Της Αγγελίνας Στύλα,
Ο τρόπος με τον οποίο οι αισθητικές επεμβάσεις έχουν διεισδύσει στην καθημερινότητά μας και εφαρμόζονται ολοένα και από περισσότερους ανθρώπους όλων των ηλικιών είναι εντυπωσιακός. Η άρνηση και η ματαιοδοξία που μας χαρακτηρίζει στον βωμό του γήρατος, μιας απόλυτα φυσικής βιολογικής διαδικασίας, είναι οι αιτιολογικοί παράγοντες για τη ραγδαία έξαρση των παρεμβάσεων αυτών, όπως το Botox. Από τη στιγμή, όμως, που πρόκειται για το σώμα και τον οργανισμό μας, ας γνωρίσουμε σε επιστημονικά πλαίσια τι ουσίες χρησιμοποιούνται και κατά πόσο η «τεχνητή νεότητα» είναι ασφαλής. Η πιο διαδεδομένη μέθοδος βασίζεται στη χρήση μιας τοξίνης, της αλλαντικής τοξίνης τύπου Α, που παράγεται από το παθογόνο βακτήριο Clostridium botulinum και μερικές φορές τα βακτήρια Clostridium butyricum και Clostridium baratii.
Το πρώτο, που είναι και το πιο κύριο, είναι ένα θετικό κατά Gram βακτήριο, αναερόβιο, σε σχήμα ράβδου, που σχηματίζει σπόρους. Τα στελέχη του C.botulinum διαχωρίζονται σε επτά τύπους, Α έως G, με βάση την ορολογική ειδικότητα της παραγόμενης νευροτοξίνης. Η ανθρώπινη αλλαντίαση, συμπεριλαμβανομένης της τροφικής αλλαντίασης, σχετίζεται με τύπους Α, Β και Ε, ενώ τα βακτήρια αυτά βρίσκονται στο έδαφος και τα θαλάσσια ιζήματα παγκοσμίως, συνηθέστερα ως σπόρια. Η αλλαντίαση είναι μια σπάνια αλλά σοβαρή ασθένεια, στην οποία η παραγόμενη τοξίνη επιτίθεται στα νεύρα του σώματος, μπλοκάροντας τη νευροδιαβίβαση της ακετυλοχολίνης και προκαλώντας δυσκολία στην αναπνοή, μυϊκή παράλυση, ακόμη και θάνατο.
Στο Botox, λοιπόν, εκμεταλλευόμενοι τη μυϊκή παράλυση που προκαλείται ως συνέπεια της δράσης της τοξίνης τύπου Α, γίνεται στοχευμένη έγχυσή της στους μύες, τους αδένες ή τους ιστούς που εμφανίζουν ρυτίδες και λεπτές γραμμές που θέλουμε να εξαλείψουμε σε διάφορες περιοχές, όπως φρύδια, μέτωπο, μύτη, μάτια, χείλη, πηγούνι και λαιμός. Το βασικό ερώτημα που τίθεται ωστόσο είναι: Πόσο ασφαλής είναι η συγκεκριμένη μέθοδος, αν λάβουμε υπόψη μας την παθογένεια και τα επικίνδυνα για τη ζωή συμπτώματα που προκαλεί το βακτήριο που παράγει τη συγκεκριμένη τοξίνη;
Αρχικά, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι οι δόσεις που μπορούν να προκαλέσουν δηλητηρίαση, μυϊκή παράλυση, ακόμα και θάνατο, δε σχετίζονται με τις ελάχιστες δόσεις που εγχύονται στις κοσμετολογικές επεμβάσεις, και για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να πραγματοποιούνται από κατάλληλα καταρτισμένους γιατρούς για αποφυγή οποιασδήποτε ανεπιθύμητης, πέρα του φυσιολογικού, παρενέργειας. Ωστόσο, κάποιες από τις βασικές παρενέργειες που έχουν σημειωθεί μετά από τέτοιες επεμβάσεις είναι οι εξής:
- πονοκέφαλος και συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη για τις πρώτες 24 ώρες
- μώλωπες, πρήξιμο και ερυθρότητα στα σημεία της έγχυσης
- παγωμένο βλέμμα, δηλαδή αδυναμία κίνησης των μυών του προσώπου στα σημεία που έχει εγχυθεί ισχυρή ποσότητα της τοξίνης.
- προσωρινή αδυναμία και υπνηλία στο πρόσωπο.
- θολή ή διπλή όραση εάν γίνει έγχυση στην περιοχή γύρω από τα μάτια, ή δυσκολία στην αναπνοή εάν γίνει ένεση στην περιοχή του λαιμού.
