Της Άννας-Νικολέτας Γρίβα,
«Κατά βάθος, τα χρήματα είναι το θέμα: η έλλειψη χρημάτων. [..] Αν οι γονείς της είχαν χρήματα –υγεία για να κερδίζουν χρήματα, χρήματα για να εξασφαλίζουν την υγεία τους–, θα είχε γνωρίσει άραγε εκείνον τον άντρα σ’ εκείνο το λεωφορείο;». Βασικός άξονας γύρω από τον οποίο φαίνεται να περιστρέφεται η ζωή των χαρακτήρων στο μυθιστόρημα Τα θαύματα της Έλενα Μεδέλ: το χρήμα. Το βιβλίο διανέμεται από τις Εκδόσεις Πατάκη. Εξαιτίας του χρήματος ή μάλλον καλύτερα, εξαιτίας της έλλειψής του, η ζωή τόσο της Μαρίας όσο και της εγγονής της, Αλίθια, δεν ανταποκρίθηκε ποτέ στις δυνατότητές τους.
Γιαγιά και εγγονή, αν και δε γνωρίζονται μεταξύ τους, ζουν βίους παράλληλους: «Κυκλοφορούν στους ίδιους κακοφωτισμένους δρόμους, στον σιδηροδρομικό σταθμό και στα μπαρ, ζουν σε βρόμικες πολυκατοικίες, βρίσκουν παρηγοριά στη λογοτεχνία, έχουν μάθει να σωπαίνουν και να παριστάνουν πως όλα πάνε καλά», αναγράφεται στο οπισθόφυλλο. Και προσθέτω εγώ: συμβιβασμός, το κύριο χαρακτηριστικό που τις ενώνει. Δύο γυναίκες με ευφυΐα που πάει χαμένη, που συμβιβάζονται σε μια ζωή με έναν άντρα τον οποίο ποτέ δεν ερωτεύτηκαν, οι οποίες, παρά τις γνώσεις τους περί βιβλίων και ταινιών, παρέα βρίσκουν στους αδιάφορους φίλους των συντρόφων τους.
«Από την Κόρδοβα στα τέλη της δεκαετίας του 1960 στη σημερινή Μαδρίτη, από την κηδεία του στρατηγού Φράνκο στους αγώνες του φεμινιστικού κινήματος, τα Θαύματα διατρέχουν με ορμή τα χρόνια και την Ιστορία, δίνοντας φωνή σε γυναίκες αθέατες, κι ωστόσο θαρραλέες, παρά την έλλειψη της αγάπης και το βάρος της καταγωγής», συνεχίζει το οπισθόφυλλο. Και πράγματι, η Έλενα Μεδέλ επιτυχώς συνδυάζει την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα των 60s, αλλά και τη σημερινή, με την εξέλιξη της πλοκής, καταφέρνοντας να διατηρήσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη χωρίς να τον κουράσει.
Παρ’ όλα αυτά, η ζωή των δύο γυναικών δε θεωρώ πως είναι απότοκο της τύχης μονάχα. Οι δύο γυναίκες, Μαρία και Αλίθια, είναι τόσο θύματα των περιστάσεων, της φτώχειας, αλλά και της αυτοκτονίας του πατέρα της, στην περίπτωση της Αλίθια, όσο και του κυνικού χαρακτήρα τους και της αδιαφορίας με την οποία αντιμετωπίζουν τους ανθρώπους που ενδιαφέρονται για αυτές, με αποτέλεσμα η έλλειψη αγάπης στην πραγματικότητα να είναι πρόβλημα που προκάλεσαν σε μεγάλο βαθμό οι ίδιες στον εαυτό τους. Η Μεδέλ, με μεγάλη δεξιοτεχνία, αναλύει τον χαρακτήρα των δύο γυναικών μέσα από τις πράξεις τους και κατ’ εμέ επιτυγχάνει το ακατόρθωτο: να δημιουργήσει χαρακτήρες που παρά το τραγικό τους παρελθόν, ο αναγνώστης δυσκολεύεται, σε γενικές γραμμές, να συμπαθήσει.
Ποια είναι όμως η συγγραφέας που κρύβεται πίσω από αυτό το στενάχωρο, αλλά βαριά ανθρώπινο μυθιστόρημα; Η Έλενα Μεδέλ γεννήθηκε στην Κόρδοβα το 1985 και ζει στη Μαδρίτη, τα μέρη στα οποία διαδραματίζεται και το βιβλίο. Έχει εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές, που έχουν συγκεντρωθεί στον τόμο Un dia negro en una casa de mentira (Visor, 2015), αλλά και δοκίμια και έχει τιμηθεί με διάφορα βραβεία. Παράλληλα, διευθύνει τον εκδοτικό οίκο ποίησης La Bella Varsovia, που ειδικεύεται σε βιβλία ποίησης. Τα θαύματα (Εκδόσεις Πατάκη, 2022) είναι το πρώτο της μυθιστόρημα και έχει μεταφραστεί σε 13 γλώσσες.
Το βιβλίο Τα θαύματα, λοιπόν, θεωρώ πως αποτελεί ένα μυθιστόρημα το οποίο αξίζει κανείς να διαβάσει. Μέσα από τα πισωγυρίσματα στα χρόνια και στα μέρη, μεταξύ κεφαλαίων, και την παράλληλη περιγραφή των βίων των δύο γυναικών, που τελικά συναντιούνται όχι μόνο με τρόπο κυριολεκτικό, αλλά κυρίως με τρόπο πνευματικό, ο αναγνώστης γνωρίζει την πραγματικότητα της φτωχής ζωής στην Ισπανία, που οδηγεί τη Μαρία και την Αλίθια στην αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής, αλλά και της ανισότητας των φύλων στη χώρα στη δεκαετία του ’60, που ξυπνά το φεμινιστικό πνεύμα της Μαρίας. Είναι αδιαμφισβήτητα ένα βιβλίο με χαρακτήρα έντονα κοινωνικό, που σε βάζει να σκεφτείς.
