι έπεφτε από τον ουρανό μια περίεργη, λαμπερή, χρυσή βροχή. Το περίεργο φαινόμενο δεν ήταν άλλο παρά η μορφή που πήρε ο ίδιος ο Δίας, για να φτάσει στη Δανάη, και από την ένωσή τους γεννήθηκε λίγο αργότερα ο Περσέας. Ο Ακρίσιος άκουσε το κλάμα του μωρού και κατάλαβε ότι οι προφυλάξεις του τελικά ήταν άχρηστες, οπότε θέλησε να μάθει πώς έγινε η σύλληψη του εγγονού του. Δεν πίστεψε την εκδοχή της Δανάης, αλλά κατηγόρησε για αποπλάνηση της κόρης του το δίδυμο αδερφό του Προίτο, τον μετέπειτα βασιλιά της γειτονικής Τίρυνθας, δίνοντας έτσι την αφορμή για τη μυθική σύγκρουση των δύο αδερφών.
Συνεχίζοντας, λοιπόν, να φοβάται μήπως εκπληρωθεί η προφητεία του θανάτου του, αλλά ταυτόχρονα ανησυχώντας για την οργή των θεών στην περίπτωση που θανάτωνε την κόρη και τον εγγονό του, ο Ακρίσιος αποφάσισε να τους κλείσει σε ένα κιβώτιο («λάρνακα») και να τους ρίξει στη θάλασσα. Υπό την προστασία του Δία, η λάρνακα μετά από μέρες έφτασε στη Σέριφο και άραξε στη στεριά χάρη σε μερικούς ψαράδες. Τη μητέρα και το βρέφος δέχτηκε στο σπίτι του ο Δίκτυς, ένας φτωχός ψαράς ή κατά άλλους ο αδερφός του βασιλιά του νησιού Πολυδέκτη. Κοντά σε αυτόν πέρασαν μητέρα και γιος αρκετά χρόνια.
Η ζωή της Δανάης υπήρξε για δεύτερη φορά επεισοδιακή λόγω της ομορφιάς της. Στη Σέριφο ο Πολυδέκτης θέλησε να την παντρευτεί, όμως εκτός από τη ρητή άρνηση εκείνης, θεώρησε επίσης ως εμπόδιο τον Περσέα, που είχε στο μεταξύ μεγαλώσει. Έτσι, με το πρόσχημα της ανακοίνωσης των γάμων του με κάποια άλλη γυναίκα, κάλεσε σε συμπόσιο μεταξύ άλλων και το νεαρό, που αφελώς και επιδεικτικά του υποσχέθηκε ως γαμήλιο δώρο το κεφάλι της τερατώδους Μέδουσας. Ο Πολυδέκτης ενθουσιάστηκε στην προοπτική του επικίνδυνου άθλου και τον ανάγκασε να τηρήσει την υπόσχεσή του. Αισίως και όπως άλλωστε είναι γνωστό, με τη βοήθεια πολύτιμων και υπερφυσικών όπλων και μετά από πολλές δοκιμασίες, ο Περσέας κατάφερε να κόψει το κεφάλι της Μέδουσας και να το πάρει μέσα σε ένα μαγικό σάκο μαζί του.
Πρώτα χρησιμοποίησε το πολύτιμο λάφυρό του στις ακτές της Αιθιοπίας, σώζοντας την πριγκίπισσα Ανδρομέδα από το θαλάσσιο κήτος της περιοχής, την πήρε γυναίκα του και επέστρεψαν μαζί στη Σέριφο. Εκεί βρήκε τη Δανάη να έχει καταφύγει προσωρινά στο ιερό των θεών, για να γλιτώσει από την έντονη πολιορκία του Πολυδέκτη. Τότε ο Περσέας αξιοποίησε για δεύτερη φορά το κεφάλι της Μέδουσας: παρουσιάστηκε στο βασιλιά και του έδειξε το «γαμήλιο δώρο» του, οπότε ο Πολυδέκτης και όσοι ήταν στο παλάτι πέτρωσαν για πάντα.
Κατά το τελευταίο της ταξίδι η Δανάη ακολουθεί το γιο της στο Άργος, όπου αυτός πήγε να γνωρίσει τον παππού του. Γνωρίζοντας για το φόβο του Ακρισίου προς αυτόν, ο Περσέας τον καθησύχασε ότι δε σκόπευε να σφετεριστεί το θρόνο του Άργους. Ωστόσο, σε αγώνες δισκοβολίας ο νέος από λάθος, χτύπησε θανάσιμα στο πόδι τον βασιλιά. Οπότε η κατατρεγμένη γυναίκα είδε με τα μάτια της να εκπληρώνεται η προφητεία που καθόρισε την πορεία της ζωής της. Ο δε Περσέας τότε γεμάτος τύψεις, ζήτησε από τον πρώτο του ξάδερφο, τον γιο του Προίτου, Μεγαπένθη, να πάρουν ο ένας το βασίλειο του άλλου, να ανταλλάξουν δηλαδή την Τίρυνθα με το Άργος. Έτσι και έγινε και στη συνέχεια του μύθου ο Περσέας επέκτεινε το βασίλειό του, χτίζοντας τις «πολύχρυσες» Μυκήνες με τα Κυκλώπεια Τείχη. Στον παραπάνω μύθο (ή μύθους) η Δανάη συμμετέχει παθητικά, όπως συνηθίζεται για τις γυναικείες παρουσίες στην ελληνική μυθολογική παράδοση. Συμβολίζει τη γονιμότητα της γης, τη θρησκευτική λατρεία των φυσικών φαινομένων και της φύσης, καθώς και την παντοδυναμία της πρώτης, που «υπερβαίνει όλα τα εμπόδια και κάνει τη γη να καρπίσει».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Κακριδής Θ. Ι., (2014), Ελληνική Μυθολογία: ΟΙ Ήρωες, Τοπικές Παραδόσεις, τόμος 1, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών
- Εισαγωγή στην Ελληνική Μυθολογία, Μύθος-Δανάη, site-google.com, Διαθέσιμο εδώ
- wikiwand, Δανάη, Διαθέσιμο εδώ
