Tου Βασίλη Μυρλίδη,
Τα τελευταία χρόνια – από την «έκρηξη» της πανδημίας και έπειτα – ο κόσμος ζει ιδαίτερα χρόνια. Αρχικά, η πανδημία έφερε πολλές αλλαγές στη ζωή των ανθρώπων, από το πώς εργάζονται μέχρι το τι θεωρούν δεδομένο για την καθημερινότητά τους. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, για να στηριχθούν τα μεσαία και χαμηλότερα οικονομικά στρώματα, οι Κυβερνήσεις διοχέτευσαν πολλά (χρηματικά) κεφάλαια ως στήριξη σε αυτούς που πλήγηκαν (σε εργαζόμενους, μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις). Πολλές από τις μεγάλες επιχειρήσεις και οργανισμούς, από την άλλη, διοχέτευσαν με τη σειρά τους αυτά τα κεφάλαια στο χρηματιστήριο, με αποτέλεσμα αυτό – μετά από μία αρχική πτώση λόγου του σοκ – να αρχίσει να ανθίζει πολύ περίεργα. Τα κρυπτο-νομίσματα, οι μεγαλύτεροι χρηματιστηριακοί (προκυκλικοί) δείκτες που ακολουθούν την οικονομία (όπως ο S&P 500, o Dow Jones και άλλοι πολλοί), έφτασαν στο υψηλότερο σημείο που έχουν βρεθεί ποτέ. Κι όλα αυτά μέσα στην πανδημία!
Είναι σαφές, πως το πολύ «φθηνό» χρήμα, που πρόσβαση σε αυτό είχαν πολλές μεγάλες τράπεζες και οργανισμοί, έπρεπε να επενδυθεί. Οι περισσότερες επενδύσεις, λοιπόν, εκείνη την περίοδο, πέρα από το χρηματιστήριο, είχαν κατεύθυνση προς την τεχνολογία και τις start-ups. Τρομερά ποσά επενδύονταν, κυρίως σε άυλα τεχνολογικά αγαθά (αλγόριθμοι), τα οποία σε καμία περίπτωση δεν ήταν δυνατό να παράγουν (άμεσα) κέρδη, με αποτέλεσμα πολλές από αυτές τις εταιρείες να λειτουργούν με ζημιές. Το πρόβλημα σε όλη αυτή την ιστορία είναι πως οι πραγματικές επενδύσεις, που παράγουν απτά αποτελέσματα, δεν αυξήθηκαν. Ίσα ίσα συρρικνώθηκαν, λόγω των εγκλεισμών.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, το τέλος των εγκλεισμών και η αύξηση των επιτοκίων δανεισμού, που σήμαινε και τέλος στο «φθηνό» χρήμα, ήταν σίγουρο πως θα έφερνε τις περισσότερες χώρες μπροστά στην προοπτική της ύφεσης. Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε σήμερα, με πολλές τράπεζες να έχουν καταρρεύσει ήδη (όπως η Credit Suisse) ή χρεωκοπήσει (όπως η Silicon Valley bank), τα χρηματιστήρια να έχουν συνεχή πτωτική πορεία με όλες τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας (Meta, Google, Twitter, Amazon) να έχουν ξεκινήσει από καιρό τις περικοπές εξόδων και προσωπικού και πολλές start-ups να μην έχουν θετικές ή, τουλάχιστον, σταθερές προοπτικές ή να έχουν ήδη χρεωκοπήσει και αυτές (ειδικά στον χώρο των κρυπτονομισμάτων).
Στην Ευρώπη, η ύφεση, που ξεκίνησε πέρυσι τέτοια εποχή με τις απότομες αυξήσεις των τιμών ενέργειας και τροφίμων, κυρίως χτύπησε τα κατώτερα και μεσαία στρώματα. Τα χρήματα πάλι που τα στρώματα αυτά έλαβαν ως βοήθεια μέσα στην πανδημία και έγιναν κυρίως αποταμιεύσεις, έχουν συρρικνωθεί κατά πολύ, γιατί με αυτά καλύφθηκαν τα αυξημένα έξοδα.
Στις Η.Π.Α, από την άλλη, σύμφωνα με αναλυτές – W.S.J. – η ύφεση χτυπάει τις ανώτερες και ανώτερες-μεσαίες τάξεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η Wall Street Journal προτείνει η λέξη ύφεση (recession), που όλο και συχνότερα ακούν και οι Αμερικάνοι, να αντικατασταθεί από τη λέξη Richession, δηλαδή ύφεση των πλουσίων. Εν αντιθέσει με την Ευρώπη, στις Η.Π.Α. τα χαμηλότερα στρώματα έλαβαν μεγάλα χρηματικά ποσά, τα οποία αποταμίευσαν και ακόμη διαθέτουν. Ακόμα, η προσφορά εργασίας που πραγματοποιούν κυρίως τα χαμηλότερα και μεσαία στρώματα, που απαιτεί ένταση εργασίας και όχι τόσο γνώσης, είναι σε μεγαλύτερα επίπεδα από τη ζήτηση, με αποτέλεσμα οι αυξήσεις των μισθών τους, να ξεπερνούν την αύξηση του πληθωρισμού.
Οι πλουσιότεροι από την άλλη, που εργάζονται σε υπηρεσίες, τεχνολογικές εταιρείες κ.λπ. βλέπουν τους μισθούς τους να περικόπτονται και πολλοί από αυτούς χάνουν ακόμα και τη θέση εργασίας τους. Όπως προαναφέρθηκε, όλοι οι τεχνολογικοί κολοσσοί προέβησαν σε περικοπές. Συγκεκριμένα, η Alphabet ή μητρική της Google, μειώνουν κατά 12.000 τις θέσεις εργασίας (ο μέσος όρος του μισθού στην Alphabet ανέρχεται σε $ 296.000). Φυσικά, αυτά τα στρώματα, δεν θα περιέλθουν στην εξαθλίωση, αλλά σίγουρα θα δούνε τα εισοδήματα τους να μειώνονται, καθώς πάλι θα είναι σε θέση να βρούνε εργασία, αλλά σίγουρα όχι με τόσες απολαβές. Η σύγκλιση των εισοδημάτων, σύμφωνα με την έρευνα της W.S.J., φαίνεται σε μεγάλο βαθμό από την αύξηση της κατανάλωσης προϊόντων – από τους πλούσιους – που κυρίως απευθύνονται σε πιο λαϊκά στρώματα. Συγκεκριμένα, πολλές «λαϊκές» αλυσίδες, όπως η Walmart, είδαν μεγάλη αύξηση στα έσοδα από καταναλωτές που είχαν πάνω από $ 100.000 εισόδημα. Επίσης, οι πωλήσεις πολυτελών κατοικιών και αγαθών καταποντίστηκαν κατά πολύ, ενώ, ταυτόχρονα, η κατανάλωση από χαμηλότερα στρώματα αυξήθηκε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Get Ready for the Richcession, wsj.com, διαθέσιμο εδώ
- Richession και όχι recession: Μια κρίση για τους πλουσίους, naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
