Του Χάρη Κουρή,
Ο κόσμος του εγκλήματος χαρακτηρίζεται από μία αγριότητα, την οποία δεν είναι σοφό κανείς να προκαλέσει, εκτός αν έχει τα μέσα για να την αντιμετωπίσει. Παράλληλα, όμως, πολλές εγκληματικές κοινότητες λειτουργούν με κώδικες συμπεριφοράς, που σε πολλά κομμάτια τους θυμίζουν τους κώδικες τιμής των ευγενών οικογενειών πριν τους νεωτερικούς χρόνους. Συγχρόνως, λόγω αυτών των κωδικών συμπεριφοράς, γνωρίζουν και πότε πρέπει να υποχωρήσουν, διαλέγοντας τις μάχες τους σοφά.
Ένα σχετικό περιστατικό συνέβη πριν δύο εβδομάδες στο Μεξικό, όταν τέσσερις Αμερικανοί τουρίστες απήχθησαν από κάποια απείθαρχα μέλη του Καρτέλ του Κόλπου (συγκεκριμένα ένα παρακλάδι, της Ομάδας των Σκορπιών) στην πόλη Matamoros του κρατιδίου Tamaulipas. Οι τουρίστες ταξίδεψαν στο Μεξικό για ιατρικούς λόγους. Όμως, σύμφωνα με την αδερφή ενός εκ των τουριστών, οι διακοπές πήρε απότομα μία τραγική τροπή λόγω της απαγωγής. Η απαγωγή, μάλιστα, οδήγησε και στη δολοφονία των δύο εκ των τεσσάρων τουριστών.
Αυτό που ακολούθησε είναι πραγματικά αξιοσημείωτο. Η ηγεσία της Ομάδας των Σκορπιών, προφανώς ενοχλημένη από αυτήν την πράξη που έγινε χωρίς ανώτερες διαταγές, συνέλεξε τους δολοφόνους και τους άφησε αλυσοδεμένους στην άκρη ενός δρόμου, μαζί με ένα σημείωμα (με επίτηδες άτσαλο γραφικό χαρακτήρα, ώστε να μην αναγνωριστεί ο γραφικός χαρακτήρας του γράφοντος), το οποίο εξηγούσε ότι οι δράστες έδρασαν απείθαρχα και χωρίς να έχουν υπ’ όψιν τους τον κώδικα τιμής, σύμφωνα με τον οποίο δρουν αυτές οι οργανώσεις. Πολλοί μπορούν, δικαιολογημένα, να τονίσουν ότι τέτοιοι κώδικες ηθικής δεν έχουν σημασία σε περιπτώσεις δολοφονιών, εκπόρνευσης, εκμετάλλευσης μεταναστών και πληρωμής προστασίας. Όμως, σε πολλές περιπτώσεις, στις οποίες το κράτος δεν μπορεί να προσφέρει βοήθεια προς πιο απομακρυσμένες περιοχές, μπορεί κανείς να δει κοινότητες που βοηθιούνται από απεσταλμένους των καρτέλ, ειδικά μετά από φυσικές καταστροφές. Άλλες φορές, όταν το κρατικό δίκαιο δεν φαίνεται αρκετό για πολλούς αδικημένους, οι συμμορίες αναλαμβάνουν δράση, με σκοπό να σκοτώσουν κάποιον μικροεγκληματία ή έναν παιδοβιαστή, που ξέφυγε από τη ματιά της δικαιοσύνης.
Υπάρχει, όμως, ένα πρόβλημα με αυτήν την απολογία. Δεν μπορεί να είναι κάποιος τελείως βέβαιος για το αν όντως αυτοί που παραδόθηκαν ήταν οι απαγωγείς, γιατί τα καρτέλ δρουν σε μεγάλο βαθμό με μυστικότητα. Ο υπόκοσμος διακατέχεται από ένα πνεύμα μυστικοπάθειας και αναξιοπιστίας, καθώς πολλές φορές φαινομενικά αξιόπιστα άτομα αποκαλύφθηκαν ως συνεργάτες του υποκόσμου, όπως για παράδειγμα ο τέως Υπουργός Δημοσίου Ασφαλείας, ο Genaro Garcia Luna, αποκαλύφθηκε ότι, παράλληλα με τον αγώνα του ενάντια στα ναρκωτικά, είχε εξαγοραστεί από το Καρτέλ της Σιναλόα, και τώρα βρίσκεται σε μία φυλακή στις Ηνωμένες Πολιτείες. Βλέποντας την κατάσταση περισσότερο, η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα παραπέρα. Υπάρχουν υπόνοιες ότι ένας από τους τέσσερις τουρίστες παρασκεύαζε ναρκωτικά, με σκοπό να τα διαδώσει, και δεν είναι τελείως γνωστό αν αυτή η λεπτομέρεια έχει διαρρεύσει με σκοπό να δαιμονοποιήσει τα θύματα, ή για να δείξει ότι οι δράστες μπορεί να νόμισαν ότι αυτοί οι τουρίστες ήταν μέλη ενός ανταγωνιστικού καρτέλ.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτό το συμβάν έχει λάβει πολιτικές διαστάσεις, καθώς η διασυνοριακή εγκληματικότητα αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα στις σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών και Μεξικού. Ένα μέλος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και εκπρόσωπος της Νότιας Καρολίνας στη Γερουσία, ο Lindsey Graham, πρότεινε ένα νομοσχέδιο που θα ονομάσει τα καρτέλ «Διεθνείς Τρομοκρατικούς Οργανισμούς», ώστε να μπορέσουν οι Η.Π.Α. να χρησιμοποιήσουν στρατιωτικά μέσα εναντίον τους. Κάτι τέτοιο έχει εξοργίσει τον Πρόεδρο του Μεξικού, Andrés Manuel López Obrador, ο οποίος τόνισε ότι το Μεξικό είναι ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν το δικαίωμα να συμπεριφέρονται σαν να έχουν απέναντί τους ένα προτεκτοράτο.
Συνοψίζοντας, ο κόσμος των εγκληματικών οργανώσεων αποτελεί ένα περιβάλλον αγριότητας και περιέργων κανόνων τιμής. Τα μεξικανικά καρτέλ έχουν εξαπλώσει τις δραστηριότητές τους σε όλους τους τομείς της πολιτικής ζωής και, καθώς τα καρτέλ δεν λειτουργούν μαζί με το κράτος, αλλά είναι το ίδιο το κράτος (όπως είπε και η φίλη ενός μέλους των Zetas), οποιαδήποτε προσπάθεια εξάρθρωσής τους πολύ δύσκολα θα οδηγήσει σε επιτυχία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Mexico kidnapping: A twisted moral code explains cartel’s apology, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Mexico cartel turns in own men over US kidnappings, BBC, διαθέσιμο εδώ
- A Trip to Mexico Ends in a Kidnapping and the Deaths of 2 Americans, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
