Του Ελευθέριου Χονδρού,
Η μετανάστευση έχει αποδειχθεί, εδώ και καιρό, ακόμα ένα διχαστικό ζήτημα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Την τρέχουσα περίοδο, η τελευταία συζήτηση, που διαδραματίζεται στο Κοινοβούλιο, στον βρετανικό Τύπο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επικεντρώνεται σε ένα νέο –προτεινόμενο από την Κυβέρνηση– νομοσχέδιο για τη μετανάστευση, που έχει διχάσει τους Βρετανούς και έχει πυροδοτήσει μια μεγάλης κλίμακας διαμάχη στη βρετανική κοινωνία.
Το νομοσχέδιο, το οποίο είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ψηφιστεί από το Κοινοβούλιο που κυριαρχούν οι Συντηρητικοί, θα στείλει τη συντριπτική πλειοψηφία των αιτούντων άσυλο πίσω στη χώρα τους ή σε μια δήθεν «ασφαλή τρίτη χώρα». Η μετανάστευση αποτελεί σημείο ανάφλεξης στη βρετανική πολιτική εδώ και χρόνια και η ανησυχία για το θέμα ήταν ένας μοχλός στην απόφαση των ψηφοφόρων το 2016 να αποχωρήσουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι διαδοχικές συντηρητικές Κυβερνήσεις έχουν υποσχεθεί να μειώσουν τα επίπεδα μετανάστευσης, παρόλο που οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι η ανησυχία για τη μετανάστευση μειώθηκε μεταξύ των ψηφοφόρων τα χρόνια μετά την ψηφοφορία για το Brexit.
Καθώς το Brexit καθιστά δυσκολότερη τη νόμιμη μετανάστευση στο Ηνωμένο Βασίλειο, το επίκεντρο στρέφεται όλο και περισσότερο σε όσους φτάνουν στη χώρα παράνομα, συχνά με βάρκες που αναχωρούν από τη βόρεια Γαλλία σε ταξίδια «θανάτου». Οι αιτούντες άσυλο υποβάλλουν αίτηση για προστασία, με την αιτιολογία ότι διαφεύγουν από τη δίωξη ή τον φόβο της δίωξης στις χώρες καταγωγής τους. Αξίζει να αναφερθεί ότι είναι δύσκολο να λάβει κανείς άσυλο στη Βρετανία, καθώς ένα άτομο πρέπει να είναι φυσικά παρόν στο έδαφος του Ηνωμένου Βασιλείου για να υποβάλει αίτηση. Μόνο περίπου 1.400 πρόσφυγες έλαβαν προστασία στο Ηνωμένο Βασίλειο, μέσω των επίσημων οδών επανεγκατάστασης της χώρας, για το έτος 2022, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες. Ομάδες αρωγής για τους πρόσφυγες λένε ότι πολλοί άνθρωποι, που επιθυμούν να ζητήσουν άσυλο, ουσιαστικά, δεν έχουν άλλη επιλογή από το να εισέλθουν παράνομα στη χώρα. Η Κυβέρνηση του πρώην Πρωθυπουργού, Boris Johnson, πέρυσι τιμωρούσε την άφιξη με αυτόν τον τρόπο με φυλάκιση έως και τέσσερα χρόνια.
Ο Johnson παρουσίασε, επίσης, ένα σχέδιο απέλασης αιτούντων άσυλο στη Ρουάντα. Η πρόταση προκάλεσε μεν νομικές προκλήσεις, αλλά, τελικά, επικυρώθηκε στο δικαστήριο, αν και κανείς δεν έχει μεταφερθεί ακόμη στη χώρα της Ανατολικής Αφρικής. Το 2022, περισσότεροι από 45.000 μετανάστες διέσχισαν τη Μάγχη, μια αύξηση άνω του 60% από το προηγούμενο έτος. Οι πιο κοινές εθνικότητες των ατόμων που ζήτησαν άσυλο το 2022 ήταν Αλβανοί, Αφγανοί, Ιρανοί, Ιρακινοί και Σύροι. Πολλές από αυτές τις χώρες έχουν βιώσει πόλεμο ή βία με στόχο συγκεκριμένες εθνοτικές ή θρησκευτικές ομάδες.
Εν μέσω της αύξησης των διελεύσεων, μια πρόσφατη δημοσκόπηση δείχνει ότι «το να σταματήσουν τα σκάφη» είναι τώρα η δεύτερη μεγαλύτερη ανησυχία μεταξύ των Συντηρητικών ψηφοφόρων. Ο Πρωθυπουργός Rishi Sunak, ο οποίος ανέλαβε τη θέση τον Οκτώβριο, έχει αντιμετωπίσει πιέσεις από τη δεξιά πτέρυγα του Συντηρητικού Κόμματός του να σταματήσει τη ροή των παράνομων αφίξεων. Πέρυσι, ο Sunak υποσχέθηκε νομοθεσία που θα καθιστά «αναμφισβήτητα σαφές ότι εάν εισέλθει κανείς παράνομα στο Ηνωμένο Βασίλειο, δεν θα πρέπει να μπορεί να ζήσει στη χώρα».
