Του Νικηφόρου Παγώνη,
Η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από το Υπουργείο Παιδείας ως η Πανελλήνια Μέρα κατά της σχολικής βίας και εκφοβισμού, το λεγόμενο “school bullying”, φαινόμενο στο οποίο ειδικοί, καθηγητές, γονείς, αλλά και μαθητές αναφέρονται συχνά. Έχουμε μάθει από μικροί ακόμα να αναλύουμε τι σημαίνει σχολικός εκφοβισμός, από πού προκύπτει και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί. Αυτό που, δυστυχώς, τείνουμε να αγνοούμε είναι η ψυχολογία του ατόμου που υφίσταται αυτόν τον εκφοβισμό. Τι μπορεί να σκέφτεται κάποιο άτομο που χλευάζεται ή κακοποιείται από τους συνομηλίκους του στον χώρο του σχολείου;
Το σχολείο, όπως και άλλοι τομείς στη ζωή, είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας μας. Αυτό, δηλαδή, σημαίνει ότι μπορούμε να βρούμε μια ένωση διαφορετικών χαρακτήρων και προσωπικοτήτων. Μεταξύ άλλων, συναντάμε τον θύτη και το θύμα, δηλαδή ως επί το πλείστον, εκείνον που υιοθετεί μια ανάρμοστη συμπεριφορά, νομίζοντας ότι έτσι θα είναι ισχυρότερος, αλλά και εκείνον που δέχεται αυτή τη συμπεριφορά, δίχως να μπορέσει να μιλήσει σε κάποιον ή να αντιδράσει με μια σθεναρότητα, είτε από φόβο είτε εξαιτίας άλλων παραγόντων. Η δεύτερη προσωπικότητα θα μας απασχολήσει στο παρόν άρθρο. Τα άτομα αυτά έχουν μια ιδιαίτερη ανάγκη στήριξης από τους καθηγητές, τους γονείς και τους συνομηλίκους τους.
Για κανέναν δεν είναι ευχάριστο να δέχεται μια κακοποιητική συμπεριφορά (είτε λεκτική, είτε ψυχολογική, είτε σωματική) σε οποιαδήποτε συνθήκη ζωής, πολλώ δε μάλλον σε μια τόσο σημαντική συνθήκη, όπως η ζωή στο σχολείο, στο οποίο όλοι καλούνται να μάθουν, αλλά και να συνυπάρξουν με άλλα άτομα από μικρή ηλικία και έχοντας έναν ακατέργαστο ακόμη ψυχισμό. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο πρέπει να δίνουμε περισσότερη έμφαση στο να αντιμετωπίσουμε με δράσεις τον εκφοβισμό. Καθηγητές και γονείς πρέπει να παρατηρούν τις πιθανές αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών, καθώς και να τα ωθούν στο να μιλήσουν για ό,τι κακό τους συμβαίνει. Δεν λογίζεται ως ενδιαφέρον αποκλειστικά το «πώς πήγε το σχολείο;» ή το «πώς είναι η σχέση σου με τους συμμαθητές σου;». Χρειάζονται πιο λεπτομερείς ερωτήσεις, ώστε το παιδί να νιώσει ασφάλεια για να μπορέσει να ανοιχτεί.
Είναι σημαντικό να ασχοληθούμε με το παρόν, να ψάξουμε, να ρωτήσουμε να βεβαιωθούμε αν το παιδί είναι καλά σωματικά και ψυχικά, ώστε να μην επιτρέψουμε να υπάρξει κάποιο τραύμα. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι ένα παιδί που κακοποιείται στο σχολικό του περιβάλλον και δεν το προστατεύει, δεν το υπερασπίζεται κανείς και δεν ενδιαφέρεται κάποιος για το πώς περνάει, σίγουρα θα αντιμετωπίσει κάποια μελλοντικά ζητήματα. Πρέπει λοιπόν, ακόμα και αν το ίδιο το παιδί δεν θέλει να ανοιχτεί, να υπάρξει εμφανής στήριξη. Όλα τα παιδιά που έχουν υπάρξει, υπάρχουν ή πιθανώς θα υπάρξουν στη θέση του θύματος εκφοβισμού πρέπει να γνωρίζουν από το οικείο τους περιβάλλον, είτε αυτό λέγεται οικογένεια είτε σχολείο, ότι δεν έχει κανένας το δικαίωμα να τα κακοποιεί για τον οποιονδήποτε λόγο και αν αυτό συμβεί, τότε θα πρέπει να μιλήσουν σε έναν άνθρωπο που εμπιστεύονται ή σε κάποιον ειδικό, ώστε να βγάλουν αυτό το δυσβάστακτο φορτίο από μέσα τους. Ακόμη και αν αυτός δεν είναι απαραίτητα ένας γονιός, μπορεί να είναι ένας καθηγητής ή ένας σχολικός ψυχολόγος, στον οποίο το παιδί θα μπορεί να αναφέρει αυτό που του συμβαίνει, χωρίς να αισθάνεται παραμελημένο ή απροστάτευτο.
Είναι προφανές ότι στην εποχή μας, την εποχή των ανοιχτών στομάτων, την εποχή της μηδενικής ανοχής σε κακοποιητικές συμπεριφορές, είναι αναγκαίο να εμφυσήσουμε ακόμα και σε τόσο μικρές ηλικίες στα παιδιά ότι κανένας δεν έχει το δικαίωμα να μας κάνει να αισθανόμαστε άσχημα με τον εαυτό μας και όταν αυτό συμβαίνει, τότε πρέπει να το επικοινωνούμε σε κάποιον. Με αυτές τις πεποιθήσεις, τα παιδιά θα πάνε ένα βήμα παραπάνω και θα εξελιχθούν ακόμη και σε άλλους τομείς της ζωής τους μετέπειτα.
Συμπερασματικά, ο ψυχισμός των παιδιών σε αυτές τις ηλικίες είναι ευαίσθητος, γι’ αυτό πρέπει να μάθουν από ειδικούς και γονείς ότι πρέπει να διαχειρίζονται όλες τις συμπεριφορές που τους ταλαιπωρούν, προκειμένου να μπορούν να έχουν μια ζωή χωρίς τραύματα. Το οφείλουμε στις νέες γενιές, το οφείλουμε ακόμα και στους εαυτούς μας, όσο μπορούμε να αποτρέπουμε την ανοχή σε εκφοβισμό και κακοποίηση και να προλαμβάνουμε, αλλά και να αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις αυτές, βρισκόμενοι πάντα δίπλα στα παιδιά, δηλαδή τους μελλοντικούς ενήλικες, οι οποίοι πρέπει να μεγαλώσουν δίχως τραύματα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
-
Πανελλήνια Ημέρα κατά της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
