Toυ Ελευθέριου Χονδρού,
Για πρώτη φορά μετά από οκτώ μήνες, οι Ρώσοι βρίσκονται στο κατώφλι της κατάληψης μιας ουκρανικής πόλης –αν και μικρής– που έχει ήδη εγκαταλειφθεί από περισσότερο από το 90% του προπολεμικού πληθυσμού της. Οι άμυνες της Ουκρανίας μέσα και γύρω από την ανατολική πόλη Bakhmut συμπιέζονται από έναν συνδυασμό έντονων πυροβολικών, όλμων και αεροπορικών επιδρομών, και μια ουσιαστική δέσμευση χερσαίων δυνάμεων, τόσο Ρώσων τακτικών όσο και μαχητικών της ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας Wagner.
Ο Ρώσος Υπουργός Άμυνας, Sergei Shoigu, δήλωσε την Τρίτη ότι η κατάληψη του Bakhmut στην ανατολική Ουκρανία ήταν κρίσιμη για να ανοίξει μια «τρύπα» στην ουκρανική άμυνα και θα επιτρέψει στις δυνάμεις της Μόσχας να πραγματοποιήσουν κι άλλες επιθέσεις βαθύτερα μέσα στη χώρα. «Η απελευθέρωση του Artiomovsk συνεχίζεται», είπε χαρακτηριστικά ο Shoigu, χρησιμοποιώντας προκλητικά το παλιό όνομα της σοβιετικής εποχής για το Bakhmut. Η πόλη, σύμφωνα με τον Υπουργό, είναι ένας σημαντικός κόμβος για την υπεράσπιση των ουκρανικών στρατευμάτων στο Donbas και η λήψη της υπό έλεγχο θα επιτρέψει τη διεξαγωγή περαιτέρω επιθετικών ενεργειών βαθιά στις αμυντικές γραμμές της Ουκρανίας.
Εάν και όταν πέσει ο Bakhmut, μπορεί να είναι δελεαστικό να αναρωτηθεί κανείς, εάν οι ρωσικές δυνάμεις μαθαίνoυν από την πληθώρα λαθών που έχουν κάνει μέχρι τώρα σε αυτόν τον πόλεμο και, τελικά, εκμεταλλεύονται την υπεροχή τους σε αριθμούς και δύναμη πυρός. Η απάντηση: μάλλον όχι. Οι Ουκρανοί, εξάλλου, χρησιμοποίησαν το Bakhmut για να προκαλέσουν τεράστιες απώλειες στην επιτιθέμενη δύναμη: σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις σε αναλογία 7:1. Μάλιστα, έρχεται μια στιγμή που είναι πιο έξυπνο να αποσυρθείς, παρά να υποστείς αυξανόμενες απώλειες και να δεχθείς ένα καταστροφικό πλήγμα στο ηθικό με την πιθανή παράδοση εκατοντάδων και –ίσως– χιλιάδων περικυκλωμένων Ουκρανών στρατιωτών. Για τους Ουκρανούς είναι κρίσιμο να κρίνουν εκείνη τη στιγμή ποιον δρόμο, τελικά, θα ακολουθήσουν. Αλλά για τους Ρώσους, η «κατάκτηση» του Bakhmut δε θα άλλαζε τις θεμελιώδεις ελλείψεις στην εκστρατεία τους.
Η μάχη για την περιοχή αυτή της ανατολικής Ουκρανίας υποδηλώνει, σε κάποιο βαθμό, ότι οι Ρώσοι αλλάζουν τον τρόπο πολέμου τους ή, τουλάχιστον, προσπαθούν να το κάνουν. Εξακολουθούν να βασίζονται σε μαζικά μπαράζ έμμεσων πυρών (πυροβολικό και οβίδες, ρουκέτες, εναέριοι βομβαρδισμοί), για να κοινοποιήσουν τις αμυντικές θέσεις. Αυτή ήταν και η τακτική στις πόλεις Mariupol, Severodonetsk και Lysychansk, πέρυσι.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της στρατηγικής αυτής των Ρώσων αποτελεί η εκστρατεία για την κατάληψη του Soledar, τον Ιανουάριο, που φέρει πολλές ομοιότητες με την εκστρατεία στο Bakhmut, αλλά με μια αξιοσημείωτη και φρικιαστική εξαίρεση: τα κύματα πεζικού που στρατολογήθηκαν από την ομάδα Wagner του Yevgeny Prigozhin, τα οποία στάλθηκαν για να πλημμυρίσουν τις άμυνες της Ουκρανίας. Ο Prigozhin ενήργησε μονομερώς, για να ντροπιάσει τον ρωσικό στρατό και να εξευμενίσει τη φήμη του. Οι μαχητές Wagner, που αιχμαλωτίστηκαν από τους Ουκρανούς, δεν είχαν σχεδόν κανένα συντονισμό με τις τακτικές ρωσικές δυνάμεις, εκτός από την υποστήριξη πυροβολικού, καθώς στάλθηκαν κατά αρμάδες στην ουκρανική γραμμή πυρός.
