Της Όλγας Βαρδακαστάνη,
Χωρίς αμφιβολία, μεταξύ των αξιόποινων πράξεων που ταλανίζουν το δικαϊκό σύστημα, εντάσσονται και τα «εγκλήματα περί τα υπομνήματα (έγγραφα)». Δεδομένου ότι στις δικαιοπραξίες η χρήση εγγράφων έχει αποδεικτικό και εγγυητικό ρόλο με μεγάλη σημασία στις οικονομικές και κοινωνικές συναλλαγές, ο Νομοθέτης θεσπίζει κανόνες δικαίου που αποδοκιμάζουν τόσο το στοιχειώδες έγκλημα της Πλαστογραφίας, όσο και τα παραπτώματα που αποτελούν παραλλαγές του βασικού αυτού αδικήματος.
Ο Νόμος με το άρθρο 216 του Ποινικού Κώδικα ρυθμίζει το «σωρευτικά μικτό» έγκλημα της πλαστογραφίας και ορίζει το αξιόποινο αυτής. Ο χαρακτηρισμός αυτός οφείλεται στους περισσότερους τρόπους με τους οποίους πραγματώνεται η αντικειμενική υπόσταση του αδικήματος. Ειδικότερα, επισημαίνεται πως όποιος καταρτίσει πλαστό έγγραφο ή νοθεύσει ένα (προϋπάρχον) γνήσιο έγγραφο, προκειμένου να εξαπατήσει κάποιον, με τη χρήση αυτού, για ένα περιστατικό το οποίο επιφέρει έννομες συνέπειες, θεωρείται ένοχος πλημμελήματος και τιμωρείται με ποινή φυλάκισης και χρηματική ποινή (Άρθρο 216 παρ.1 Π.Κ.). Η ίδια ποινή επισύρεται και σε όποιον με πρόθεση αξιοποιήσει πλαστό ή νοθευμένο έγγραφο, εφόσον συντρέχει ο σκοπός που προαναφέρθηκε (Άρθρο 216 παρ.2 Π.Κ.).
Εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία κατά την πραγμάτωση της υποκειμενικής υπόστασης είναι η μεταβολή της προβλεπόμενης τιμωρίας, ανάλογα με τον σκοπό που έχει ο δράστης. Αν ο υπαίτιος αποσκοπεί στην αποκόμιση περιουσιακού οφέλους δημιουργώντας ζημία σε άλλον ή έχοντας πρόθεση να τον βλάψει, και η ζημία ή το όφελος αυτό ξεπερνά τις 120.000 ευρώ, διαπράττει κακούργημα και του επιβάλλεται ποινή κάθειρξης από 5 έως 10 έτη και χρηματική ποινή (Άρθρο 216 παρ.3 Π.Κ.). Από την άλλη, όταν αποδέκτης του αδικήματος είναι το Ελληνικό Δημόσιο, τα Ν.Π.Δ.Δ. ή οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης και η περιουσιακή ζημία υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ, επισύρεται κάθειρξη το λιγότερο 10 έτη σωρευτικά με χρηματική ποινή. Δεδομένου ότι αποτελεί κακουργηματική πράξη κατά του Ελληνικού Κράτους, παραγράφεται μετά από 20 έτη (Άρθρο 216 παρ.4 Π.Κ.).
Ταυτόχρονα, αν κάποιος καταρτίσει πλαστό ή νοθεύσει πιστοποιητικό ή μαρτυρικό έγγραφο, με σκοπό τη συντήρηση ή την κοινωνική του άνοδο, τότε εφαρμόζεται το άρθρο 217 «πλαστογραφία πιστοποιητικών» και τιμωρείται με χρηματική ποινή ή παροχή κοινωφελούς εργασίας. Η ίδια ποινή προορίζεται και για όποιον χρησιμοποίησε με πρόθεση πλαστό ή νοθευμένο πιστοποιητικό χωρίς να το έχει εκδώσει ο ίδιος. Στην κατηγορία αυτή εντάσσεται και η πλαστογραφία πτυχίου ή οποιουδήποτε πιστοποιητικού γνώσεων και δεξιοτήτων με απώτερο στόχο την πρόσληψη σε κάποια θέση εργασίας ή την προαγωγή στο δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα, στον οποίο εργάζεται (μισθολογική ή βαθμολογική άνοδος).
Παράλληλα, σημαντική κατηγορία ιδιωτικών εγγράφων, στην οποία παρατηρείται έντονα η αλλοίωση του περιεχομένου τους, είναι οι ιατρικές πιστοποιήσεις, οι οποίες έχουν αυξημένη αποδεικτική ισχύ και σημαντικό κύρος, με αποτέλεσμα να δημιουργούν εμπιστοσύνη και αξιοπιστία στις συναλλαγές. Οι πλαστές βεβαιώσεις που εκδίδονται από γιατρούς, οδοντιάτρους, κτηνιάτρους, φαρμακοποιούς, χημικούς και μαίες αποτελούν καθημερινό φαινόμενο που έχει ως απόρροια τη διατάραξη της έννομης τάξης. Οι γνωματεύσεις αυτές όταν απευθύνονται στο Ελληνικό Δημόσιο, σε Ν.Π.Δ.Δ., σε δημοτική ή κοινοτική αρχή ή σε ασφαλιστική επιχείρηση καθώς και όταν προκαλούν άμεση οικονομική ζημία σε τρίτο, επιβάλλουν ως κύρωση στον υπαίτιο φυλάκιση έως 2 έτη ή χρηματική ποινή διαζευκτικά (Άρθρο 221 παρ1 Π.Κ.).
Αν μια ψευδής ιατρική πιστοποίηση προορίζεται για αποδεικτικό μέσο στο δικαστήριο, τότε τιμωρείται αυτός που την κατήρτισε, δηλαδή ο εκδότης, με φυλάκιση έως 6 μήνες και χρηματική ποινή σωρευτικά. Στην περίπτωση που κάποιος χρησιμοποιήσει μια ψευδή βεβαίωση για την εξαπάτηση δημόσιας, δημοτικής ή κοινοτικής αρχής, νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή ασφαλιστικής εταιρείας, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή, ενώ αν κάνει χρήση του εγγράφου ως τεκμήριο στο Δικαστήριο, τιμωρείται με φυλάκιση έως 2 έτη ή χρηματική ποινή (Άρθρο 221 παρ2 Π.Κ.).
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ποινικός Κώδικας (Ν.4619/2019), Νοέμβριος 2019, Έκδοση 3, Εκδόσεις Σακκούλα
- Κοσμίδης και Συνεργάτες, Δικηγορική Εταιρεία KPAG – Πλαστογραφία
- Greek Law – Πλαστογραφία, Αντικειμενική και Υποκειμενική Υπόσταση
- Χ. Μυλωνόπουλος, Ποινικό Δίκαιο, Ειδικό μέρος, έκδοση 3, Εκδόσεις Σακκούλα
