Της Μαρίας Φυτίλη,
Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν τη βία ως σωματική επίθεση. Ωστόσο, η βία και η παρενόχληση στον χώρο της εργασίας είναι ένα πολύ ευρύτερο πρόβλημα. Μπορεί να οριστεί ως οποιαδήποτε πράξη κατά την οποία ένα άτομο υφίσταται κακοποίηση, απειλή, εκφοβισμό ή επίθεση κατά τη διάρκεια της εργασίας του.
«Ως “βία και παρενόχληση” νοούνται οι μορφές συμπεριφοράς, πράξεις, πρακτικές ή απειλές αυτών, που αποσκοπούν, οδηγούν ή ενδέχεται να οδηγήσουν σε σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική ή οικονομική βλάβη, είτε εκδηλώνονται μεμονωμένα είτε κατ’ επανάληψη». Η βία και η παρενόχληση είναι γνωστές και ως «σύνδρομο mobbing», ή εργασιακός εκφοβισμός επιχείρησης.
Το άγχος που επικρατεί στον χώρο της εργασίας, οι συνεχείς προστριβές που δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν με ήρεμο και άμεσο τρόπο μέσα στην εργασία, οι αρνητικές και οι κάκιστες εργασιακές συνθήκες, αλλά ακόμα και τα προσωπικά κίνητρα που έχει το κάθε άτομο (ίσως για ανέλιξη εκείνου μέσα στον χώρο εργασίας) συνιστούν παράγοντες που μπορούν αβίαστα να συντείνουν στην ανάπτυξη των φαινομένων βίας και παρενόχλησης.
Γενικά, η βία ή η παρενόχληση στον χώρο εργασίας περιλαμβάνει: 1) Απειλητική συμπεριφορά, όπως καταστροφή περιουσίας ή ρίψη αντικειμένων, 2) Προφορικές ή γραπτές απειλές, ήτοι οποιαδήποτε έκφραση που έχει πρόθεση να βλάψει, 3) Λεκτική κακοποίηση, όπως βρισιές και προσβολές και 4) Σωματικές επιθέσεις, όπως χτυπήματα, σπρωξίματα ή κλωτσιές.
Η παρενόχληση μπορεί να θεωρηθεί ως οποιαδήποτε συμπεριφορά που εξευτελίζει, ντροπιάζει, ταπεινώνει, ενοχλεί ή κακοποιεί λεκτικά ένα άτομο και που είναι γνωστό ή αναμένεται να είναι ανεπιθύμητο. Αυτές οι συμπεριφορές περιλαμβάνουν λέξεις, χειρονομίες, εκφοβισμό ή άλλες ακατάλληλες δραστηριότητες.
Σε γενικές γραμμές, οποιαδήποτε ενέργεια ή συμπεριφορά –από φήμες, βρισιές, λεκτική κακοποίηση, φάρσες, λογομαχίες, υλικές ζημιές, βανδαλισμούς, δολιοφθορές, σπρωξίματα, κλοπές, σωματικές επιθέσεις, ψυχολογικό τραύμα, περιστατικά που σχετίζονται με θυμό, βιασμό, εμπρησμό μέχρι φόνο– είναι όλα παραδείγματα βίας ή παρενόχλησης στον χώρο εργασίας.
Επιπλέον, απαγορεύεται ρητά κάθε μορφή βίας και παρενόχλησης που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εργασίας, η οποία συνδέεται με εκείνη, ή προκαλείται από εκείνη. Οι μορφές συμπεριφοράς βίας και παρενόχλησης, λαμβάνουν μέρος κυρίως: α) στον χώρο εργασίας, β) στις μετακινήσεις από και προς την εργασία και τις λοιπές μετακινήσεις (ταξίδια, εκπαίδευση κ.ά.) και γ) κατά τη διάρκεια των επικοινωνιών που συνδέονται με την εργασία.
Καταγγελία για περιστατικά βίας και παρενόχλησης μπορούν να κάνουν, τόσο οι απασχολούμενοι με συμβάσεις εργασίας, με σύμβαση έργου, με σύμβαση ανεξαρτήτων υπηρεσιών, με σύμβαση έμμισθης εντολής, όποιος ανήκει σε προσωπικό τρίτου παρόχου υπηρεσιών, όσο και οι εργαζόμενοι των οποίων η σχέση εργασίας έχει λήξει, ή οι υποψήφιοι εργαζόμενοι. Δεν τίθεται ακριβής προθεσμία, αλλά θετικό είναι η καταγγελία να γίνεται άμεσα και κοντά χρονικά με το περιστατικό της βίας ή/και παρενόχλησης.
Στην εξαφάνιση της βίας και της κάθε είδους παρενόχλησης (ηθικής, σεξουαλικής, ψυχικής) στον εργασιακό χώρο, λαμβάνει χώρα ο Ν.4808/2021 και συγκεκριμένα τα άρθρα από 2 έως 23 (Σύμβαση 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας), όπως υιοθετήθηκε από τη Συνδιάσκεψη της 21ης Ιουνίου 2019. Η νομοθεσία αυτή έχει ως στόχο την πρόληψη και την εμπρόθεσμη καταπολέμηση της βίας και παρενόχλησης, διαμορφώνοντας ένα περιβάλλον εργασίας, το οποίο θα σέβεται, θα εμπνέει εμπιστοσύνη και αξίες και το δικαίωμα κάθε ατόμου σε ένα υγιές περιβάλλον εργασίας, χωρίς βία και παρενόχληση.
Εν κατακλείδι, στη σύγχρονη κοινωνία βλέπουμε ολοένα και περισσότερες συμπεριφορές βίας και παρενόχλησης να ομολογούνται και να φανερώνονται, χωρίς τον φόβο που υπήρχε παλαιότερα και έτσι να αποκτούν ορισμό στον νέο νόμο (ν.4808/2021), με ξεκάθαρο όνομα και έννοια. Εξετάζονται, δηλαδή, αντικειμενικά, διεξοδικά και με αμεροληψία οι καταγγελίες, ώστε να επέρχεται ένα πιο ασφαλές αποτέλεσμα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Violence and Harassment in the Workplace, ccohs.ca, διαθέσιμο εδώ
- Νομοθεσία Εργασιακών Σχέσεων, sepe.gov.gr, διαθέσιμο εδώ
- Πολιτική για την βία και την παρενόχληση στην εργασία, ffgroup.com, διαθέσιμο εδώ
- Εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας, exyppsamaras.gr, διαθέσιμο εδώ
