Της Γεωργίας Σκαμπελτζή,
Η τοποθεσία της Βέτρινας, σήμερα Νέο Πετρίτσι, έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στην απελευθέρωση της ευρύτερης περιοχής από τους Βουλγάρους, οι οποίοι είχαν κατακτήσει τα γύρω εδάφη κατά τη διάρκεια του Α’ Βαλκανικού Πολέμου. Η ονομασία «Βέτρινα» προέρχεται από τη λέξη «βέτερ», η οποία στα σλαβικά σημαίνει άνεμος, εξαιτίας των ισχυρών ανέμων που πνέουν στην περιοχή.
Κατά τον Β’ Βαλκανικό Πόλεμο και πιο συγκεκριμένα κατά το διήμερο της 26ης και 27ης Ιουνίου του 1913, έλαβε χώρα η μάχη της Βέτρινας. Πρόκειται για την ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των δυνάμεων της Ελλάδας και της Βουλγαρίας, η έκβαση της οποίας όχι μόνο ήταν νικηφόρα για την Ελλάδα, αλλά «άνοιξε τον δρόμο» για την απελευθέρωση της ευρύτερης περιοχής των Σερρών και την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κράτος.
Τον Οκτώβριο του 1912, η Βέτρινα είχε καταληφθεί από τους Βούλγαρους. Οι Βούλγαροι, αφού ηττήθηκαν στο Κιλκίς, τον Λαχανά και τη Δοϊράνη (19-21 Ιουνίου 1913), επέλεξαν να οχυρωθούν στη Βέτρινα και τα υψώματα πέριξ αυτής, προκειμένου να ανασυνταχθούν και να αναχαιτίσουν την πορεία του ελληνικού στρατού. Παράλληλα, οι πληροφορίες που λάμβαναν για την πορεία των δυνάμεων της Ελλάδας προκάλεσε σύγχυση στο στράτευμα, ωστόσο η υποχώρησή τους κρίθηκε άκαιρη.
Την παραμονή της έναρξης της μάχης, η 1η Μεραρχία, με επικεφαλής τον αντιστράτηγο Εμμανουήλ Μανουσογιαννάκη, βρίσκονταν στην περιοχή του Θρακικού. Παράλληλα, η 6η Μεραρχία είχε τοποθετηθεί στην περιοχή της Λιβαδιάς.
Τα ξημερώματα της 26ης Ιουνίου, στις 04:00, η 1η Μεραρχία, υπό τις διαταγές του Μανουσογιαννάκη, ξεκίνησε από το Θρακικό προς τo Νέο Πετρίτσι. Αντιμετώπισε, ωστόσο, φτάνοντας στη Βυρώνεια, επίθεση από το βουλγαρικό πυροβολικό, η οποία μαινόταν μέχρι το απόγευμα, καθώς στόχος των Βουλγάρων ήταν να ανακόψουν την προέλαση των Ελλήνων προς το Νέο Πετρίτσι.
Το πρωί της ίδιας μέρας με ελάχιστη ώρα διαφορά, δηλαδή στις 04:45, η 6η Μεραρχία, υπό τις διαταγές του Συνταγματάρχη Νικολάου Δελλαγραμάτικα, ακολούθησε τη 1η Μεραρχία. Παράλληλα, ένα τμήμα ευζώνων εστάλη στην κορυφογραμμή του Μπέλλες και, συγκεκριμένα, στη Σιδηρά Πύλη. Παρά τα διαρκή σφυροκοπήματα των Βουλγάρων, το ελληνικό στράτευμα κατάφερε τις απογευματινές ώρες να προσεγγίσει τα υψώματα του Νέου Πετριτσίου, αλλά και να εκδιώξει τους αντιπάλους από τα σημεία στα οποία είχαν οχυρωθεί.
Η επίθεση αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί την επόμενη ημέρα, καθώς το άλλο τμήμα του στρατού βρισκόταν καθηλωμένο στη Βυρώνεια. Τις πρωινές ώρες της 27ης Ιουνίου ξεκίνησαν οι συγκρούσεις. Παρά τις συνεχείς επιθέσεις του βουλγαρικού πυροβολικού, ο ελληνικός στρατός κατόρθωσε να εκδιώξει τους αντιπάλους από τις θέσεις τους. Τελικά, η 1η Μεραρχία έφτασε στα υψώματα του χωριού. Στη μάχη που ακολούθησε, επικεφαλής των ελληνικών δυνάμεων ήταν ο λοχαγός Γεώργιος Παπαδόπουλος, ο οποίος έπεσε μαχόμενος και θάφτηκε στα υψώματα. Στις 08:15 ο αντισυνταγματάρχης Διονύσιος Παπαδόπουλος ανέφερε στον Μανουσογιαννάκη ότι κατέλαβε τη Βέτρινα, έχοντας εκτοπίσει τον εχθρό.
Οι Βούλγαροι τράπηκαν σε φυγή με κατεύθυνση τον Στρυμόνα. Παρά την προσπάθεια βουλγαρικών δυνάμεων να συγκρατήσουν τους στρατιώτες, δεν κατέστη δυνατό. Υπό τον φόβο της προέλασης των Ελλήνων, οι Βούλγαροι άρχισαν να υποχωρούν προς τα βόρεια και, στην προσπάθειά τους να ανακόψουν την πορεία των ελληνικών δυνάμεων, ανατίναξαν τη σιδηροδρομική γέφυρα του Στρυμόνα.
Οι απώλειες στη μάχη της Βέτρινας για τον ελληνικό στρατό ανήλθαν σε 36 νεκρούς, 36 αγνοούμενους και 207 τραυματίες. Τα λάφυρα που αποκόμισαν οι Έλληνες ήταν πολεμικό υλικό και προμήθειες από την αποθήκη του Σιδηροδρομικού Σταθμού Σιδηροκάστρου.
Η μάχη της Βέτρινας και η αποτίμησή της είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς οδήγησε στην απελευθέρωση του Σιδηροκάστρου και των Σερρών και, κατ’ επέκταση, στην ενσωμάτωση των περιοχών στον εθνικό κορμό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Αλεξιάδου, Ηλιάνα & Κύρλεσης, Κωνσταντίνος (2008), Ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία Νέου Πετριτσίου Σερρών (Βλάχων, Ποντίων, Σταρτσοβιτών), Νέο Πετρίτσι: χ.ε.
- Λεβέντης, Στέργιος Ν. (2019), Το Νέο Πετρίτσι στα χνάρια της Ιστορίας, Νέο Πετρίτσι: χ.ε.
