Toυ Ελευθέριου Χονδρού,
Η πυρηνική ενέργεια αποτελεί βασικό συστατικό του ενεργειακού μείγματος της Γαλλίας, για αρκετές δεκαετίες, και συνεχίζει να διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της χώρας. Η απόφαση να βασιστούν, σε μεγάλο βαθμό, στην πυρηνική ενέργεια ελήφθη τη δεκαετία του 1970, ως απάντηση σε μια σειρά παραγόντων, όπως η ενεργειακή ασφάλεια, η οικονομική ανταγωνιστικότητα και η περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
Η ενεργειακή ασφάλεια ήταν ένας από τους κύριους μοχλούς πίσω από την απόφαση της Γαλλίας να επενδύσει στην πυρηνική ενέργεια. Εκείνη την εποχή, η χώρα εξαρτιόταν, σε μεγάλο βαθμό, από τις εισαγωγές πετρελαίου από τη Μέση Ανατολή, γεγονός που την έκανε ευάλωτη σε διακοπές εφοδιασμού και διακυμάνσεις τιμών. Η πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του 1970, που είδε τις τιμές να εκτοξεύονται, ενίσχυσε περαιτέρω την ανάγκη της Γαλλίας να διαφοροποιήσει τις πηγές ενέργειάς της και η πυρηνική ενέργεια προσέφερε μια αξιόπιστη και συνεπή πηγή ενέργειας, που δεν υπόκειται στους ίδιους κινδύνους στην αλυσίδα εφοδιασμού με το πετρέλαιο. Η απόφαση να βασιστεί στην πυρηνική ενέργεια επέτρεψε στη Γαλλία να μειώσει την εξάρτησή της από το πετρέλαιο και να διασφαλίσει ότι είχε μια ασφαλή και σταθερή πηγή ενέργειας.
Ένας άλλος παράγοντας που επηρέασε την απόφαση της Γαλλίας να βασιστεί στην πυρηνική ενέργεια ήταν η οικονομική ανταγωνιστικότητα. Η χώρα επιδίωκε να καθιερωθεί ως παγκόσμιος ηγέτης στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας και να αναπτύξει την απαραίτητη τεχνογνωσία και τεχνολογία, για να εξάγει πυρηνικά προϊόντα και υπηρεσίες της σε άλλες χώρες. Η απόφαση για την κατασκευή μεγάλου αριθμού πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας θεωρήθηκε ως ένας τρόπος ενίσχυσης της οικονομικής ανταγωνιστικότητας της χώρας και δημιουργίας θέσεων εργασίας. Αυτή η επένδυση στην πυρηνική ενέργεια βοήθησε στην καθιέρωση της Γαλλίας ως ηγέτη στον τομέα και την τοποθέτησε ως σημαντικό παράγοντα στην παγκόσμια αγορά ενέργειας.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, η χώρα έχει αρχίσει να απομακρύνεται από την πυρηνική ενέργεια και να στρέφεται προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αυτή η στροφή οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως ανησυχίες για την ασφάλεια της πυρηνικής ενέργειας, την αυξανόμενη ανταγωνιστικότητα των τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την ανάγκη μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η απομάκρυνση άρχισε να ενισχύεται στις αρχές της δεκαετίας του 2000, καθώς οι ανησυχίες για την ασφάλεια της πυρηνικής ενέργειας αυξάνονταν. Το πυρηνικό ατύχημα στη Fukushima της Ιαπωνίας, το 2011, ήταν ένα σημείο καμπής και οδήγησε σε ευρεία επανεξέταση των κινδύνων που συνδέονται με την πυρηνική ενέργεια. Αυτό, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη ανταγωνιστικότητα των τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια, κατέστησε σαφές ότι η Γαλλία, ίσως, έπρεπε να μεταβεί σε ένα πιο βιώσιμο ενεργειακό μείγμα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) έχει, επίσης, παίξει ρόλο στη μετάβαση της Γαλλίας από την πυρηνική ενέργεια, εισαγάγoντας μια σειρά από πολιτικές και προγράμματα, με στόχο την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η οποία επιδιώκει να καταστήσει την Ευρώπη την πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρο στον κόσμο έως το 2050. Επιπλέον, η Ε.Ε. έχει, επίσης, διαδραματίσει ρόλο στη ρύθμιση της ασφάλειας των πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, μέσω της εφαρμογής ορισμένων προτύπων και κανονισμών. Αυτοί οι κανονισμοί έχουν αυξήσει το κόστος λειτουργίας των πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, καθιστώντας όλο και πιο δύσκολο για τη Γαλλία να δικαιολογήσει την εξάρτησή της από την πυρηνική ενέργεια.
