Του Νίκου Αστυρακάκη,
Η δεκαετία του ’90 θεωρείται για πολλούς σταθμός για τα άνιμε, τη γιαπωνέζικη εκδοχή των κινουμένων σχεδίων. Αγαπημένα των παιδικών χρόνων πολλών, όπως το Dragon Ball Z, το Pokémon και το Sailor Moon κυκλοφόρησαν αυτή την περίοδο, ενώ σειρές όπως το Neon Genesis Evangelion, το Serial Experiments Lain και το Cowboy Bebop πειραματίστηκαν με τους τρόπους που ένα άνιμε μπορεί να μεταφέρει πιο ώριμα και σκοτεινά θέματα, οδηγώντας τα να θεωρούνται πλέον κλασσικά του είδους. Πολλές μεγάλες και αριστουργηματικές σειρές κυκλοφόρησαν εκείνη την περίοδο, με πολλές δυστυχώς να έχουν ξεχαστεί από το ευρύ κοινό.
Μια από αυτές είναι και το Revolutionary Girl Utena. Αποτέλεσμα συνεργασίας του σκηνοθέτη Kunihiko Ikuhara (Sailor Moon), του σεναριογράφου Yōji Enokido (Sailor Moon, Neon Genesis Evangelion), του καρτουνίστα Shinya Hasegawa (Neon Genesis Evangelion), του σχεδιαστή Yūichirō Oguro και της καλλιτέχνιδος μάνγκα (κόμικς) Chiho Saito (Kanon, Waltz in a White Dress), όλοι αυτοί οι καλλιτέχνες ήρθαν μαζί μετά την παραίτηση του Ikuhara από το Sailor Moon, καθώς ένιωθε περιορισμένος στα θέματα που μπορούσε να εξερευνήσει σε αυτή τη σειρά, δημιουργώντας την καλλιτεχνική ομάδα Be-Papas. Το Revolutionary Girl Utena γεννήθηκε από ιδέες του Ikuhara για το Sailor Moon, oι οποίες δέχτηκαν βέτο από τους παραγωγούς ως πολύ ώριμες και σκοτεινές, κι έτσι αποφάσισε να τα ενσωματώσει σε μια δικιά του δημιουργία.
Το Revolutionary Girl Utena είχε παραχθεί παράλληλα ως άνιμε και μάνγκα, με κοινή αρχή αλλά τελείως διαφορετική κατεύθυνση. Ακολουθά την ιστορία της δεκατετράχρονης Utena Tenjo, η οποία, πολλά χρόνια πριν, δέχτηκε την επίσκεψη ενός μυστηριώδους πρίγκιπα που την παρηγόρησε από τον θάνατο των γονιών της. Της άφησε ένα δαχτυλίδι με ανάγλυφο ρόδο ως ενθύμιο, ενθαρρύνοντάς την να τον αναζητήσει. Η Utena εντυπωσιάστηκε τόσο από αυτόν που αποφάσισε… να γίνει η ίδια πρίγκιπας! Φορώντας αντρικά ρούχα και ούσα σε επαφή περισσότερο με την αντρική παρά τη γυναικεία της πλευρά, το δαχτυλίδι την οδηγεί στο να εγγραφεί στην εσώκλειστη Ακαδημία Ohtori, όπου παρασύρεται σε ένα τουρνουά μονομαχιών από τα μέλη του μαθητικού συμβουλίου για το χέρι της Anthy Himemiya, μιας παθητικής αλλά αινιγματικής κοπέλας που της έχει δοθεί το προσωνύμιο «Νύφη των Ρόδων», που υποτίθεται φέρει τη δύναμη να «φέρει επανάσταση στον κόσμο».
Αφού κερδίζει το χέρι της, αναλαμβάνει να την προστατεύσει από το Μαθητικό Συμβούλιο και άλλους εχθρικούς μονομάχους, ενώ παράλληλα έρχεται πιο κοντά στην ίδια και στον αδερφό της, τον διευθυντή Akio Ohtori. Η περιγραφή αυτή το κάνει να ακούγεται σαν μια αρκετά συμβατική ιστορία, κάπως έτσι παρουσιάζεται στο μάνγκα, και στα πρώτα επεισόδια. Ωστόσο, η σειρά παίρνει μια σταδιακά πιο σκοτεινή τροπή, βουτώντας βαθιά στην ψυχολογία των ηρώων της και εξερευνώντας θέματα όπως η ομοφυλοφιλία, η καταπίεση των φυλετικών ρόλων, η αιμομιξία, η χειραγώγηση νέων από τους μεγαλύτερους, τι σημαίνει πραγματικά να είσαι ενήλικος και πώς όντως φτάνεις σε αυτό το σημείο.
