Της Πέγκυς Παναγοπούλου,
Η πρόσφατη τραγωδία με τη σύγκρουση των δύο τρένων στα Τέμπη, που είχε ως απολογισμό δεκάδες νεκρούς και τραυματίες, έφερε στο προσκήνιο ποικίλα ζητήματα, τα οποία απορρέουν είτε άμεσα, όπως η δυσλειτουργία του κρατικού μηχανισμού, είτε συνάγονται ως έμμεσος προβληματισμός, όταν η ανθρώπινη φύση έρθει αντιμέτωπη με την «ελαχιστότητά» της, μπροστά στη σφοδρότητα και το αναπάντεχο του θανάτου. Το φριχτό αυτό συμβάν έρχεται για να μας υπενθυμίσει κάτι ουσιώδες και συνάμα ξεχασμένο μέσα στην αστραπιαία καθημερινότητα, εκτός, φυσικά, από την απαράβλητη αξία της ανθρώπινης ζωής. Αυτό δεν είναι άλλο από τη σπουδαιότητα της έκφρασης των συναισθημάτων στο πλαίσιο των ανθρώπινων σχέσεων.
Ποτέ δεν ξέρουμε πότε είναι η τελευταία φορά που βλέπουμε έναν άνθρωπο. Το τέλος έρχεται αναπάντεχα, χωρίς να μας ρωτήσει, δημιουργώντας πολλές φορές ενδόμυχα έναν βασανιστικό προβληματισμό: Άραγε, είπαμε αυτά που θέλαμε; Προλάβαμε να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας στον άνθρωπο που έφυγε; Αν το έχουμε καταφέρει, το αισθανόμαστε και γαληνεύει η ψυχή μας. Αν πάλι δεν προλάβαμε, δυστυχώς, δεν υπάρχουν περιθώρια επανόρθωσης.
Στη σημερινή κοινωνία, η πολυπρισματικότητα των ερεθισμάτων και ο γρήγορος, αγχώδης ρυθμός που επιτάσσει το παγκοσμιοποιημένο πρότυπο, έχουν πλήξει ανεπανόρθωτα –εκτός των άλλων– και την ποιότητα των ανθρώπινων σχέσεων, μετατρέποντάς τες σε απρόσωπες, επιφανειακές και πληκτικές. Το υλιστικό πνεύμα, η ιδιοτέλεια και ο ατομικισμός που κυριαρχούν έχουν κατορθώσει να τυποποιήσουν τη σκέψη των σύγχρονων ανθρώπων και να «απονεκρώσουν» τον συναισθηματικό τους κόσμο, με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι να αποζητούν την απομόνωση και τη μοναξιά τους.
Στην προοπτική δημιουργίας μιας οποιουδήποτε τύπου σχέσης, κρατάμε αποστάσεις και αντιμετωπίζουμε με καχυποψία τον διπλανό μας. Ενώ, όταν έχει ήδη χτιστεί το οικοδόμημα της σχέσης, φοβόμαστε να ανοιχτούμε και να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας. Τα κρατάμε βαθιά μέσα μας ή «αναβάλλουμε» την εξωτερίκευσή τους. «Αύριο», λέμε, «και μέσα σ’ αυτήν τη μικρή αναβολή παραμονεύει ολόκληρο το πελώριο ποτέ», κατά την εύστοχη ρήση του Τάσου Λειβαδίτη.
Το τι είναι αυτό που μας εμποδίζει δύσκολα μπορεί να διαγνωσθεί με σαφήνεια. Αντίθετα, τα αποτελέσματα αυτού του «κρυφτού των συναισθημάτων» είναι εναργέστατα: πάσχουμε από έλλειψη εσωτερικής πληρότητας, ενώ το βασανιστικό αίσθημα του ανικανοποίητου απομυζά την ενεργητικότητα και τη ζωντάνια μας και «καθοδηγεί» κάθε μας πράξη στο μέλλον.
Σαφώς και οι ανθρώπινες σχέσεις είναι δύσκολες. Θέλουν ρίσκο, δύναμη και θάρρος για να δημιουργηθούν και υπομονή, επιμονή και αντοχή για να ισορροπήσουν. Αξίζει τον κόπο, όμως, να επιτρέψουμε στην ψυχή μας να αφεθεί, να εμπιστευτεί, να πλησιάσει, να περιπλανηθεί και να ανακαλύψει τον συναισθηματικό θησαυρό που κρύβει αυτός ο «άλλος» μέσα του.
Από όλη αυτήν τη διαδικασία, το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν θα βγούμε χαμένοι. Γιατί περιδιαβαίνοντας στον συναισθηματικό κόσμο του «άλλου», ανακαλύπτουμε πτυχές της προσωπικότητάς μας, επαναπροσδιορίζουμε, ωριμάζουμε και θεραπευόμαστε ψυχικά. Αρκεί να προλάβουμε. Να μην κατορθώσει ο αστάθμητος παράγοντας να δείξει το σκληρό του πρόσωπο.
Η τραγωδία στα Τέμπη, που αποτέλεσε και το έναυσμα για τη συγγραφή του εν λόγω άρθρου, για αυτό ακριβώς το «κυνήγι» του χρόνου μάς κρούει τον κώδωνα. Στο τρένο αυτό, πέρα από υλικά υπάρχοντα, «επιβιβάστηκαν» εκατοντάδες συναισθηματικοί κόσμοι, ένας για κάθε επιβάτη. Άλλοι τόσοι συνόδευαν νοερά τους αγαπημένους τους. Όλοι με την ίδια ακλόνητη σιγουριά ότι θα είχαν πολλές ακόμη ευκαιρίες να εξωτερικευτούν. Όμως δεν μπόρεσαν, δεν πρόλαβαν, δεν ήξεραν… ότι αυτή τελικά θα ήταν η τελευταία φορά.