Ερχόμενοι στο παρόν, ο Γάλλος Πρόεδρος Εmmanuel Macron συναντήθηκε με το συμβούλιο πυρηνικής πολιτικής του CPN, την προηγούμενη εβδομάδα, για να συζητήσουν την αναβίωση της βιομηχανίας πυρηνικής ενέργειας της χώρας. Τα συμπεράσματα θα επιτρέψουν την εφαρμογή ενός πολυετούς ενεργειακού προγράμματος, που θα παρουσιαστεί τον Ιούνιο του 2023. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε έναν χρόνο μετά την ομιλία του Belfort, στην οποία ο Macron ανακοίνωσε την αναβίωση της γαλλικής πυρηνικής βιομηχανίας και την κατασκευή έξι νέων αντιδραστήρων τύπου EPR2.
Το πρώτο πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία το αργότερο έως το 2035, «για να ανακτήσουν τον έλεγχο του ενεργειακού τους μέλλοντος και να ενισχύσουν την ασφάλεια εφοδιασμού και της κυριαρχίας τους». Προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια του γαλλικού εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια και, μετά από ένα ιστορικά χαμηλό επίπεδο παραγωγής του πυρηνικού στόλου, τα τελευταία δύο χρόνια, το CPN ξεκίνησε την επανακινητοποίηση όλων των παραγόντων, για να προετοιμαστούν για τον χειμώνα του 2023. Με σκοπό τη μακροπρόθεσμη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, το CPN επικύρωσε, επίσης, την έναρξη μελετών για την προετοιμασία της παράτασης της διάρκειας ζωής των υφιστάμενων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής σε 60 χρόνια και άνω, υπό αυστηρούς όρους ασφάλειας που εγγυάται η Αρχή Πυρηνικής Ασφάλειας.
Το Συμβούλιο εξέτασε τα κύρια θέματα που σχετίζονται με την κατασκευή των έξι νέων αντιδραστήρων EPR2, που αποτελεί αντικείμενο δημόσιας συζήτησης, που λήγει στα τέλη Φεβρουαρίου. Τα συμπεράσματά του θα ενσωματωθούν στο μελλοντικό πολυετές ενεργειακό πρόγραμμα, το Programmation Pluriannuelle de l’Energie (PPE). Πρόκειται για έναν οδικό χάρτη για τα έτη 2019–2023 και 2024–2028, ο οποίος καθορίζει ενεργειακές προτεραιότητες και καθοδηγεί τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις. Αν και το PPE δημοσιεύτηκε από την κυβέρνηση στα τέλη του 2018, οι συζητήσεις συνεχίζονται ακόμη. Μόλις ολοκληρωθεί, θα καθορίσει πόσοι αντιδραστήρες θα κλείσουν και πόσοι νέοι θα κατασκευαστούν. Το νέο γαλλικό πυρηνικό πρόγραμμα περιλαμβάνει, επίσης, την ανάπτυξη μικρών δομοστοιχειωτών αντιδραστήρων (SMR) και καινοτόμων αντιδραστήρων (AMR), για τους οποίους η CPN είπε ότι είναι μια από τις προκλήσεις του France 2030.
Πρέπει, ακόμη, να αναφερθεί ότι ο συντονιστικός ρόλος της Επιτροπής Εναλλακτικών Ενεργειών και Ατομικής Ενέργειας (CEA) θα ενισχυθεί, ώστε να μπορεί να υποστηρίξει την ανάπτυξη αυτών των έργων. Η αναβίωση της πυρηνικής ενέργειας συνεπάγεται, επίσης, την έναρξη ενός εις βάθος προβληματισμού για το θέμα του κύκλου του καυσίμου. Σύμφωνα με το CPN, θα ξεκινήσουν αρκετές μελέτες για τη διαχείριση των τελικών αποβλήτων που θα παρουσιαστούν εντός του έτους. Το CPN επικύρωσε, επίσης, την κατασκευή ενός σημαντικού σχεδίου εκπαίδευσης για τα πυρηνικά επαγγέλματα και ξεκίνησε επίσημα τα πρώτα έργα. Όσον αφορά την έρευνα στον πυρηνικό τομέα, ο ρόλος του CEA θα ενισχυθεί για να στηρίξει την κυβέρνηση στην καθοδήγηση και τον προγραμματισμό της έρευνας σε αυτόν τον στρατηγικό τομέα.
Προκειμένου να διασφαλιστεί η τακτική και ακριβής παρακολούθηση αυτών των έργων που έχουν ξεκινήσει, ο συντονισμός τους και η συνοχή τους με την επιθυμητή πολιτική, όσον αφορά την πολιτική πυρηνική ενέργεια, ο Macron θα συναντάται δύο φορές το χρόνο με το CPN, ενώ η συνεδρίαση του Ιουνίου θα επικυρώσει τους προσανατολισμούς του ΕΛΚ για την περίοδο 2030–2035.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- France to extend operating life of its nuclear power plants, Balkan Energy Green News, διαθέσιμο εδώ
- France considers tapping savers for nuclear reactor funding, Financial Times, διαθέσιμο εδώ
- France in new row with Germany and Spain over nuclear-derived hydrogen, Reuters, διαθέσιμο εδώ
