Του Δημήτρη Σπυριδάκη,
Το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία αποτέλεσε καταλύτης σημαντικών εξελίξεων στο διεθνές σύστημα, ανατρέποντας ισορροπίες και συσχετισμούς δεκαετιών. Σε σύντομο διάστημα, η Ρωσία αποκόπηκε ριζικά από τον «δυτικό» κόσμο, βρισκόμενη περιθωριοποιημένη. Η συνθήκη αυτή, όμως, αποτέλεσε ένα έναυσμα για ενίσχυση των σχέσεων και της συνεργασίας ανάμεσα στη Μόσχα και στο Πεκίνο. Η Ρωσία φαίνεται να στρέφεται προς την Κίνα, με τις δύο χώρες να συζητούν την εμβάθυνση των σχέσεών τους, ενώ δεν αποκλείεται και η παροχή πολεμικού υλικού από το Πεκίνο στη Μόσχα.
Ξεκινώντας, κρίνεται σκόπιμο να παρουσιάσουμε το πλαίσιο που υπάρχει ανάμεσα στα δύο κράτη. Οι σχέσεις Ρωσίας – Κίνας μπορούν να χαρακτηριστούν –τουλάχιστον– πολύπλοκες, με σημαντικές ιστορικές, κοινωνικές και οικονομικές εκφάνσεις. Καταρχάς, ένας κοινός τους στόχος, θα λέγαμε, είναι η επιδίωξη αμφότερων για δημιουργία ενός πολυπολικού κόσμου, που δε βρίσκεται υπό την ηγεμονία των Η.Π.Α. Παρά τις ενυπάρχουσες διαφορές ανάμεσά τους, τα τελευταία χρόνια φαίνεται να συγκλίνουν τις επιδιώξεις και τις πολιτικές τους σε πληθώρα ζητημάτων, έχοντας προχωρήσει σε συνεργασία σε αρκετούς τομείς.
Σε ό,τι αφορά τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, η Κίνα διατήρησε μια ουδέτερη στάση, χωρίς να λαμβάνει ξεκάθαρα μέρος, επισημαίνοντας τη σημασία για επικράτηση της ειρήνης και της τήρησης του Διεθνούς Δικαίου. Ενώ σύσσωμος ο δυτικός κόσμος εναντιωνόταν στο καθεστώς Putin και τον αναθεωρητισμό του, η Κίνα δεν υιοθέτησε μια ρητορική καταδίκης της Ρωσίας. Παρότι δεν έχει ως τώρα προχωρήσει σε έμπρακτη στήριξη της Ρωσίας΄, στέλνοντας πολεμικό υλικό, είναι προφανές πως διατηρεί στενούς δεσμούς με το Κρεμλίνο.
Μάλιστα, λίγες μέρες πριν, έλαβε χώρα συνάντηση του Ρώσου Προέδρου Vladimir Putin και του Υπουργού Εξωτερικών Sergey Lavrov με τον κορυφαίο Κινέζο Διπλωμάτη Wang Yi σε πολύ καλό κλίμα, στην οποία εξετάστηκε η περαιτέρω εμβάθυνση των σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες. Χαρακτηριστικά, ο Κινέζος διπλωμάτης δήλωσε: «Μαζί υποστηρίζουμε την πολυπολικότητα και τον εκδημοκρατισμό στις διεθνείς σχέσεις», επιβεβαιώνοντας το πολύ καλό κλίμα που υπάρχει στις μεταξύ τους σχέσεις. Η συνάντηση αυτή έρχεται σε ένα κομβικό σημείο, λίγες μέρες πριν τη θλιβερή επέτειο ενός χρόνου από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Συζητήθηκαν πληθώρα θεμάτων, με την οικονομική και εμπορική συνεργασία των δύο κρατών να βρίσκεται στο επίκεντρο. Το 2023, το διμερές εμπόριο ανάμεσα στις δύο χώρες θα μπορούσε σύντομα να φτάσει τα $ 200 δις ετησίως, από $ 185 δις το 2022. Είναι, λοιπόν, εμφανής η ενισχυμένη εμπορική δραστηριότητα ανάμεσα στις δύο χώρες. Τέλος, στη συνάντηση δεν έγινε κάποια συζήτηση για ένα πιθανό πλάνο επίλυσης και ειρηνικής διευθέτησης του Ουκρανικού, όπως επιβεβαίωσαν και οι δύο μεριές. Η εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών Maria Zakharova επεσήμανε: «Παρατηρούμε δηλώσεις ορισμένων Δυτικών πολιτικών και ρεπορτάζ μέσων ενημέρωσης αναφορικά με κάποιου είδους “κινεζικό ειρηνευτικό σχέδιο”. Ως συνήθως, διαστρεβλώνουν την πραγματική εικόνα».
