Του Δημήτρη Σπυριδάκη,
Τις τελευταίες μέρες στη Χιλή μαίνονται μερικές από τις πιο καταστροφικές πυρκαγιές στην ιστορία της ανθρωπότητας. Οι καταστροφές που έχουν προκληθεί είναι ανυπολόγιστες, ενώ οι εκτάσεις που έχουν υποκύψει στην πύρινη λαίλαπα είναι ασύλληπτες. Πρόκειται για ένα ζήτημα το οποίο έχει σαφείς περιβαλλοντικές, κοινωνικές αλλά και πολιτικές προεκτάσεις. Στο παρόν άρθρο, θα αναφερθούμε στις πυρκαγιές που λαμβάνουν χώρα αυτή τη στιγμή, ποιες είναι οι αιτίες αυτών και, τέλος, ποιος τι αντίκτυπο θα έχουν σε κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο στη Χιλή.
Γενικότερα, στη Χιλή, τις τελευταίες δεκαετίες, παρατηρείται ένας ολοένα και αυξανόμενος αριθμός πυρκαγιών. Καταρχάς, οι πυρκαγιές εντοπίζονται κατά κύριο λόγο στο κεντρικό και στο νότιο τμήμα της χώρας, ενώ υπολογίζεται πως έχουν καεί περισσότερα από 2.9 εκατομμύρια στρέμματα και έχουν καταστραφεί πάνω από 1.000 κατοικίες. Οι ενεργές πυρκαγιές, τη στιγμή που γράφεται το άρθρο, αγγίζουν τα 300 ενεργά μέτωπα. Το μεγαλύτερο πλήγμα έχουν δεχθεί οι περιοχές Ñuble, Maule, Biobío και Auracanía. Η κυβέρνηση, έχοντας κληθεί να αντιμετωπίσει αυτή την τεράστια κρίση, έχει θέσει σε κατάσταση υψηλής επιφυλακής τρεις κεντρικές περιοχές της χώρας, καθώς αναμένεται πως και οι επόμενες μέρες θα είναι δύσκολες. Χιλιάδες άνθρωποι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, προκειμένου να προστατευτούν από τις φλόγες, ενώ οι 5.000 πυροσβέστες που πολεμούν με τις φλόγες νιώθουν ανήμποροι μπροστά στα πολλά πύρινα μέτωπα.
Ερχόμενοι στις αιτίες της πλειοψηφίας των πυρκαγιών που έχουν ξεσπάσει στη χώρα ανά τα χρόνια, μπορούμε να πούμε ότι αφορούν λόγους τόσο περιβαλλοντικούς όσο και πολιτικούς. Οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες τους καλοκαιρινούς μήνες, σε συνδυασμό με την ξηρασία που επικρατεί σε πολλές περιοχές λόγω της έλλειψης νερού, δημιουργούν τις ιδανικές συνθήκες για το ξέσπασμα πυρκαγιών. Οι θερμοκρασίες, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Πανεπιστημίου της Χιλής, κατά περίπτωση έχουν περάσει και τους 40 βαθμούς Κελσίου. Ταυτόχρονα, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται το φαινόμενο της μεγα–ξηρασίας, δηλαδή μια μεγάλη και έντονη κρίση ύδρευσης, στη χώρα όπου το νερό παραμένει ιδιωτικοποιημένο. Σύμφωνα με μελέτες, η τελευταία δεκαετία αποτελεί την πιο «ζεστή» στην ιστορία. Πρόκειται για ένα ακόμη καμπανάκι για την κλιματική αλλαγή και τις συνέπειές της, θα έλεγε κανείς.
Οι λόγοι, όμως, δεν είναι μόνο περιβαλλοντικοί. Συγκεκριμένα, μεγάλο μέρος των πυρκαγιών βρίσκονται σε περιοχές με μεγάλες, ιδιωτικής εκμετάλλευσης φυτείες εύφλεκτων δέντρων, όπως το πεύκο και ο ευκάλυπτος. Στις φυτείες αυτές το χιλιανό κράτος έχει δώσει το ελεύθερο να «εισβάλλουν» και σε εδάφη αυτοχθόνων κοινοτήτων, αλλά και άλλων χωριών και πόλεων, θέτοντάς τες σε άμεσο κίνδυνο σε περίπτωση πυρκαγιάς. Χαρακτηριστικά η Δήμαρχος της Σάντα Χουάνα, μιας πόλης που πλήττεται από τις φλόγες, δήλωσε: «Είμαστε ανήμποροι να τα βγάλουμε πέρα. Είμαστε μόνοι μας. Υπάρχει μια εγκατάλειψη από το Κράτος της Χιλής. Δεν υπάρχει σχέδιο για τις φυτείες, χρειαζόμαστε να ελεγχθούν και αυτό δεν έγινε από το Κράτος. Η νομοθεσία που έχουμε είναι απαίσια, δεν μας προστατεύει. Η επαρχία Biobío είναι εντελώς φυτεμένη με πεύκα».
Κλείνοντας, δεν είναι η πρώτη φορά που η Χιλή βιώνει τέτοιου είδους κρίση. Παρόμοια κατάσταση με τη σημερινή είχε επαναληφθεί το όχι τόσο μακρινό 2017, όταν και τότε οι πυρκαγιές είχαν προκαλέσει ανυπολόγιστες ζημιές. Οι ευθύνες για την κατάσταση αυτή δεν πρέπει να αποδίδονται μονάχα στην κλιματική αλλαγή, αλλά και στην κυβέρνηση, η οποία φαίνεται να μη λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος, αλλά και για την προστασία του περιβάλλοντος. Ένα είναι, όμως, βέβαιο: οι πυρκαγιές αυτές αποτελούν ένα από τα πιο καταστροφικά γεγονότα που έχουν λάβει χώρα στην καταπονημένη χώρα της Νοτίου Αμερικής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Southern Chile has been hit by devastating wildfires, Lifegate, Διαθέσιμο εδώ
- Chile forest fires: Heatwave puts new regions at risk, BBC, Διαθέσιμο εδώ
- Chilean mega-drought fuels devastating forest fires in the country, The Canary.co, Διαθέσιμο εδώ
- Chile firefighters battle blazes amid warning that wildfires could get worse, The Guardian, Διαθέσιμο εδώ
