Της Ισμήνης Παπαγιαννοπούλου,
Η Βρετανική Αεροπορική εταιρεία, Imperial Airways λειτουργούσε από το 1924 έως το 1939, και εξυπηρετούσε κυρίως τα δρομολόγια της Βρετανικής Αυτοκρατορίας προς τη Νότια Αφρική, την Ινδία, την Αυστραλία και την Άπω Ανατολή, συμπεριλαμβανομένων της Μαλαισίας και του Χονγκ Κονγκ. Για τον στόλο της είχε κατασκευάσει οκτώ διπτέρυγα αεροπλάνα, τέσσερα εκ των οποίων είχαν πάρει το όνομά τους από την ελληνική και ρωμαϊκή μυθολογία, μεταφέροντας πλούσιους επιβάτες κατά τη διάρκεια του 1930. Τα αεροσκάφη σταμάτησαν τα δρομολόγιά τους, την 1η Σεπτεμβρίου του 1939, όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Πολωνία. Καθώς τα αεροσκάφη πέρασαν στα χέρια της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας, με την αρχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, και μέχρι το τέλος του 1940, όλα τα αεροσκάφη είχαν καταστραφεί, ως αποτέλεσμα πολλών ατυχημάτων, προκαλώντας μυστήριο, αλλά και την προκατάληψη πως ήταν «καταραμένα».
Η κατασκευή των διπτέρυγων και οι ονομασίες τους
Η Handley Page, η βρετανική αεροπορική εταιρεία, κατασκεύασε συνολικά οκτώ αεροσκάφη, τέσσερα από κάθε τύπο H.P.42 και H.P.45. Τα H.P.42/45 σχεδιάστηκαν σύμφωνα με μια προδιαγραφή που εκδόθηκε το 1928, από τη βρετανική αεροπορική εταιρεία Imperial Airways. Δύο από τα H.P.45 μετατράπηκαν αργότερα σε H.P.42. Ήταν τετρακινητήρια αεροσκάφη με διπλά αεροπλάνα. Στην υπηρεσία της Imperial Airways, το H.P.42 κοινώς, αναφερόταν ως HP42E (East, δηλαδή για διαδρομές «Ανατολικά», Ινδία και Νότια Αφρική ), ενώ το H.P.45 ήταν το HP42W (West για «Δυτικές», δηλαδή ευρωπαϊκές διαδρομές).
Όλα είχαν ονόματα με αρχικό «Η». Τα H.P.42 με τα ονόματα Χόρσα, Χάνιμπαλ, Χάντριο και Χάνο και τα H.P.45 με τα μυθολογικά ονόματα «Ηρακλής» (Herkules), «Έλενα» (Helena από το Ωραία Ελένη), «Εσπερίδες» (Hesperides) και «Οράτιος» (Horatios), όπου και έκαναν δρομολόγια στην Ευρώπη. Τα H.P.45 μετέφεραν επιβάτες με μειωμένη εμβέλεια, και χωρητικότητα αποσκευών για τα ευρωπαϊκά δρομολόγια. Αρχικά, δεν υπήρχαν ζώνες ασφαλείας σε κανένα από τα καθίσματα μέχρι που ένα αεροπορικό ατύχημα παρακίνησε την Imperial Airways να εφαρμόσει αυτό το χαρακτηριστικό. Στο έδαφος, οι επιβάτες μπορούσαν να επιβιβαστούν να αποβιβαστούν, χωρίς να χρησιμοποιήσουν σκαλοπάτια, λόγω της χαμηλής θέσης, τόσο των θυρών, όσο και της ατράκτου.