Τι περιλαμβάνει, λοιπόν, το νέο νομοσχέδιο;
Το «νομοσχέδιο για την παράνομη μετανάστευση», που παρουσιάστηκε στο Κοινοβούλιο την Τρίτη, θα καθιστούσε «καθήκον» των αρχών να απελάσουν γρήγορα σχεδόν όλους τους ανθρώπους που φτάνουν στο Ηνωμένο Βασίλειο με μικρά σκάφη. Οι άνθρωποι που φτάνουν παράνομα δεν θα είναι επιλέξιμοι να υποβάλουν αίτηση για άσυλο ή να «επωφεληθούν από τη σύγχρονη προστασία της δουλείας», δήλωσε ο Sunak σε συνέντευξη Τύπου την Τρίτη. Μόλις απελαθούν τα άτομα, θα απαγορεύεται μόνιμα να εισέλθουν ξανά στο Η.Β. Επίσης, ξεχωριστά ο Sunak και ο Γάλλος Πρόεδρος Emmanuel Macron συμφώνησαν την Παρασκευή σε μια κοινή πρωτοβουλία για την πάταξη των παράνομων διελεύσεων της Μάγχης. Η Βρετανία δεσμεύτηκε να πληρώσει στη Γαλλία εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ τα επόμενα χρόνια, για να ενισχύσει την επιβολή της μετανάστευσης και να δημιουργήσει ένα κέντρο κράτησης στη βόρεια Γαλλία.
Με τους Συντηρητικούς στην πλειοψηφία στη Βουλή, το νομοσχέδιο είναι πιθανό να περάσει. Ωστόσο, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και βουλευτές της αντιπολίτευσης το έχουν καταδικάσει ως παράνομο και σκληρό και η βρετανική Κυβέρνηση έχει παραδεχτεί ότι μπορεί να παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο. Η υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες είπε ότι η νομοθεσία θα συνιστούσε «σαφή παραβίαση» της Σύμβασης του 1951 για τους Πρόσφυγες, η οποία προβλέπει το διεθνές δικαίωμα να ζητήσει άσυλο και λέει ότι ένας πρόσφυγας δεν πρέπει να επιστραφεί σε μια χώρα όπου η ζωή ή η ελευθερία του είναι σοβαρά σε απειλή. Εάν εγκριθεί, ο νόμος «θα ισοδυναμεί με απαγόρευση ασύλου», είπε η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, προσθέτοντας ότι οι περισσότεροι αιτούντες άσυλο, που φτάνουν μέσω της Μάγχης, θα πληρούν τις προϋποθέσεις για το καθεστώς του πρόσφυγα εάν η βρετανική Κυβέρνηση εξέταζε τις υποθέσεις τους επί της ουσίας.
Εκτός από τη Ρουάντα –για την οποία οι επικριτές του σχεδίου του Ηνωμένου Βασιλείου λένε ότι δεν είναι ασφαλής προορισμός– δεν είναι σαφές ποιες άλλες χώρες θα μπορούσαν να είναι πρόθυμες να δεχθούν αιτούντες άσυλο, που απελάθηκαν από τη Βρετανία. Η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες εξέφρασε ανησυχίες ότι θα μπορούσε να οδηγήσει τους αιτούντες άσυλο να μαραζώνουν υπό κράτηση.
Η Ευρωπαϊκή Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ylva Johnson, είπε ότι έχει προειδοποιήσει την Braverman, την Υπουργός Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, ότι η σχεδιαζόμενη καταστολή θα παραβίαζε το Διεθνές Δίκαιο. Επιπλέον, η ηγεσία του αντιπολιτευόμενου Εργατικού Κόμματος κατηγόρησαν τους Συντηρητικούς ότι απέτυχαν να διορθώσουν ένα «σπασμένο» σύστημα ασύλου και εξέφρασαν ανησυχίες ότι το τελευταίο νομοσχέδιο θα μπορούσε να επιδεινώσει την εμπορία ανθρώπων.
Τέλος, ορισμένοι νομοθέτες της αντιπολίτευσης εξέφρασαν την ανησυχία ότι η Κυβέρνηση θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη νομοθεσία ως δικαιολογία για να ικανοποιήσει τις εκκλήσεις ορισμένων Tories να αποχωρήσουν από την ευρωπαϊκή σύμβαση, η οποία συντάχθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ολόκληρη την ήπειρο. Μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε βλάψει σοβαρά τις σχέσεις της χώρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- EU tells UK its asylum plan “violating international law”, Politico, διαθέσιμο εδώ
- UK asylum bill would “undermine” international law, says UN refugee agency, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Stopping small boats is “priority” for British people, says Rishi Sunak, BBC, διαθέσιμο εδώ
