Της Νίκης Καραχάλιου,
Η μέρα μεγάλωσε, ο καιρός «άνοιξε», το κρύο μας εγκαταλείπει δειλά δειλά, δίνοντας τη θέση του στη λιακάδα και στη φύση φανερώνονται όλα εκείνα τα σημάδια που προμηνύουν ότι σε περίπου τρεις μήνες έρχεται το καλοκαίρι. Το καλοκαίρι, παραδοσιακά, το προσμένουν καρτερικά τα παιδιά, ενώ τις τελευταίες δεκαετίες, τολμώ να πω, πως έχει αναδειχθεί ως η αγαπημένη εποχή και του Υπουργείου Τουρισμού. Λογικό, αφού για τους πρώτους ο ερχομός του καλοκαιριού «φέρνει» το κλείσιμο των σχολείων και για τους δεύτερους τους πολυπόθητους απανταχού της γης τουρίστες. Και για μια χώρα σαν την Ελλάδα, της οποίας ο παραγωγικός τομέας έχει «πεθάνει» εδώ και χρόνια —ή καλύτερα εμείς τον αφήσαμε να «πεθάνει»—, αυτοί οι τουρίστες είναι κάτι παραπάνω από πολυπόθητοι.
Ο τουρισμός, όπως πολλές φορές θα έχετε ακούσει να λέγεται, αποτελεί —δυστυχώς κατ’ εμέ— τη βαριά βιομηχανία της χώρας σε τέτοιο βαθμό, που η τύχη πολλών ελεύθερων επαγγελματιών, οικογενειών, αλλά και του ίδιου του Α.Ε.Π. να εξαρτάται από το κατά πόσο πετυχημένη ή όχι ήταν η τουριστική σεζόν. Με την κατάσταση ως έχει, και μοιάζοντας άπιαστο όνειρο να «αναστηθεί» ο πρωτογενής και δευτερογενής τομέας, οι κυβερνήσεις της χώρας κι αυτές με τη σειρά τους κάνουν τα αδύνατα δυνατά να στηρίξουν την τουριστική βιομηχανία, η οποία ούτως ή άλλως αποτελεί ομολογουμένως το «βαρύ πυροβολικό» της ελληνικής οικονομίας.
Κατά καιρούς, έχουμε δει πολλά υποτυπώδη μέτρα στήριξης του τουρισμού να εφαρμόζονται, όπως ο κοινωνικός τουρισμός, freedom pass και καμπάνιες διαφήμισης, καθώς και κάποια άλλα μέτρα βαρύνουσας σημασίας αυτήν τη φορά, τα οποία θεσμοθετούνται μέσω νομικών διατάξεων, των οποίων η νομιμότητα, αλλά και η χρηστότητα θα έπρεπε —κατ’ εμέ— να αμφισβητείται. Για παράδειγμα, το 2013, είδαμε να εισάγεται ο νόμος 4002/2011 για την κατασκευή «τουριστικών χωριών», εκτός σχεδίου πόλεως, δημιουργώντας περιβαλλοντολογικά ζητήματα. Ναι, τα οικονομικά οφέλη του τουρισμού είναι τεράστια και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υποτιμάται αυτό ή να αφήνεται η τουριστική περίοδος στην τύχη της, ωστόσο υπάρχει και μια άλλη αθέατη πλευρά απέναντι σε αυτήν την «τουριστολαγνεία», στην οποία κλείνουμε τα μάτια: το ζήτημα της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και δη, της προστασίας των αστικών συγκροτημάτων.
Κάθε καλοκαίρι, επισκεπτόμουν μία συγκεκριμένη ανοργάνωτη παραλία, η οποία μοιάζει λες κι έχει βγει πραγματικά από παραμύθι. Μόλις πέρυσι, μάθαμε ότι δεν είναι δυνατή η πρόσβαση στους πολίτες, διότι το οικόπεδο πωλήθηκε, προς ανέγερση ξενοδοχειακής μονάδας — προφανώς σε κάποιον ιδιώτη. Αναρωτιέμαι, πώς είναι δυνατόν να πωλήθηκε ο αιγιαλός, έκτασης μεγαλύτερης των 600 τ.μ. —κι από ποιον— σε μία ιδιωτική επιχείρηση, τη στιγμή που η πρόσβαση στην θάλασσα προστατεύεται από το ΣτΕ; Και πάει στο καλό, αφήνουμε το νομικό κομμάτι στην άκρη, μπορούμε όλοι να καταλάβουμε την καταστροφή, που θα υποστεί το φυσικό τοπίο, μετά από αυτήν την πώληση, ενώ μάλιστα στους αγοραστές δίνεται το δικαίωμα της επιχωμάτωσης του θαλάσσιου χώρου, προς εξυπηρέτησή της; Ένα ζωντανό παράδειγμα είναι αυτό της Κασσιόπης στην Κέρκυρα, όπου 36.000 τ.μ. δόθηκαν προς ανέγερση ξενοδοχειακής μονάδας.