Η σειρά αποτελεί ένα συνονθύλευμα ειδών, όπως κωμωδία, δράμα, ρομαντική, φαντασία, bildungsroman ιστορία ωρίμανσης, ψυχόδραμα και σουρεαλισμός. Έχουν παρατηρηθεί επίσης έντονα η χρήση φεμινιστικής και queer θεωρίας, χρόνια πριν ενσωματωθούν στον βαθμό που έχουμε συνηθίσει σήμερα, με αρκετές ριζοσπαστικές ιδέες ακόμα και για σήμερα. Παράλληλα, δρα και ως αποδόμηση των ειδών της –magical girl και shoujo, όπως το Sailor Moon– και γενικά ως αποδόμηση των ιστοριών και των αξιών που μαθαίνουν όλοι από μικροί. Χρησιμοποιεί οικεία τροπάρια σε όλους από παραμύθια, τα οποία φέρνει στο εντελώς αντίθετο άκρο εφαρμόζοντας ρεαλιστικά επιχειρήματα στην αποδόμησή τους. Για παράδειγμα, οι πρίγκιπες, το ιδανικό πρότυπο του άντρα, δεν είναι παρά ένα ψέμα που λένε οι ίδιοι σε όλους και τον εαυτό τους για να επιβάλλονται σωματικά, ψυχολογικά και σεξουαλικά σε γυναίκες και «κατώτερους» άντρες. Από την άλλη, οι πριγκίπισσες είναι απλώς γυναίκες που συμβαδίζουν πλήρως με την παθητικότητα που τους προωθείται από την κοινωνία και τα συστήματά της (περίτρανο παράδειγμα η ίδια η Ακαδημία, που παρουσιάζεται ως κλουβί που οι πρωταγωνιστές πρέπει να δραπετεύσουν), ενώ αν προσπαθήσεις να αποστασιοποιηθείς από αυτόν τον ρόλο χαρακτηρίζεσαι ως μάγισσα και εκδιώκεσαι. Ένα κάστρο στέκει, επίσης, ανάποδα πάνω από την αρένα, όπου οι μεσαιωνικού τύπου μονομαχίες με σπαθιά που εμπλέκεται η Utena, συμβολίζοντας τη διεστραμμένη φύση της κατάστασης που εμπλέκονται.
Αν δεν το καταλάβατε ήδη, η σειρά είναι βουτηγμένη στον συμβολισμό. Σύμβολα μεσαιωνικά, όπως προανέφερα, καθώς και πιο σύγχρονα, όπως το αυτοκίνητο, μεταφορά του σεξ και της ωριμότητας, και του θεάτρου, μεταφορά της υποκρισίας, διακατέχουν όλο το είναι της σειράς, όχι απαραίτητα με συμβατικούς τρόπους. Όσο η σειρά προχωράει, τα σύμβολα γίνονται ακόμα πιο αφηρημένα, πιο σουρεάλ, πιο επαναλαμβανόμενα και πολλές φορές πιο δυσνόητα, ακόμα και από τους χαρακτήρες της σειράς. Ο τρόπος που παρουσιάζεται η σειρά είναι ίσως το μεγαλύτερο ατού της. Η σειρά απαιτεί την ενεργή συμμετοχή του θεατή, καθώς και οξεία παρατηρητικότητα και παραπάνω από μια θέαση, χωρίς όμως να γίνεται κουραστική. Οι χαρακτήρες της –οι περισσότεροι ανήλικοι που ακόμα εξερευνούν τον εαυτό τους– είναι ένας ανθρώπινος παράγοντας που κρατάει προσηλωμένο τον θεατή, καθώς όλοι τους, άμεσα και έμμεσα, παίρνουν τον ίδιο χώρο να αναπνεύσουν, να αναπτυχθούν και να διαμορφωθούν διαφορετικά στο ίδιο σεξουαλικά φορτισμένο και συνάμα καταπιεστικό περιβάλλον. Άξιο παράδειγμα η σχέση Utena-Anthy, που αργά αναπτύσσεται σε ένα από τα πιο γλυκά και συνάμα περίπλοκα ρομάντζα της σειράς με έναν άκρως ρεαλιστικό και διόλου φετιχιστικό τρόπο. Ο ρεαλισμός των χαρακτήρων βάζει νόημα στον σουρεαλισμό των καταστάσεών τους.
Εν κατακλείδι, η σειρά αυτή είναι ίσως μια από τις πιο μοναδικές σειρές άνιμε που έχουν κυκλοφορήσει ποτέ. Αν και ξεχασμένη σε πολλούς εκτός από τους πιο hardcore άνιμε κύκλους, η σειρά τον τελευταίο καιρό έχει αρχίζει να παίρνει την προσοχή που της αξίζει μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς νέοι φαν γεννιούνται τόσο από νέους που ανακαλύπτουν τώρα τον εαυτό τους όσο και από μεγαλύτερους που εύχονται να την είχαν δει νωρίτερα στη ζωή τους. Είτε είσαι στρέιτ, είτε ΛΟΑΤΚΙ+, είτε άντρας, είτε γυναίκα, είτε και τα δύο, είτε κανένα, είναι μια σειρά που θα σε αφήσει να σκέφτεσαι πολύ μετά τους τίτλους του τελευταίου επεισοδίου. Λίγες σειρές μπορεί κάποιος να πει ότι σου αλλάζουν την οπτική για τη ζωή, και το Revolutionary Girl Utena είναι σίγουρα μία από αυτές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Revolutionary Girl Utena, imdb.com, διαθέσιμο εδώ
- Why Revolutionary Girl Utena is Amazing, youtube.com, διαθέσιμο εδώ
- Why ‘Revolutionary Girl Utena’ Is a Must Watch for Lovers of Magical Girl Anime, collider.com, διαθέσιμο εδώ
