Tου Βασίλη Μυρλίδη,
Η βιομηχανία στην Ευρώπη, αλλά ιδιαίτερα στην Ελλάδα, έχει υποβαθμιστεί σε μεγάλο βαθμό τα τελευταία 30 χρόνια. Μέχρι τις αρχές του 1990, οι αγορές παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό κλειστές, ο κόσμος χωριζόταν σε δύο οικονομικό-πολιτικά συστήματα, σοσιαλισμός και καπιταλισμός, και κατά συνέπεια, μία ισχυρή βιομηχανία ήταν προαπαιτούμενο της εθνικής ασφάλειας.
Από τη στιγμή που το τείχος του Βερολίνου έπεσε και η Κίνα «ξεχύθηκε» στις παγκόσμιες αγορές, μια μεγάλη ευκαιρία παρουσιάστηκε για τη Δύση: Οι μεγάλες εταιρείες, επιτέλους, θα μπορούσαν να μεταφέρουν το κοστοβόρο μέρος της παραγωγής και μεταποίησης (βιομηχανία) στην ανατολή, καθώς θα έριχναν τρομερά το κόστος (φθηνότερες πρώτες ύλες και μισθοί), ενώ, παράλληλα, θα κρατούσαν την Έρευνα και Ανάπτυξη και την προώθηση (κλάδοι υπηρεσιών που απαιτούν υψηλές δεξιότητες) στις χώρες βάσης. Κάθε εταιρεία που «σέβεται» τον εαυτό της στις μέρες μας, έχει την παραγωγή της στην ανατολή – είτε αυτή είναι η Apple, η Adidas ή μια εταιρεία που παράγει σκούπες χειρός. Φυσικά, από τη στιγμή που η παραγωγή σχεδόν κάθε αγαθού πέρασε στην ανατολή – με κύρια παραγωγό την Κίνα – η Δύση απλά εισήγαγε αυτά τα αγαθά και επικεντρωνόταν σε άλλους τομείς (κυρίως στον τριτογενή τομέα).
Υπήρχε νόημα, τρείς δεκαετίες πριν, αυτή η ευκαιρία να φάνταζε σαν καλή ιδέα: το αντίπαλο δέος της Δύσης – η Σοβιετική ένωση – μόλις είχε πέσει, οι Η.Π.Α. έκαναν προσπάθειες να «εκδημοκρατίσουν» όλο τον κόσμο (Ιράκ, Ιράν κ.τ.λπ.), το βιοτικό επίπεδο αυξανόταν κατακόρυφα και κανείς δε μπορούσε να αμφισβητήσει την κυριαρχία της Δύσης. Τρείς δεκαετίες και πολλές κρίσεις αργότερα, η ανατολή (κυρίως η Κίνα) πλέον έχει εξελιχθεί τρομερά, οι υποδομές της είναι σε πολύ καλύτερο επίπεδο από αυτές της Δύσης, διαθέτει τεχνογνωσία και δύναμη. Το δολάριο, από την άλλη, παύει σιγά σιγά να είναι το ισχυρό «παγκόσμιο» νόμισμα που ήταν, με το γουάν συνέχεια να κερδίζει έδαφος. Τέλος, οι προσπάθειες για επικράτηση της Δύσης μέσω της παγκοσμιοποίησης φθίνουν και βλέπουμε μια νέα εποχή, αυτή της από-παγκοσμιοποίησης να λαμβάνει χώρα. Αυτή η πραγματικότητα, πλέον φέρνει τη Δύση μπροστά στις επιλογές της και στη συνειδητοποίηση ότι μία ισχυρή βιομηχανία σημαίνει δύναμη και ασφάλεια (ξανά). Από τη στιγμή που μια χώρα έχει απωλέσει τη δυνατότητα να παράγει και την έχει παραχωρήσει σε μία ξένη χώρα, η πρώτη είναι ευάλωτη στη δεύτερη, ζήτημα που θέτει θέματα ασφάλειας.
Στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μία εξέλιξη στη μεταποίηση και τη βιομηχανία, με τις προοπτικές να είναι θετικές. Αξίζει, πρώτα, να αναφερθούν μερικά μεγέθη για τη βιομηχανία στην Ελλάδα. Αρχικά, το 1995, η βιομηχανία παρήγαγε το 16% της συνολικής εγχώριας Α.Π.Α. Αυτό το ποσοστό μειώθηκε στο 12,2% το 2009 (χαμηλότερο παρατηρούμενο σημείο) και επανήλθε στο 17% το 2020, ενδεικτικό γεγονός της αναθέρμανσης του ενδιαφέροντος. Από την άλλη πλευρά, η Α.Π.Α –μετρούμενη σε σταθερές τιμές ως δείκτης (2005=100)– το 1995 βρισκόταν στο 71,2 και είδε τη μεγαλύτερη αύξηση –υψηλότερο σημείο– κοντά 30 μονάδες το 2007, από εκεί και πέρα η Α.Π.Α του κλάδου ακολούθησε καθαρά πτωτική πορεία, με τον δείκτη να φτάνει στα επίπεδα του 1995 πάλι το τελευταίο καταγραφόμενο έτος (2022), συγκεκριμένα στο 76.
Η Ελλάδα κατέχει τη δυνατότητα να παράγει υψηλής ποιότητας αγροδιατροφικά προϊόντα, έτσι είναι λογικό να περιμένει κανείς πως θα έχει και τη δυνατότητα να μεταποιεί και να παρασκευάζει τελικά προϊόντα. Ήδη, η Pepsico-HBH αποφάσισε να επαναπατριστεί – για να παράγει αναψυκτικά – εφτά χρόνια μετά την παύση της παραγωγής της στην Ελλάδα. Η δανέζικη ζυθοποιία Carlsberg, μετά τα πρόσφατα γεγονότα του πολέμου, αποφάσισε να μεταφέρει μέρος της παραγωγής της στην Ελλάδα και, ειδικότερα, στην Ολυμπιακή Ζυθοποιία. Τέλος, η ιστορική Pitsos μεταμορφώθηκε στη νέα Pyramis και, πλέον, η χώρα διαθέτει μαζική γραμμή παραγωγής ηλεκτρικών συσκευών στα Οινόφυτα.
Πολλές ευκαιρίες μπορούν να υπάρξουν και στον τομέα της ενέργειας, όπου η Ελλάδα, για πρώτη φορά, έχει τη δυνατότητα να πρωτοστατήσει στη νέα «πράσινη» επανάσταση και να γίνει όχι μόνο ενεργειακά ανεξάρτητη, αλλά και πρωτοπόρα στην κυκλική οικονομία και στην εξαγωγή «πράσινης» ενέργειας (ειδικά με τη μορφή υδρογόνου που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως μπαταρία, αλλά και να μεταφερθεί μέσω των υπαρχουσών υποδομών). Τέλος, ένα από τα ισχυρά χαρτιά της Ελλάδας στη βιομηχανία είναι οι φαρμακοβιομηχανίες. Ήδη, οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες έχουν ανακοινώσει επενδύσεις € 5 δις για την παρασκευή νέων γραμμών παραγωγής και την ανάπτυξη προϊόντων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Η ευκαιρία της Ελλάδας να μεγαλώσει τη βιομηχανική της παραγωγή, businessdaily.gr, διαθέσιμο εδώ
