Του Κωνσταντίνου Γκότση,
Στον απόηχο των εξελίξεων της τραπεζικής κρίσης που έχει ξεσπάσει το τελευταίο διάστημα, η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των Η.Π.Α. προχώρησε ξανά σε αύξηση επιτοκίων, όπως και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ωστόσο, η ενίσχυση των επιτοκίων ήταν ηπιότερη και, ειδικότερα, μόνο κατά 25 μονάδες βάσης.
Παράλληλα, ο διοικητής της Fed στην ομιλία του παρουσίασε αλλαγή στο guidance, σηματοδοτώντας μια παύση στη νομισματική «σύσφιξη» και πιθανή ολοκλήρωση του κύκλου αυξήσεων των επιτοκίων. Ενδεχομένως, αν υπάρξει εκ νέου κλιμάκωση του πληθωρισμού, θα πραγματοποιηθεί μόνο ακόμα μία αύξηση, με τα επιτόκια, όμως, να διατηρηθούν για αρκετά μεγαλύτερο διάστημα από αυτό που εκτιμούσε η αγορά μέχρι σήμερα. Βέβαια, η στάση που θα διατηρήσει το επόμενο διάστημα η Κεντρική Τράπεζα δε φάνηκε εντελώς ξεκάθαρη, καθώς η πολιτική της θα εξαρτηθεί, σε μεγάλο βαθμό, από την αστάθεια στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Επιπλέον, σημαντικές παράμετροι αποτελούν και η μεταβολή που θα έχουν τα μακροοικονομικά μεγέθη της αμερικανικής οικονομίας και, κατ’ επέκταση, το γενικό επίπεδο των τιμών. Σύμφωνα με τον διοικητή και τους αξιωματούχους της Fed, οι εταιρείες του χρηματοπιστωτικού συστήματος, λόγω των πρόσφατων αναταραχών, έχουν ήδη αναγκαστεί να αναθεωρήσουν τις θέσεις και να ακολουθήσουν πιο συντηρητικές στρατηγικές, περιορίζοντας τις δανειοδοτήσεις και τις επενδύσεις τους, κυρίως σε υποψήφιους δανειολήπτες με χαμηλό πιστωτικό προφίλ και σε επενδύσεις υψηλού κινδύνου (αυστηρότεροι όροι χρηματοδοτήσεων). Αυτό, προφανώς, θα είναι πιο έντονο στις περιφερειακές τράπεζες, οι οποίες είναι και πιο ευαίσθητες στους κινδύνους.
Βάσει αυτών των εκτιμήσεων, οι Κεντρικοί Τραπεζίτες προβλέπουν πως δεν θα χρειαστεί περαιτέρω «σύσφιξη», αλλά μόνο αναμονή. Τα νέα αυτά δεδομένα, που έφεραν οι χρεοκοπίες και οι καταρρεύσεις τραπεζών, έχουν προκαλέσει ανατροπές και σε αρκετούς άλλους κλάδους της οικονομίας, όπως η αγορά πετρελαίου. Μάλιστα, σε συνδυασμό με αντίθετους παράγοντες που θα δούμε παρακάτω, προκαλούνται αμφίρροπες πιέσεις στις τιμές, εντείνοντας την αβεβαιότητα διεθνώς.
Το προηγούμενο διάστημα, εν μέσω της αστάθειας που δημιούργησε το τραπεζικό «κραχ», ακολούθησε ένα sell-off και στην αγορά πετρελαίου, πολλοί επενδυτές –κυρίως θεσμικοί, όπως hedge funds– έκαναν «ντάμπινγκ» (πώληση με ζημιά) σε futures και options πετρελαίου στην αγορά παραγώγων, το οποίο, μάλιστα, συνεχίστηκε μέχρι και την Τετάρτη. Ειδικότερα, καταγράφηκε ο 12ος μεγαλύτερος όγκος πωλήσεων, που είχε να συμβεί πάνω από 10 χρόνια (522 εβδομάδες). Οι θεσμικοί επενδυτές είχαν πουλήσει, από τα τέλη Ιανουαρίου, περίπου 148 εκατομμύρια βαρέλια (μέχρι την Τετάρτη) σε brent, NYMEX, ICE WTI, αμερικανικής βενζίνης και ευρωπαϊκού πετρελαίου εσωτερικής καύσης, με τη συνολική τους θέση να φτάνει τα 432 εκατομμύρια βαρέλια. Στον αντίποδα, μόνο για το αμερικανικό ντίζελ πραγματοποιήθηκαν αγορές.
