Της Καρολίνας Σόμπτσυκ,
Για τη θρησκεία και τις τελετές λατρείας στην αρχαία Ελλάδα, πληροφορίες αντλούνται από αρχαιολογικά ευρήματα-αντικείμενα, επιγραφές, τοιχογραφίες, ναούς, καθώς και από λογοτεχνικά έργα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, είτε αυτά επιδίδονται αμιγώς στην καταγραφή ιστορικών γεγονότων, είτε αποτελούν προϊόντα φαντασίας. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μύθου, που περιλαμβάνει πολλά τέτοια στοιχεία με έμφαση στις αρχαιοελληνικές αντιλήψεις γύρω από το θάνατο και την αναγέννηση, είναι εκείνος του Γλαύκου, του μικρού γιου του βασιλιά Μίνωα, που αν και βρέθηκε νεκρός, κατάφερε να επιστρέψει στη ζωή. Η φυσιογνωμία του νεαρού Κρήτα, θα πρέπει να αντιδιαστέλλεται με τους πολυάριθμους συνονόματούς του, όπως ο Γλαύκος του Ιππολόχου, ο Γλαύκος του βασιλιά Πριάμου, ο Γλαύκος ο θαλάσσιος δαίμονας, γιος του Ανθηδόνα και της Αλκυόνης.
Η ιστορία, λοιπόν, εκτυλίσσεται ως εξής: ο μικρός Γλαύκος κάποτε πάνω στο παιχνίδι άρχισε να κυνηγάει έναν ποντικό, όμως ξαφνικά οι γονείς του, τον έχασαν. Ο Μίνωας τον αναζήτησε χωρίς αποτέλεσμα και ζήτησε από μάντεις ή κατά άλλους από το Μαντείο των Δελφών ειδικότερα, χρησμό για το γιο του. Η απόκριση των δαιμόνων Κουρητών ή και του ίδιου του Απόλλωνα ήταν ότι, η απάντηση εξαρτιόταν από ένα «εξαίρετο» πλάσμα, ένα βόδι που άλλαζε χρώματα: το πρωί ήταν λευκό, το μεσημέρι κόκκινο και το βράδυ μαύρο. Αυτός που θα έδινε την καλύτερη περιγραφή ή παρομοίωση για το βόδι, θα έβρισκε το γιο του και θα τον γυρνούσε ζωντανό στους γονείς του. Ο μάντης, λοιπόν, Πολύειδος από το Άργος, που βρισκόταν στην Κρήτη τότε, έδωσε τον πιο πετυχημένο ορισμό: παρομοίωσε το βόδι με το μούρο, που σταδιακά κατά την ωρίμανσή του άλλαζε στα αντίστοιχα χρώματα.
Ο Μίνωας ζήτησε από τον Πολύειδο να βρει το γιο του, πράγμα που κατάφερε λίγο αργότερα, ακολουθώντας μια κουκουβάγια που κυνηγούσε μέλισσες ή βλέποντας έναν γλάρο να πετάει στη στεριά, πάνω από το παλάτι: τον βρήκε σε ένα κελάρι του παλατιού, μέσα σε ένα πιθάρι με μέλι, πνιγμένο. Ο βασιλιάς τότε ετοίμασε μνημείο, έθεσε εκεί το στολισμένο σώμα του γιου του, και έκλεισε τον Πολύειδο μαζί του. Όσο καθόταν, ο μάντης παρατήρησε ένα φίδι στο μνημείο και από φόβο μήπως επιτεθεί στο πτώμα, το σκότωσε. Όμως, πίσω του εμφανίστηκε άλλο ένα φίδι, που κρατούσε ένα βοτάνι στο στόμα του. Το φίδι, έθεσε πάνω στο νεκρό φίλο του το βοτάνι και εκείνο ζωντάνεψε.
Οπότε, αμέσως ο Πολύειδος πήρε το ίδιο βοτάνι, και το άφησε πάνω στο νεκρό Γλαύκο και ο νεαρός αναστήθηκε. Ο Μίνωας έδωσε δώρα στον Πολύειδο για τη βοήθειά του και υποσχέθηκε να τον αφήσει να επιστρέψει στην πατρίδα του, αφού όμως πρώτα μάθαινε στο μικρό Γλαύκο τα μυστικά της μαντικής τέχνης. Αφού, λοιπόν, του δίδαξε τη μαντική, ο Πολύειδος κατά την πολυαναμενόμενη αναχώρησή του, ειδοποίησε να δει το Γλαύκο. Του ζήτησε είτε να φτύσει ο μικρός στο δικό του στόμα ή το αντίθετο, και αμέσως ο Γλαύκος ξέχασε όλα όσα είχε μάθει.
Ο χαριτωμένος αυτός μύθος περιέχει συμβολισμούς που αντανακλούν καταρχάς τη σημασία του θανάτου και της αναγέννησης στη θρησκεία των λαών, τόσο της Κρήτης, όσο και της λεκάνης της Μεσογείου, όπου ο μινωικός πολιτισμός, τα έθιμά του και οι λατρευτικές τελετές είχαν εξαπλωθεί, ή απλώς υπήρχαν κοινά στοιχεία στους υπόλοιπους λαούς. Ο Γλαύκος λόγου χάριν, συμβολίζει τον κύκλο ζωής των βλαστών της γης. Περαιτέρω, εντοπίζονται και σημεία της τελετουργίας στη θρησκεία των Μινωϊτών: η διαδικασία της μύησης των νέων πιστών και οι φάσεις-όψεις της σελήνης, αναπαριστώνται με την εναλλαγή των χρωμάτων του βοδιού και των μούρων, ενώ η ταρίχευση μέσα στο μέλι και η ταφή σε πιθάρια, έχουν γίνει γνωστές από ανασκαφές στις σχετικές περιοχές.
Το μεν φίδι, έχει συνδεθεί ήδη από την αρχαιότητα με την ψυχή και τη ζωή, το δε μαγικό βότανο αναφέρεται ότι το έδωσε στο Γλαύκο ο Ασκληπιός, γιος του Απόλλωνα και θεός της ιατρικής, και στη συνέχεια το φύλαξε και το χρησιμοποίησε σε άλλους μύθους. Τέλος, το φτύσιμο στο στόμα αναφέρεται και στο μύθο του Απόλλωνα και της Κασσάνδρας, όπου ο θεός έδωσε στην πριγκίπισσα το χάρισμα της μαντικής με αντάλλαγμα τον έρωτά της, αυτή αρνήθηκε να του δοθεί και αυτός την έφτυσε στο στόμα, δίνοντας την, την κατάρα να μην πιστεύει κανείς τις προφητείες της.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Μήττα Δήμητρα, Γλαύκος, Διαθέσιμο εδώ
- Ancient Greece Reloded, Γλάυκος, Διαθέσιμο εδώ
- Hellenica World, Γλαύκος του Μίνωα, Διαθέσιμο εδώ