Η συνάντηση αυτή πρόκειται μια πολύ σημαντική εξέλιξη που καλείται να μας απασχολήσει. Η Κίνα διαδραματιζει ήδη τον ρόλο ενός «ναυαγοσώστη» για τη Ρωσία, καθώς αποτελεί και τον κυριότερο αγοραστή πετρελαίου, παρέχοντας πόρους απαραίτητους για τα ρωσικά ταμεία. Ο αποκλεισμός της Ρωσίας από τη Δύση και τις δυτικές αγορές φαίνεται να αντιμετωπίζεται με ένα “pivot” στην Ασία και άνοιγμα προς την Κίνα. Η εμβάθυνση των Σινο-Ρωσικών σχέσεων αποτελεί ένα «αντίδοτο», θα λέγαμε, στον απομονωτισμό της Ρωσίας.
Φτάνοντας προς το τέλος της ανάλυσης, είναι αναγκαίο να σχολιάσουμε το ενδεχόμενο υλικής υποστήριξης της Ρωσίας από την Κίνα με την παροχή όπλων, των οποίων αυτή τη στιγμή οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις έχουν ανάγκη. Η εξέλιξη αυτή ανησυχεί ιδιαίτερα τόσο τους Ουκρανούς, όσο και τις Η.Π.Α., καθώς, έτσι, εξανεμίζεται το ποιοτικό πλεονέκτημα των όπλων που έχουν σταλεί στην Ουκρανία έναντι των λιγότερο ικανών ρωσικών. Το Κινεζικό ΥΠ.ΕΞ. διέψευσε οποιεσδήποτε πληροφορίες σχετικά με ένα τέτοιο ενδεχόμενο, όμως μια τέτοια κίνηση στο μέλλον δε μπορεί να αποκλειστεί με βεβαιότητα.
Κλείνοντας, η σύγκλιση Κίνας – Ρωσίας δεν είναι κάτι που θα έπρεπε να μας εκπλήσσει, καθώς έχουν έναν κοινό σκοπό, την αμφισβήτηση της ηγεμονίας των Η.Π.Α. και την οικοδόμηση μιας δίκαιης παγκόσμιας τάξης με την καθιέρωση ενός πολυπολικού συστήματος. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο αποκλεισμός της Ρωσίας από τις δυτικές αγορές λειτούργησε ως καταλύτης, που ώθησε τη σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των δύο κρατών. Ο ρόλος που θα μπορούσε, όμως, να διαδραματίσει η Κίνα στην εξέλιξη του ρωσο-ουκρανικού πολέμου είναι καθοριστικός, αλλά ακόμη είναι δύσκολο να μαντέψουμε τις προθέσεις του Πεκίνου…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Putin and China’s top diplomat pledge to strengthen ties ahead of Ukraine war anniversary, CNN, διαθέσιμο εδώ
- China’s Economic Support for Russia Could Elicit More Sanctions, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- Russia, China underline close relations amid war in Ukraine, Deutsche Welle, διαθέσιμο εδώ
- Russia, China show off ties amid maneuvering over Ukraine, Associated Press, διαθέσιμο εδώ
- Σε “νέα όρια” οι δεσμοί της Ρωσίας με την Κίνα – Αυξάνεται η ανησυχία της Δύσης, News 247, διαθέσιμο εδώ