G-AAXC «Ηρακλής»
Το «Ηρακλής» πήρε το όνομά του από τον μυθικό ήρωα Ηρακλή. Στις 8 Αυγούστου 1931, ο «Ηρακλής» έκανε την πρώτη του πτήση. Ο Ηρακλής ήταν αρχαίος μυθικός ήρωας, θεωρούμενος ως ο μέγιστος των Ελλήνων ηρώων. Γεννήθηκε στη Θήβα και ήταν γιος του Δία που πήρε την μορφή του Αμφιτρύωνα και κοιμήθηκε με την Αλκμήνη. Ο Ηρακλής φάνηκε από πολύ μικρή ηλικία ότι θα βασίλευε στον θρόνο των Περσίδων, αφού χωρίς καθόλου φόβο, στραγγάλισε τα δυο φίδια που στάλθηκαν από την Ήρα τη γυναίκα του Δία, καθώς ζήλευε τον σύζυγό της, για τις απιστίες τις οποίες διέπραττε. Ως έφηβος προκάλεσε τον πόλεμο μεταξύ του βασιλείου του Ορχομενού και της Θήβας, ενώ ως αντάλλαγμα και δώρο για την νίκη ενάντια στον Ορχομενό πήρε για γυναίκα του την Μεγάρα όπου απέκτησαν 3 παιδιά.
Η Ήρα όμως συνεχίζοντας την ατελείωτη δίψα της για να τον εκδικηθεί τον τρέλανε με αποτέλεσμα να σκοτώσει τα παιδιά και την γυναίκα του. Καθώς ο Ηρακλής συνειδητοποίησε τι είχε κάνει, θέλοντας να εξαγνιστεί πήγε στο Μαντείο των Δελφών όπου πήρε χρησμό, να φέρει εις πέρας τους άθλους που θα του έβαζε ο βασιλιάς των Μυκηνών, Ευρυσθέας, καθώς θα τον υπηρετούσε για δώδεκα ολόκληρα χρόνια. Το λιοντάρι της Νεμέας, η Λερναία Ύδρα, το ελάφι της Κερύνειας, ο Ευρυμάνθιος Κάπρος, οι Σταύλοι του Αυγεία, οι Στιμφαλίδες Όρνιθες, ο ταύρος της Κρήτης, τα άλογα του Διομήδη, η ζώνη της Ιππολύτης, τα βόδια του Γυρυόνη, τα μήλα των Εσπερίδων και τέλος ο κέρβερος του Άδη, ήταν οι δώδεκα άθλοι που του ανατέθηκαν. Παράλληλα, σύμφωνα με τον Διόδωρο Σικελιώτη, η ίδρυση των Ολυμπιακών Αγώνων αποδίδεται στον Ηρακλή και οι αρχαίοι Έλληνες τον παρίσταναν συνήθως ντυμένο με τη λεοντή, να κρατά ένα ρόπαλο στο χέρι, με παράστημα γίγαντα και σώμα δυνατό, νεανικό και εύρωστο. O «Ηρακλής» καταστράφηκε σε θύελλα στις 19 Μαρτίου 1940 στο αεροδρόμιο Whitchurch του Μπρίστολ, όταν ανατινάχτηκε μαζί με το «Χάνο» και υπέστη ζημιές που δεν επισκευάστηκαν.
