Του Μιχάλη Πανταζόπουλου,
Το ενδεχόμενο της αύξησης των μεταναστευτικών πιέσεων, που έρχεται ως αποτέλεσμα των τραγικών συνεπειών του σεισμού στην Τουρκία έχει αρχίσει να απασχολεί την Ευρώπη και την Ελλάδα. Αρκετοί αξιωματούχοι που ασχολούνται επισταμένως με το θέμα των προσφυγικών ροών προς την Ευρώπη, κάνουν λόγο για αυξημένο κίνδυνο να βρεθούν οι χώρες-μέλη αντιμέτωπες με ένα νέο μεταναστευτικό «τσουνάμι», μετά από τους σεισμούς που σημειώθηκαν στις 6 Φεβρουαρίου και έπληξαν τη Συρία και την Τουρκία.
Τα εκατομμύρια των αστέγων, οι καταστροφές που υπέστησαν τουλάχιστον δέκα επαρχίες στα νοτιοανατολικά της Τουρκίας, οι αναρίθμητες ζημιές και απώλειες στα βορειοδυτικά της Συρίας συνθέτουν ένα ολέθριο σκηνικό και προοιωνίζουν νέο μεταναστευτικό κύμα προς την Ευρώπη, με την Ελλάδα να αποτελεί έναν από τους πιθανούς σταθμούς. Έλληνες αξιωματούχοι δηλώνουν ότι «απέναντι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η Ευρώπη θα πρέπει να πάρει εγκαίρως μέτρα και όχι η Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, να δεχτεί για ακόμα μία φορά ασύμμετρη και δυσανάλογη πίεση. Και σίγουρα δεν θέλουμε να δούμε για ακόμα μία φορά τη γραφειοκρατία, που καθυστερεί τις αποφάσεις της Ε.Ε., σε βάρος της χώρας μας που στο μεταξύ μπορεί ήδη να αρχίσει να βιώνει τις επιπτώσεις».
Αξιοσημείωτο αποτελεί το γεγονός ότι στη Σύνοδο Κορυφής που πραγματοποιήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου, οι 27 ηγέτες «κινητοποιήθηκαν» και συμφώνησαν σε πολλά και αυστηρά μέτρα, προκειμένου να εμποδιστεί η άφιξη νέου κύματος παράτυπων μεταναστών σε ευρωπαϊκά εδάφη. Πιο συγκεκριμένα, αναγνώρισαν την ανάγκη για αποτελεσματικό έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε, τόσο των χερσαίων όσο και των θαλάσσιων, ενώ, συγχρόνως, συμφώνησαν στην άμεση ενεργοποίηση κοινοτικών πόρων που θα ενισχύσουν τη φύλαξή τους σε επίπεδο επίγειας και εναέριας επιτήρησης. Μεταξύ των αποφάσεων που πάρθηκαν είναι η τοποθέτηση καμερών και η προσθήκη νέων φυλακίων στα σύνορα, με το ενδιαφέρον να επικεντρώνεται ιδιαίτερα στα σύνορα Βουλγαρίας-Τουρκίας. Από την πλευρά του ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν έθεσε στο τραπέζι του διαλόγου το θέμα της χρηματοδότησης φρακτών από την Ε.Ε., προκειμένου να γίνει πιο αποτελεσματικός ο έλεγχος των εξωτερικών της συνόρων.
Η ελληνική κυβέρνηση μόνο ικανοποιημένη μπορεί να δηλώνει, ύστερα από τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καθώς φαίνεται να υιοθετήθηκαν οι βασικές ελληνικές θέσεις για το μείζον ζήτημα του μεταναστευτικού. Ωστόσο, όπως δηλώνουν κυβερνητικές πηγές, «η ανησυχία στην Ευρώπη για μεταναστευτικό κύμα μετά τον σεισμό χρήζει μιας ισχυρής ευρωπαϊκής απάντησης», καθώς το πρόβλημα είναι ευρωπαϊκό και όχι ελληνικό μόνον.
Στην απέναντι πλευρά, «αίνιγμα» αποτελεί η στάση που θα κρατήσει ο Tayyip Erdoğan, εάν, δηλαδή, θα επιχειρήσει να εργαλειοποιήσει τις μεταναστευτικές ροές εξαιτίας του σεισμού ή όχι. Μέχρι στιγμής η τουρκική Κυβέρνηση υπόσχεται οικονομικές ενισχύσεις στους σεισμόπληκτους, καθώς και γρήγορη ανοικοδόμηση των πληγεισών περιοχών. Ωστόσο, αυτό φαίνεται ανέφικτο, καθώς η Άγκυρα δε δείχνει να διαθέτει τους κατάλληλους πόρους για να ξαναφτιάξει από το μηδέν τις κατοικίες και τις δομές που διαλύθηκαν στην ανατολική και νότια πλευρά της χώρας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της υφιστάμενης κατάστασης αποτελεί η μετακίνηση εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων υπό συνθήκες υποσιτισμού, κακής προσωπικής υγιεινής και ανέχειας. Η καλή και πιθανή εκδοχή είναι ο Τούρκος Πρόεδρος, με δεδομένο ότι έχει ανάγκη της στήριξη της Δύσης, ώστε να διαχειριστεί το το οικονομικό κόστος που προκλήθηκε από τις καταστροφές, να επιλέξει για μεγάλο διάστημα μια τακτική χαμηλών τόνων τόσο εναντίον της Ελλάδας στο Αιγαίο όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Να αφήσει, δηλαδή, τη ρητορική περί «Ταϊφούν» και «θα έρθουμε ξαφνικά ένα βράδυ».
Είναι γεγονός ότι οι επιπτώσεις από τον πρόσφατο σεισμό δεν έχουν αρχίσει ακόμα να φαίνονται στην Ελλάδα επί του πεδίου. Όπως φαίνεται μέσα στους επόμενους μήνες θα έχει «παγιωθεί» η κακή κατάσταση στις σεισμόπληκτες περιοχές και, παράλληλα, θα έχουν δημιουργηθεί τα δίκτυα που θα επιχειρήσουν να εκμεταλλευτούν τους σεισμόπληκτους με την υπόσχεση ότι θα μεταβούν σε ευρωπαϊκό έδαφος. Εν ολίγοις, κρίσιμο για τη διαμόρφωση των περαιτέρω εξελίξεων μπορεί να αποδειχθεί το πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου. Τότε θα είναι πιο «καθαρή» η εικόνα για το πώς, με πόση ταχύτητα και με ποιο βαθμό αποτελεσματικότητας θα μπορέσει ο Erdoğan να διαχειριστεί τα τεράστια προβλήματα που άφησε πίσω του το πλήγμα του εγκέλαδου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Φόβοι για προσφυγικό «μετασεισμό», kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η επιστροφή των προσφύγων – Φόβοι για νέο κύμα από Τουρκία και Συρία λόγω των σεισμών, ieidiseis.gr, διαθέσιμο εδώ
- Greece fortifies border to block refugees from Turkish-Syrian earthquakes, theguardian.com, διαθέσιμο εδώ
