Της Μαρίλιας Μπλέτσα,
Ο Ιταλός ζωγράφος Ραφαέλο Σάντσιο ντα Ουρμπίνο (Raffaello Sanzio da Urbino), γνωστός ως Ραφαήλ, θεωρείται ένας από τους τρείς σπουδαιότερους εικαστικούς καλλιτέχνες της ώριμης Αναγέννησης, μαζί με τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι (Leonardo da Vinci) και τον Μιχαήλ Άγγελο (Michelangelo). Ο Ραφαέλο Σάντι ή Σάντσιο γεννήθηκε στις 6 Απριλίου 1483, στο Ουρμπίνο της κεντρικής Ιταλίας. Ήταν –σε μεγάλο βαθμό– δημιουργικός, καθώς διοικούσε ένα μεγάλο καλλιτεχνικό εργαστήριο, και, παρά τον πρόωρο θάνατό του σε ηλικία 37 ετών, άφησε ένα πολύ σημαντικό έργο. Πηγή έμπνευσής του ήταν τα καλλιτεχνικά κέντρα της Ιταλίας της εποχής του και από την παιδική ηλικία ήλθε σε επαφή με τον κόσμο των τεχνών, λόγω του πατέρα του που ήταν, επίσης, ζωγράφος. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ήταν η καλλιτεχνική δημιουργία πολλών έργων, ταυτόχρονα.
Πολλά από τα έργα του βρίσκονται στο Παλάτι του Βατικανού, ένα από τα κυριότερα έργα του είναι «Οι αίθουσες του Ραφαήλ», που αποτελούν ένα σύνολο από δωμάτια υποδοχής στο Μουσείο του Βατικανού. Οι στάντσε, όπως ονομάζονται τα δωμάτια στα ιταλικά, ήταν μέρος των διαμερισμάτων στον πάνω όροφο του παπικού μεγάρου, που είχε επιλέξει ο Ιούλιος Β’ σαν κατοικία του. Ο ζωγραφικός διάκοσμος δημιουργήθηκε από τον Ραφαήλ και τους μαθητές του (1508–1524). Οι τέσσερις αίθουσες ονομάζονται: η αίθουσα της Υπογραφής, η αίθουσα του Ηλιοδώρου, η αίθουσα Πυρκαγιά στο Μπόρκο, και η αίθουσα του Κωνσταντίνου. Οι χώροι αυτοί χαρακτηρίζονται ως τα σπουδαιότερα δείγματα της αναγεννησιακής κουλτούρας και τέχνης. Οι τοιχογραφίες του παρουσιάζουν τα θέματα της θεολογίας, της φιλοσοφίας, της σοφίας, το δίκαιο και την ποιητική τέχνη.
Για την αίθουσα της Υπογραφής, η υπόθεση που υπάρχει μέχρι σήμερα είναι ότι φιλοξενούσε τη βιβλιοθήκη και το χώρο μελέτης του Πάπα Ιούλιου Β’. Περιλαμβάνει τις καλλιτεχνικές τοιχογραφίες: η Σχολή των Αθηνών, οι Καρδιναλικές Αρετές, η έριδα περί την Θεία Ευχαριστία, ο Παρνασσός και η Οροφή. Η Σχολή της Αθήνας συμβολίζει τη φιλοσοφία και την αναζήτηση της αλήθειας. Με μεγάλο συμβολισμό την απεικόνιση του Πλάτωνα, κρατώντας το έργο του Τίμαιος και του Αριστοτέλη, κρατώντας το έργο του Ηθικά. Η έριδα περί την Θεία Ευχαριστία δημιουργεί μια σκηνή που εκτείνεται τόσο στον ουρανό όσο και στη γη. Απεικονίζεται πάνω ο Χριστός, όπου περιβάλλεται από φωτοστέφανο, πλαισιωμένος από την Παναγία και τον Ιωάννη τον Βαπτιστή, και διάφορες άλλες βιβλικές φιγούρες. Ο Παρνασσός αποδίδει την ποίηση. Απεικονίζοντας μυθολογικά στο όρος Παρνασσός τον θεό Απόλλωνα, ως θεό της ποίησης, της μουσικής, της αλήθειας, να παίζει λύρα και από δίπλα τις Μούσες.
Η αίθουσα του Ηλιοδώρου περιβάλλεται με τις καλλιτεχνικές τοιχογραφίες: η εκδίωξη του Ηλιόδωρου από τον Ναό, η Θεία Κοινωνία του στη Μπολσένα, η συνάντηση του Λέοντα Α’ με τον Αττίλα, η απελευθέρωση του Αγίου Πέτρου και η οροφή. Ο πίνακας από την εκδίωξη του Ηλιόδωρου από τον ναό απεικονίζει ένα ιστορικό γεγονός, το οποίο περιγράφεται στα βιβλία των Μακκαβαίων. Στην τοιχογραφία η λειτουργία στην Μπολσένα παρουσιάζεται το θαύμα της Θείας Ευχαριστίας, που λέγεται πώς έγινε στην εκκλησία της Σάντα Κριστίνα, στη Μπολσένα.
Η αίθουσα Πυρκαγιά στο Μπόρκο: με το συγκεκριμένο έργο εισάγει τα έργα του στην ιστορία. Αποδίδει πλήρως τις αντιδράσεις των κατοίκων της περιοχής με τον προσωπικό καλλιτεχνικό του τρόπο. Ο όρκος του πάπα Λέοντα Γ’, η Στέψη του Καρλομάγνου και η Ναυμαχία της Όστιας υλοποιήθηκαν από τους μαθητές του, το 1517. Η αίθουσα του Κωνσταντίνου περιλαμβάνει τις τοιχογραφίες που απεικονίζουν το όραμα του Σταυρού, τη μάχη της Μουλβίας γέφυρας, τη βάπτιση και τη δωρεά του Κωνσταντίνου και την οροφή. Αναπαριστούν τον αγώνα από τη ζωή του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Α’.
Ραφαήλ, ο ζωγράφος και ο ιστορικός. Ένα έργο τέχνης δεν είναι μόνο ένα αισθητικό αντικείμενο, αλλά ιστορικό και κοινωνικό ντοκουμέντο. Τα έργα του Ραφαήλ θεωρούνται τα θεμέλια της τέχνης της Αναγέννησης και επηρέασαν έντονα τους μετέπειτα ζωγράφους, με την αρμονία και τη γαλήνη που πρέσβευαν. Χαρακτηριστικό των έργων του ήταν ο έντονος ρεαλισμός και η γυμνή απεικόνιση των συναισθημάτων. Είναι ένα μοναδικό έργο που αξίζει να το δεις από κοντά, για να καταλάβεις την απεικόνιση μεγάλων μορφών της αρχαιότητας όλων των επιστημών, και την ιδιαιτερότητα στην ιστορία της τέχνης, την Αναγέννηση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ραφαήλ, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- Raphael’s Rooms, museivaticani.va, διαθέσιμο εδώ
- Ραφαήλ, wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
