Του Χρήστου Παπαγεωργίου,
Η παραίτηση της Πρωθυπουργού της Σκωτίας, Nicola Sturgeon, μετά από οκτώ χρόνια στο τιμόνι της χώρας, έχει εγείρει ποικίλα ερωτήματα σχετικά με το μέλλον της σκωτικής ηγεσίας, όσο και για τους λόγους για τους οποίους ελήφθη η συγκεκριμένη απόφαση. Και ενώ ειπώθηκε ήδη ότι η Sturgeon «βαρέθηκε», είναι μάλλον καιρός να αφήσουμε κατά μέρος τις απλουστεύσεις και τα εύκολα συμπεράσματα.
Εκκινώντας από το σημαντικότερο τμήμα της πολιτικής της καριέρας, το οποίο αφορά την ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας από το Ηνωμένο Βασίλειο, είναι αναγκαίο να ειπωθεί ότι η Nicola Sturgeon καθ’ όλη τη διάρκεια της πρωθυπουργίας της, υπήρξε μια εκ των πιο ένθερμων υποστηρικτών της. Παρά τις προσπάθειες, βέβαια, για την επίτευξη αυτού του στόχου και παρά το γεγονός ότι το ζήτημα ανακινήθηκε σε μεγάλο βαθμό και με τεράστια απήχηση, τα σχέδια ναυάγησαν για ακόμη μια φορά. Την ατυχία αυτή που επωμίστηκε η σκωτική κυβέρνηση και το συνεπαγόμενο αναβρασμό ενίσχυσαν και άλλοι παράγοντες.
Η πιο χαρακτηριστική πρόκληση που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση της Sturgeon προήλθε ξανά από την πλευρά του Westminster, το οποίο μπλόκαρε το νομοσχέδιο που προωθούταν από την πλευρά του κυβερνώντος Σκωτικού Εθνικού Κόμματος (SNP-Scottish National Party). Το νομοσχέδιο αφορούσε με μια γενική θεώρηση τη διευκόλυνση αλλαγής φύλου. Ειδικότερα, το όριο ηλικίας θα άλλαζε από τα 18 στα 16 έτη, η προαπαιτούμενη ιατρική διάγνωση θα καταργούταν και ο χρόνος αναμονής θα μειωνόταν από τα 2 έτη στους 6 μήνες. Επρόκειτο για ένα νομοσχέδιο το οποίο δέχθηκε ευρεία κριτική όχι μόνο από την Αγγλία, της οποίας την επέμβαση η Sturgeon χαρακτήρισε ως «επίθεση στο δημοκρατικά εκλεγμένο Σκωτικό Κοινοβούλιο και στην ικανότητά του να λαμβάνει τις δικές του αποφάσεις σε μεταβιβασμένα θέματα».
Ο όρος «μεταβιβασμένα θέματα» μεταφέρθηκε αυτούσιος από την τοποθέτηση της Πρώτης Υπουργού, διότι τα θέματα αυτά αφορούν τομείς στους οποίους το Ηνωμένο Βασίλειο έχει εκχωρήσει αρμοδιότητες στη Σκωτική κυβέρνηση και κατ’ επέκταση στη Σκωτία. Βέβαια τα μεταβιβασμένα θέματα δεν αφορούν μόνο τη Σκωτία, αλλά και την Ουαλία, ως συνιστώσα χώρα του Ηνωμένου Βασιλείου.
Τομείς στους οποίους οι εξουσίες έχουν μεταβιβαστεί στα εθνικά κοινοβούλια αποτελούν, επί παραδείγματι, η οικονομική ανάπτυξη, η εκπαίδευση, η υγεία, ο τουρισμός. Οι εξουσίες αυτές εκχωρήθηκαν στο Σκωτικό Κοινοβούλιο και στη Senedd (Ουαλικό Κοινοβούλιο), με τη Σκωτική Πράξη του 1998 (Scotland Act 1998) και την Πράξη της Κυβέρνησης της Ουαλίας το 2006 (Government of Wales Act 2006) αντιστοίχως. Ο «λάκκος» των εν λόγω Πράξεων εναπόκειται στο γεγονός πως το Κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου μπορεί να ασκήσει εξουσία σε οικουμενικό βεληνεκές, σε όλες τις Συνιστώσες Χώρες, εάν κριθεί απαραίτητο. Με αυτόν τον τρόπο, το φιλόδοξο νομοσχέδιο συνάντησε το ισχυρό εμπόδιο του Westminster. Επρόκειτο για μια πραγματική εμπλοκή σε μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, που δημιουργεί ανησυχητικά σενάρια σχετικά με το κατά πόσον ανεπηρέαστα μπορούν να ληφθούν οι αποφάσεις.
Όταν αποδεδειγμένα κάθε νομοσχέδιο που επρόκειτο να προωθηθεί εξαρτάται από τη βούληση του Ηνωμένου Βασιλείου, ειδικά σε τομείς τη διαχείριση των οποίων έχει συνειδητά παραδώσει, και μάλιστα πρόσφατα – σημειωτέον, τα έτη 1998 και 2006 δεν είναι τόσο μακριά όσο θεωρείται, στην ευχέρεια των χωρών, η πραγματικότητα δεν αφήνει πολλά περιθώρια παρερμηνείας.
Εάν γίνεται, υποθετικά μιλώντας, δεκτή η αδυναμία λήψης αποφάσεων και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, η ουσιαστική αφαίρεση του δικαιώματος μιας χώρας με δικό της Κοινοβούλιο και δική της μακραίωνη ιστορία αγώνων για την ανεξαρτησία της από τον εκάστοτε αγγλικό «ζυγό» της δυνατότητας να διαμορφώσει τη δική της εσωτερική πολιτική συνιστά κατάφωρη καταπάτηση των όσων έχουν προσυμφωνηθεί και κατ’ επέκταση, των αρχών της δημοκρατικής διαχείρισης των καταστάσεων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- UK government blocks Scotland’s new gender recognition law, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Devolved, reserved and excepted matters, Wikipedia, διαθέσιμο εδώ
- Nicola Sturgeon says time is right to resign as Scotland’s first minister, BBC, διαθέσιμο εδώ