Μια ένεση καλλυντικού Botox διαρκεί 3-6 μήνες, συνεπώς πρέπει να επαλαμβάνεται μετά το πέρας αυτών των διαστημάτων για πιο εμφανή και σταθερά αποτελέσματα. Ωστόσο, αυτό μπορεί να διαφέρει ανάλογα με διάφορους παράγοντες, όπως η ηλικία του ατόμου, το φύλο, η μυϊκή μάζα, η τεχνική της ένεσης, η αραίωση της τοξίνης, ο όγκος του διαλύματος και η τοποθέτηση της ένεσης. Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η λήψη πολλαπλών ενέσεων Botox στην ίδια περιοχή μπορεί να αυξήσει τη διάρκεια των αποτελεσμάτων και τα πλήρη αποτελέσματα είναι δυνατόν να εμφανιστούν με το πέρας των πρώτων 14 ημερών.
Πέρα από το αισθητικό κομμάτι που αναλύσαμε διεξοδικά, δε θα μπορούσαμε να παραλείψουμε και τη συμβολή του Botox σε θέματα υγείας. Μερικές ενδιαφέρουσες εφαρμογές του που εκτελούνται με επιτυχία τα τελευταία χρόνια είναι στη θεραπεία κατά της υπεριδρωσίας, καθώς και στην αντιμετώπιση του στραβισμού, του νυσταγμού και του βλεφαρόσπασμου. Η υπεριδρωσία είναι η έντονη εφίδρωση που δε σχετίζεται πάντα με τη ζέστη ή την άσκηση και ανάλογα με το πού εντοπίζεται, μπορεί να είναι εστιακή ή σε όλο το σώμα. Οι περιοχές του σώματος που συνηθέστερα εστιακά προσβάλλονται είναι οι παλάμες, οι μασχάλες και σπανιότερα το πρόσωπο.
Συχνά, οι θεραπείες ξεκινούν με αντιιδρωτικά, ωστόσο σε σοβαρές περιπτώσεις, ο πάροχος υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να προτείνει χειρουργική επέμβαση με Botox για την αφαίρεση των ιδρωτοποιών αδένων ή για την αποσύνδεση των νεύρων που σχετίζονται με την παραγωγή υπερβολικού ιδρώτα. Στον στραβισμό, δηλαδή στην πάθηση στην οποία τα δυο μάτια αδυνατούν να ευθυγραμμιστούν, ο στόχος είναι η χαλάρωση ενός μυός, με σκοπό την επαναφορά της ισορροπίας μεταξύ των δυο ματιών.
Ο νυσταγμός είναι η ασθένεια κατά την οποία τα μάτια εκτελούν ανεξέλεγκτα γρήγορες και επαναλαμβανόμενες κινήσεις προς ολες τις κατευθύνσεις, κάνοντας αδύνατη την εστίαση σε ένα αντικείμενο αποκλειστικά. Για τον σκοπό αυτό, το Botox βρίσκει εφαρμογή με την έγχυση της τοξίνης και την επαναφορά της ζώνης ηρεμίας, δηλαδή της ζώνης μείωσης του νυσταγμού.
Τέλος, ο βλεφαρόσπασμος (ονομάζεται επίσης καλοήθης βασικός βλεφαρόσπασμος) είναι το ανοιγοκλείσιμο βλεφάρων ή άλλες κινήσεις των βλεφάρων, όπως η σύσπαση, που δε μπορούν να ελεγχθούν. Η σύσπαση των βλεφάρων συνήθως υποχωρεί από μόνη της, αλλά τα άτομα με καλοήθη βασικό βλεφαρόσπασμο μπορεί να αναπτύξουν σοβαρή και χρόνια (μακροχρόνια) σύσπαση των βλεφάρων. Η αντιμετώπιση μπορεί να γίνει με την έγχυση Botox στους μύες των βλεφάρων για να τους κάνει να σταματήσουν να συσπώνται.
Συνοψίζοντας, λοιπόν, κατανοούμε πως το Botox συνιστά μια αισθητική παρέμβαση που προσφέρει την «τεχνητή νεότητα», χρησιμοποιώντας μια αρκετά επικίνδυνη τοξίνη και ωφέλιμη ταυτόχρονα, ανάλογα με τις δόσεις της. Ωστόσο, το Botox συμβάλλει και στην υγεία, με την αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών που δυσκολεύουν την καθημερινότητα πολλών συνανθρώπων μας και προσφέρει ελπίδα για πολλές μελλοντικές θεραπείες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Botox (Botulinum Toxin), Cleveland Clinic. Διαθέσιμο εδώ
- About Botulism, Centers for Disease Control and Prevention. Διαθέσιμο εδώ
- How long does Botox last?, MedicalNewsToday. Διαθέσιμο εδώ
- Hyperhidrosis, Mayoclinic. Διαθέσιμο εδώ
-
Blepharospasm, ΝationalEyeInstitute. Διαθέσιμο εδώ