Προς Θεού, σε καμία περίπτωση δεν αντιτάσσομαι στην δημιουργία ξενοδοχείων ή χώρων φιλοξενίας τουριστών ή στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, αντιτάσσομαι όμως στην καταστροφή της φυσικής ομορφιάς της πατρίδας μου και στο περιβαλλοντικό έγκλημα. Αλίμονο, ναι στη δημιουργία ξενοδοχείων, προσοχή όμως στο πού αυτά ανεγείρονται. Η πανέμορφη Λευκάδα, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει γνωρίσει σημαντική ανάπτυξη στο κομμάτι του εσωτερικού τουρισμού, δεν μοιάζει σε τίποτα με την προ πενταετίας Λευκάδα. Σε κάθε πλαγιά, θα συναντήσεις κι από ένα “rooms to let”. Το πρόβλημα είναι ότι πολλά από αυτά είναι αυθαίρετα…
Δεν είναι μόνο τα ξενοδοχεία, βέβαια, που συμβάλλουν στη δημιουργία περιβαλλοντικού ζητήματος, είναι και τα ιδιωτικά σκάφη που αράζουν σε τρομερά κοντινή απόσταση από τον αιγιαλό. Βουτάς να κάνεις μπάνιο στα καταγάλανα νερά και νομίζεις ότι έπεσες σε κοιτίδα πετρελαίου. Το ίδιο ισχύει και με τα σκουπίδια στις παραλίες και με τα απόβλητα κάθε καντίνας ή σκάφους, που καταλήγουν στις θάλασσες, καθώς και με τη λειψυδρία. Είναι και οι αγροτικές εκτάσεις που θυσιάστηκαν για να γίνουν πάρκα φωτοβολταϊκών ή ενοικιαζόμενα δωμάτια. Από την άλλη, έχει χαθεί η ομορφιά και η γραφικότητα και των οικισμών των νησιών. “Souvlaki”, “20 euros”, “Greek food” πινακίδες από εδώ, επιγραφές από εκεί, μπαράκια πιο πάνω, πισίνες πιο κάτω…
Όλα αυτά μου δίνουν την αίσθηση ενός ξεπεσμού στο κυνήγι του κέρδους και της εκμετάλλευσης, που καμία σχέση δεν έχουν με το φιλότιμο και την φιλοξενία. Έχει πλάκα να παρατηρείς τους καταστηματάρχες όταν προσπαθούν να «ψαρέψουν» τους τουρίστες. Τι είναι αυτό που το λένε αξιοπρέπεια… Και στην Αθήνα, όμως, δεν είναι καλύτερα τα πράγματα, ιδίως στο κέντρο: άναρχη δόμηση, μαγαζιά με σουβενίρ και σουβλατζίδικα ξεπηδούν από εδώ κι από εκεί. Το δε Μοναστηράκι δεν μοιάζει διόλου με αστική συνοικία, παρά με ένα μεγάλο κακόγουστο παζάρι.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, λοιπόν, ότι οι Έλληνες αντιμετωπίζουν τη γη τους ως μέσο απολαβών. Δεν σέβονται, όχι μόνο τους αγώνες των προγόνων τους, αλλά ούτε την εικόνα που δίνουμε στους τουρίστες. Το πρόσκαιρο κέρδος να ναι καλά! Η διατήρηση του ελληνικού φυσικού περιβάλλοντος είναι ένα ζητούμενο, που πρέπει να μας απασχολήσει όλους, κυρίως αυτούς που εργάζονται στον τουριστικό τομέα. Ίσως, πάλι, πρέπει και οι εκάστοτε κυβερνώντες να σκεφτούν σοβαρά και τη στήριξη άλλων τομέων οικονομικής δραστηριότητας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Τα αρνητικά αποτελέσματα του τουρισμού και η οικολογία, thebest.gr, διαθέσιμο εδώ