Υπάρχουν, επίσης, ενδείξεις ότι οι Ρώσοι χρησιμοποίησαν περισσότερο πεζικό στις ανεπιτυχείς προσπάθειές τους να προχωρήσουν στο Vuhledar και, πάλι, με μεγάλες απώλειες. Είναι λες και οι Ρώσοι προχωρούν αντί να ενσωματώνουν μια νέα διάσταση στην τάξη μάχης τους και δέχονται ποσοστά απωλειών έως και 80% στη διαδικασία. Ένα τέτοιο καταστροφικό ποσοστό θυμάτων δεν είναι βιώσιμο κατά μήκος της πρώτης γραμμής που εκτείνεται σε χιλιάδες χιλιόμετρα.
Το Bakhmut αποτελεί πλέον εμμονή για τους Ρώσους, εξαιτίας της έλλειψης προόδου αλλού, πέρα από κάθε στρατηγική λογική. Αλλά η εστίαση στο Bakhmut μπορεί να έχει κόστος για τις ρωσικές επιχειρήσεις. Αντί για θρίαμβο της Ρωσίας, η σκληρή εκστρατεία για την κατάληψη του Bakhmut, η οποία δέχτηκε –για πρώτη φορά– επίθεση πριν από περίπου 10 μήνες, δείχνει την απελπισμένη ανάγκη για μια «νίκη», οποιαδήποτε νίκη, ανεξάρτητα από το ευρύτερο πεδίο μάχης. Αυτό μπορεί να εξηγήσει, γιατί οι ουκρανικές δυνάμεις έλαβαν εντολή να κρατήσουν τη γραμμή. Ο Volodymyr Nazarenko, Αναπληρωτής Διοικητής της Εθνικής Φρουράς της Ουκρανίας, είπε, την περασμένη εβδομάδα, ότι οι Ρώσοι «δεν λαμβάνουν υπόψη τις απώλειές τους στην προσπάθεια να καταλάβουν την πόλη με επίθεση. Το καθήκον των δυνάμεών μας στο Bakhmut είναι να προκαλέσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες απώλειες στον εχθρό. Κάθε μέτρο ουκρανικής γης κοστίζει εκατοντάδες ζωές στον εχθρό».
Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων, «η ανεπαρκής εκπαίδευση και ανικανότητα του ρωσικού στρατιωτικού προσωπικού –σε συνδυασμό με τις αυστηρές ιεραρχίες στις οποίες λειτουργούσαν, οι οποίες άφηναν τους αξιωματικούς ανίκανους να ενεργήσουν με δική τους πρωτοβουλία– σήμαινε ότι δεν ήταν σε θέση να συντονίσουν γρήγορα τις προελάσεις βαθιά μέσα στο εχθρικό έδαφος». Τέτοιες ελλείψεις δεν θεραπεύονται από τη μια μέρα στην άλλη. Και η ανανέωση σχηματισμών και δομών εν μέσω πολέμου δεν είναι ιδανική, αλλά –ακόμη λιγότερο– όταν υπάρχει έλλειψη ικανών διοικητών μεσαίου επιπέδου. Η απώλεια συνταγματαρχών και αντισυνταγματαρχών προσθέτει στα ρωσικά προβλήματα. Αλλά ακόμα κι αν η ρωσική σημαία υψωθεί πάνω από τα ερείπια του Bakhmut, μπορεί να αποδειχθεί μια πύρρειος νίκη.
Όπως γράφει ο Mick Ryan: «Αν οι Ρώσοι καταλάβουν το Bakhmut, αρπάζουν ερείπια. Είναι μια πόλη με ελάχιστη στρατηγική σημασία, χωρίς σχεδόν καμία υποδομή που να υποστηρίζει μια κατοχική δύναμη. Το ότι οι Ρώσοι επένδυσαν τόσα πολλά για την κατάκτησή του λέει πολλά για την κακή στρατηγική τους σε αυτόν τον πόλεμο». Ενώ ο πόλεμος μαίνεται, τα Ηνωμένα Έθνη δήλωσαν ότι ο Γενικός Γραμματέας, Αntonio Guterres, μεταβαίνει στο Κίεβο για μια συνάντηση την Τετάρτη με τον Zelenskyy, για να συζητήσουν τη συνέχιση των ουκρανικών αποστολών σιτηρών σε φτωχές χώρες. Η Ρωσία, ακόμη και όταν επιτέθηκε στην Ουκρανία, συμφώνησε πέρυσι να ασφαλίσει τις αποστολές μέσω της Μαύρης Θάλασσας, αν και η τρέχουσα συμφωνία λήγει στις 18 Μαρτίου.
EΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ukraine updates: Kyiv generals vow to keep defending Bakhmut, Deutsche Welle, διαθέσιμο εδώ
- Russia’s Shoigu says capturing Ukraine’s Bakhmut will allow more offensives, διαθέσιμο εδώ
- Russian Defense Chief Says Capturing Bakhmut Important for Wider Donbas Offensive, VOA, διαθέσιμο εδώ
- Ukraine vows to defend Bakhmut as Russian forces try to storm it, Εuractiv, διαθέσιμο εδώ
