Της Αντωνίας Πετρολέκα,
Μια από τις σημαντικότερες δεσμεύσεις των χωρών της Ε.Ε. είναι η κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία να αποτελεί τη στρατηγική της Ε.Ε. για την επίτευξη του στόχου αυτού. Η πράσινη μετάβαση, που προσπαθούν να επιτύχουν τα κράτη–μέλη, επεκτείνεται σε όλους τους τομείς και, σαφώς, δε θα μπορούσε να λείπει η συγκρότηση μιας ευρωπαϊκής βιομηχανικής στρατηγικής πιο βιώσιμης, ανθεκτικής και ψηφιοποιημένης, που θα δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας.
Σε μια σύντομη ιστορική αναδρομή, τον Μάρτιο του 2019, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσει ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο για τη βιομηχανική πολιτική. Με τη σειρά του, το Συμβούλιο παρουσίασε ένα όραμα για την ευρωπαϊκή βιομηχανία με ορίζοντα το 2030, ενώ η νέα δέσμη μέτρων για τη βιομηχανική πολιτική παρουσιάστηκε τον Μάρτιο του 2020. Η κρίση της COVID–19 ανέδειξε και επιβεβαίωσε τη σημασία της βιομηχανικής πολιτικής, στο πλαίσιο της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης. Το γεγονός αυτό οδήγησε την Επιτροπή σε επικαιροποίηση της νέας βιομηχανικής τον Μάιο του 2021, προτείνοντας, παράλληλα, νέα μέτρα για την ανάκαμψη από την πανδημία. Συνοψίζοντας, η βιομηχανική στρατηγική της Ένωσης επικεντρώνεται στους ακόλουθους βασικούς τομείς: ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ενιαίας αγοράς, αντιμετώπιση των στρατηγικών εξαρτήσεων της Ε.Ε. και στην επιτάχυνση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης.
Η Ένωση στοχεύει στην ανάπτυξη της βιομηχανικής της πολιτικής, στο πλαίσιο της δημιουργίας σύγχρονων βιομηχανιών πιο ανταγωνιστικών σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς και να αυξήσει την αυτονομία και την ανθεκτικότητά τους. Η επιδιωκόμενη αυτονομία έγκειται στη μείωση της εξάρτησης των κρατών–μελών από τρίτους, όσον αφορά τεχνολογίες, τρόφιμα, υποδομές, ενέργεια και ασφάλεια. Στη στρατηγική προτείνεται και μια σειρά με τρόπους αντιμετώπισης των τεχνολογικών και βιομηχανικών εξαρτήσεων. Βασικό ρόλο κατέχει η προσπάθεια ανάπτυξης διαφοροποιημένων διεθνών συμπράξεων, με στόχο την οικοδόμηση της οικονομικής ανθεκτικότητας μέσω των επενδύσεων και του εμπορίου. Παράλληλα, θα δοθεί έμφαση σε νέες βιομηχανικές συμμαχίες σε στρατηγικούς τομείς, με στόχο την προσέλκυση επενδυτών, που θα συμβάλλουν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Έκτος της προσπάθειας επίτευξης αυτονομίας, η Ε.Ε. στοχεύει και στην ανθεκτικότητα της ενιαίας αγοράς και, συνεπώς, και των βιομηχανιών. Οι οικονομικές διαταραχές που επήλθαν, ύστερα από την κρίση της COVID–19, οδήγησαν την Επιτροπή στη λήψη μιας δέσμης μέτρων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ενιαίας αγοράς. Συγκεκριμένα, θεσπίστηκε ένα νέο μέσο έκτακτης ανάγκης για την ενιαία αγορά, με σκοπό να διασφαλιστεί η ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών και υπηρεσιών κατά τη διάρκεια μελλοντικών κρίσεων, εντάθηκε η προσαρμοσμένη στήριξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και, τέλος, ενισχύθηκε η τακτική παρακολούθησης της ενιαίας αγοράς μέσω ετήσιων αναλύσεων.
Έχει καταστεί φανερό ότι η κλιματική αλλαγή και η γενικότερη περιβαλλοντική υποβάθμιση αποτελούν μια παγκόσμια απειλή. Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, η Ευρωπαϊκή Ένωση θέτει στο επίκεντρο των ενεργειακών πολιτικών της την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η οποία θα μετατρέψει την Ε.Ε. σε μια σύγχρονη, αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων και ανταγωνιστική οικονομία. Επομένως, η ανάπτυξη της βιομηχανικής πολιτικής δε θα μπορούσε να λείπει από αυτό το πλαίσιο. Η σημασία μιας φιλόδοξης ευρωπαϊκής βιομηχανικής πολιτικής υπογραμμίστηκε –για ακόμη μια φορά– τον Δεκέμβριο του 2022 από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η προετοιμασία της οικονομίας για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, η οποία θα μειώνει τις στρατηγικές εξαρτήσεις της Ένωσης από τρίτα μέρη. Εν συνεχεία των προαναφερθέντων, η Επιτροπή υπέβαλε την 1η Φεβρουαρίου 2023 ανακοίνωση με τίτλο «Βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας για την εποχή των μηδενικών καθαρών εκπομπών». Αναφερόμενη στις μηδενικές καθαρές εκπομπές, η Επιτροπή εννοεί τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ώστε να τείνουν προς το μηδέν. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη μείωση των εκπομπών, αλλά και με επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες.
Η Ε.Ε., μέσω αυτού του βιομηχανικού σχεδίου, προσδοκά τη γρήγορη μετάβαση της βιομηχανίας σε μηδενικές καθαρές εκπομπές, χάρη στη μαζική αύξηση της τεχνολογικής ανάπτυξης, της βιομηχανικής παραγωγής και της εγκατάστασης προϊόντων μηδενικών καθαρών εκπομπών και ενεργειακού εφοδιασμού κατά την επόμενη δεκαετία. Ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην προσέλκυση επενδύσεων στο πλαίσιο των μηδενικών καθαρών εκπομπών και στην πράσινη βιομηχανική καινοτομία, ενισχύοντας, παράλληλα, τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα της Ε.Ε. Tο σχέδιο αναμένεται να θέσει την Ευρώπη σε πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα και την παγκόσμια πρωτοπορία στη βιομηχανική εποχή μηδενικών καθαρών εκπομπών.
Παράλληλα, η Επιτροπή σχεδιάζει να παρουσιάσει έναν νόμο περί μηδενικών ρύπων στη βιομηχανία έως τα μέσα Μαρτίου. Ο νέος νόμος πρόκειται να επικεντρωθεί στις μπαταρίες, ανεμογεννήτριες, αντλίες θερμότητας, ηλιακούς συλλέκτες, συσκευές ηλεκτρόλυσης και δέσμευσης άνθρακα, καθώς και τεχνολογίες αποθήκευσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Βιομηχανική πολιτική της ΕΕ», Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, διαθέσιμο εδώ
- «Η βιομηχανική πολιτική επιστρέφει στην Ευρώπη», Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
