Του Κωνσταντίνου Γκότση,
Παρά τα προβλήματα με τα οποία έχει βρεθεί αντιμέτωπη η παγκόσμια οικονομία τα τελευταία 3 χρόνια, με τις πιο «αδύναμες» οικονομικά χώρες να είναι πιο ευάλωτες απέναντι στις δυσμενείς εξελίξεις, η Ελλάδα έχει δείξει σημαντική ανθεκτικότητα στα μακροοικονομικά της μεγέθη. Επίσης, διαβλέπεται συνέχεια της θετικής αυτής πορείας, με ενδείξεις για ταχεία ανάκαμψη μετά το πέρας όλων αυτών των ζητημάτων που βρίσκονται στο προσκήνιο διεθνώς και ταλανίζουν τις οικονομίες.
Επιπρόσθετα, αυτή η θετική πορεία της εγχώριας οικονομίας, αλλά και η ευρύτερη στάση της Ε.Ε. απέναντι στα οικονομικά ζητήματα που προέκυψαν, αποτελούν απλά μερικές από τις επιβεβαιώσεις για τη σωστή επιλογή της Ελλάδας να παραμείνει στο ευρώ και την Ένωση. Κατάφερε να εξυγιάνει τα δημοσιονομικά της σε μεγάλο βαθμό, καθώς και να θωρακιστεί απέναντι σε εξωγενείς παράγοντες υπό το «πέπλο» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ειδικότερα, πρόσφατα προκάλεσαν ιδιαίτερη ικανοποίηση και αισιοδοξία τα επίπεδα-ρεκόρ που καταγράφηκαν για τις ελληνικές εξαγωγές το 2022, οι οποίες εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε περίπου € 101 δις. Επιπλέον, αυτή η αύξηση αναμένεται να συνεχιστεί και το 2023, καθώς σύμφωνα με την Πρόεδρο του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Χριστίνα Σακελλαρίδη, αναμένεται για φέτος επέκταση του ποσοστού συμμετοχής των ελληνικών εξαγωγών στο Α.Ε.Π. της χώρας, της τάξεως του 3% με 4,5%.
Ωστόσο, αυτά τα στοιχεία δείχνουν μόνο τη μία όψη του νομίσματος, την αισιόδοξη, για την οποία προφανώς και πρέπει να χαιρόμαστε. Από την άλλη πλευρά, όμως, την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2022 σημειώνεται μεγέθυνση κατά 58,6% του εμπορικού ελλείμματος σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2021. Αν εξαιρέσουμε τις εισαγωγές των πετρελαιοειδών προϊόντων (λόγω της ισχυρής αύξησης των τιμών τους καθ’ όλη αυτή την περίοδο), το ποσοστό αύξησης παραμένει ιδιαίτερα υψηλό (36,6%).
Αρχικά, ένας από τους επιφανείς λόγους για το έλλειμμα στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών είναι η ίδια η αύξηση των εξαγωγών, καθώς και η συνεχής διεύρυνση των οικονομικών δραστηριοτήτων των ελληνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα να διογκώνονται οι ανάγκες για πρώτες ύλες που δεν παράγονται στην εγχώρια αγορά, γεγονός που δείχνει και την τεράστια έλλειψη ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα στην ελληνική οικονομία, έναν κλάδο που μπορεί να αποτελέσει σημαντικό στήριγμα σε οικονομικές αναταράξεις. Η μεγαλύτερη εξωστρέφεια των ελληνικών επιχειρήσεων σε σχέση με παλιότερα αποτελεί αδιαμφησβήτητα μια εξαιρετικά θετική εξέλιξη, η οποία θα ενισχύσει περαιτέρω την ανάπτυξή τους και θα υποστηρίξει σημαντικά την εξέλιξή τους, ώστε να γίνουν και διεθνώς πιο ανταγωνιστικές.
Μάλιστα, στο κομμάτι της ανταγωνιστικότητας είναι που υστερούμε σαν αγορά και ευρύτερα σαν οικονομία. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το IMD World Competitiveness Ranking, η Ελλάδα κατατάσσεται στη 47η ανάμεσα στις συνολικά 63 χώρες που στελεχώνουν την κατάταξη. Στην πραγματικότητα, έχει παρουσιαστεί αξιοσημείωτη βελτίωση τα τελευταία χρόνια, με τη χώρα μας να έχει αναρριχηθεί προς τα πάνω στην κατάταξη, ανακτώντας αρκετές θέσεις. Ωστόσο, βρισκόμαστε ακόμη σε πολύ χαμηλή θέση, παρουσιάζοντας, βέβαια, αρκετά περιθώρια ανάπτυξης, ειδικά αν αξιοποιήσουμε αποτελεσματικά τις χρηματοδοτήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης και τα οφέλη από την ενιαία αγορά της Ένωσης.
Η αγορά μας αποτελείται από υπερπλήρως καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό με υψηλές εργασιακές ικανότητες, που σε συνδυασμό με τη δυναμική της οικονομίας μας μπορεί να ενταχθεί και εμπράκτως στο ανεπτυγμένο “club” της Δύσης. Στον αντίποδα, προκλήσεις συνεχίζουν να αποτελούν η διαμόρφωση ενός πιο αποτελεσματικού νομικού συστήματος, ενός πιο ανταγωνιστικού φορολογικού περιβάλλοντος –χωρίς, βέβαια, να θυσιαστεί η δημοσιονομική σταθερότητα που έχει επιτευχθεί στη χώρα, μιας πολιτικής σταθερότητας με συνεχείς μεταρρυθμίσεις προς την ίδια κατεύθυνση, μιας ποιοτικότερης εταιρικής διακυβέρνησης, βελτίωσης των εργασιακών σχέσεων και διάπλασης μιας πιο φιλοεπενδυτικής αγοράς, εστιάζοντας στον τομέα της Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D).
Δυνητικά υπάρχουν αυτές οι προοπτικές για τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας, καθώς εδώ και μερικά χρόνια έχουμε μπει σε τροχιά σημαντικών μεταρρυθμίσεων, βάσει των ευρωπαϊκών προτύπων. Ο δρόμος, όμως, είναι ακόμη αρκετά μακρύς, έχοντας η ελληνική Πολιτεία και Κοινωνία να αντιμετωπίσει αρκετές προκλήσεις στη σύγχρονη αυτή εποχή. Πέρα από τις παθογένειες τις εγχώριας οικονομίας, η Ελλάδα –και κατ’ επέκταση η Ευρώπη– έχει να αντισταθεί σε διεθνείς πολιτικές τάσεις που πιθανώς να υπονομεύσουν τις οικονομικές ελευθερίες και το διασυνοριακό εμπόριο, παράγοντες που μέχρι τώρα ενίσχυαν την ανάπτυξη και τον προοδευτισμό των χωρών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ρεκόρ εξαγωγών, αλλά τι συμβαίνει με την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας;, protothema.com, διαθέσιμο εδώ
- Εξαγωγές – ρεκόρ το 2022 στα 55 δισ., θετικές προβλέψεις και για το 2023, businessdaily.com, διαθέσιμο εδώ