Την Πέμπτη, καταγράφηκε άνοδος στις τιμές του πετρελαίου, έπειτα από τα χαμηλά σχεδόν 2 ετών, καθοδηγούμενες από τη διολίσθηση του δολαρίου, η οποία αύξησε τη ζήτηση για καύσιμα, οδηγώντας σε άνοδο την τιμή της βενζίνης στις Η.Π.Α. Σημαντική στήριξη στις τιμές δόθηκε και από το γεγονός ότι τα αποθέματα βενζίνης μειώθηκαν την τελευταία περίπου εβδομάδα, μετά από σχεδόν 18 μήνες (η μείωση, ουσιαστικά, της διαθέσιμης ποσότητας προϊόντος προκαλεί ανοδική ώθηση στις τιμές), με αποτέλεσμα η άνοδος στις τιμές της βενζίνης να δίνει κίνητρο για αύξηση της παραγωγής, άρα και αγοράς μεγαλύτερης ποσότητας πετρελαίου από τα διυλιστήρια.
Ήδη από τις μεσημβρινές ώρες, σημειώθηκε άνοδος στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures) του brent oil κατά 0,2% ($76,84 το βαρέλι), τα Σ.Μ.Ε. U.S W.T.I. ενισχύθηκαν κατά 0,1% (στα $70,96 το βαρέλι), όπως και τα Σ.Μ.Ε. βενζίνης RBOB, τα οποία άγγιξαν τα υψηλά 10 ημερών.
Η υποχώρηση του δολαρίου, η οποία έφτασε σε χαμηλά περίπου 48 ημερών, επήλθε από την —αναμενόμενη– αλλαγή στάσης της Fed, που αναφέρθηκε παραπάνω. Μάλιστα, η άνοδος στη ζήτηση των καυσίμων δεν ήταν μόνο σε εγχώριο, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, καθώς ένα ασθενέστερο δολάριο καθιστά πιο φθηνό το πετρέλαιο σε όσους αγοράζουν σε διαφορετικά νομίσματα.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την Goldman Sachs, η ανεβασμένη ζήτηση από την Κίνα –τον μεγαλύτερο εισαγωγέα πετρελαίου παγκοσμίως–, η οποία έχει ξεπεράσει τα 16 εκατ. βαρέλια ανά ημέρα, στήριξε περαιτέρω την τιμή. Όπως φαίνεται, η ανάκαμψη της κινεζικής οικονομίας, σε συνδυασμό με την προσπάθεια αναδιάρθρωσης του ιδιωτικού χρέους και των τοπικών Κυβερνήσεων, αν έχει συνέχεια, θα ωθήσει περαιτέρω την τιμή σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, φτάνοντάς τη σταδιακά στα $ 97 δολάρια ανά βαρέλι, μέχρι το β’ τρίμηνο του 2024 (εκτίμηση της Goldman Sachs).
Συνοψίζοντας, είναι εύκολο να διακρίνουμε αμφίρροπες δυνάμεις στην αγορά πετρελαίου. Προς το παρόν, οι long θέσεις, γενικά στο πετρέλαιο, υπερτερούν σημαντικά των short, δηλώνοντας αισιόδοξη η αγορά στο σύνολό της, παρά τη μεγάλη υποχώρηση που έχει υποστεί αυτή η αναλογία μετά τις ανησυχίες για τις τράπεζες σε Η.Π.Α. και Ευρώπη.
Οι επενδυτές, σε γενικές γραμμές, δείχνουν επιφυλακτικοί για το (κοντινό) μέλλον, μιας και η χρηματοοικονομική κατάσταση είναι ακόμη «θολή». Το ζητούμενο είναι, αν μια επικείμενη ύφεση, που μπορεί να επιφέρουν οι ενδεχόμενοι πιστωτικοί περιορισμοί –λόγω της νομισματικής «σύσφιξης» και της χρηματοπιστωτικής αστάθειας–, θα επισκιάσει την αύξηση της ζήτησης από την Κίνα σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως και την εξασθένηση της αξίας του δολαρίου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Federal Reserve presses ahead with quarter-point rate rise despite banking turmoil, ft.com, διαθέσιμο εδώ
- Oil crawls up as dollar weakens, gasoline demand surges, reuters.com, διαθέσιμο εδώ
- Column: Investors dumped oil as banking crisis erupted, reuters.com, διαθέσιμο εδώ
- Column: U.S. bank failure places oil prices under pressure, reuters.com, διαθέσιμο εδώ
- Crude oil lower on growth concerns, rising U.S. inventories, investing.com, διαθέσιμο εδώ