G-AAXD «Οράτιος»
Ο «Οράτιος» πέταξε για πρώτη φορά στις 6 Νοεμβρίου 1931. Γνωστός στην ρωμαϊκή μυθολογία με το όνομα Οράτιος Κόκλης, ήρωας του 6ου αι. π.Χ. Μόνος του υπερασπίστηκε την πρόσβαση προς τη Σουμπλικεία Γέφυρα στον Τίβερη εναντίον του Πορσήννα (Ετρούσκος βασιλιάς της πόλης Κιούζι), μέχρι που οι δικοί του κατέστρεψαν οριστικά τη γέφυρα. Κατά την μάχη που έδινε ο Οράτιος έχασε το ένα του μάτι γι’ αυτό και ονομάστηκε Κόκλης, δηλαδή μονόφθαλμος. Όταν ολοκληρώθηκε η καταστροφή της γέφυρας, είτε ο Οράτιος κατάφερε να κολυμπήσει στο ποτάμι μέχρι την απέναντι ασφαλή όχθη είτε δεν τα κατάφερε και πνίγηκε στον Τίβερη. Προς τιμή του στήθηκε άγαλμα στον ναό του θεού Βουλκάν (Ηφαίστου) στη Ρώμη, ενώ ο ίδιος ανταμείφθηκε με όση γη μπορούσε να περικλείσει, οργώνοντας με το άροτρό του σε μία ημέρα. Με τον μύθο αυτό οι Ρωμαίοι προσπαθούσαν να «γλυκάνουν» τις ήττες που υπέστησαν από την Ετρουσκική Ομοσπονδία, αλλά η διήγηση φέρει επιδράσεις από τους μονόφθαλμους Κύκλωπες της ελληνικής μυθολογίας. Ο «Οράτιος» επιστρέφοντας από τη Γαλλία σε μια αποστολή μεταφοράς στις 7 Νοεμβρίου 1939, δεν μπόρεσε να βρει τον προορισμό του λόγω κακοκαιρίας, και έκανε αναγκαστική προσγείωση κατά την οποία, χτύπησε δύο δέντρα και καταστράφηκε. Μια ξύλινη προπέλα με τέσσερις λεπίδες από το αεροσκάφος διασώθηκαν και εκτίθενται τώρα στο Κέντρο Επισκεπτών του Αεροδρομίου Croydon.
G-AAXE «Εσπερίδες»
Το «Εσπερίδες» που είχε μετονομαστεί σε «Χενγκιστ» πέταξε για πρώτη φορά στις 8 Δεκεμβρίου του 1931. Η Ήρα είχε αναθέσει στις Εσπερίδες να έχουν υπό την φύλαξη τους τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων που βρισκόταν στον κήπο των θεών, στη χώρα του Άτλαντα. Με βάση τον ιστορικό Ησίοδο ήταν κόρες της νύχτας, ενώ άλλοι συγγραφείς τις τοποθετούν ως κόρες του Φόρκυ και της Κητούς ή ακόμα και του Άτλαντα με την Εσπερίδα. Υπάρχουν πολλές εκδοχές για το πόσες ήταν σε αριθμό. Σε κάποια αρχαία κείμενα αναφέρονται δυο, σε άλλα τρείς, ενώ υπάρχει η εκδοχή για τέσσερις. Οι αρχαίοι πίστευαν ότι αν έτρωγες ένα απ’ αυτά τα χρυσά μήλα, τότε θα είχες το προνόμιο να γίνεις αθάνατος. Ο 11ος άθλος του Ηρακλή αναφέρεται στη κλοπή των χρυσών μήλων, όπου τον βοήθησαν οι Εσπερίδες. Το «Εσπερίδες» κάηκε σε πυρκαγιά σε υπόστεγο αερόπλοιου στο Καράτσι της Ινδίας το 1937, καθιστώντας το, το μοναδικό HP42/45 που δεν επέζησε μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, πριν περάσει στα χέρια της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας.
G-AAXF «Έλενα»
Το «Έλενα» πέταξε για πρώτη φορά στις 30 Δεκεμβρίου 1931. Πήρε το όνομα του από την Ωραία Ελένη της Τροίας. Ήταν κόρη του Δία ή του Τυνδάρεου και της Λήδας και ήταν σύζυγος του Μενέλαου, του βασιλιά της Σπάρτης. Όταν η Ελένη έφθασε σε ηλικία γάμου, πολλοί βασιλιάδες γόνοι τους από όλο τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, προσήλθαν στο ανάκτορο του Τυνδάρεου προσφέροντας πλούσια δώρα, προκειμένου να την παντρευτούν. Τελικά, ο Τυνδάρεως επέλεξε για σύζυγο της κόρης του τον Μενέλαο, εγγόνο του Πέλοπα και γόνο του σπουδαίου βασιλικού οίκου του Ατρέα των Μυκηνών. Ο Μενέλαος και η Ελένη απέκτησαν επτά παιδιά, τους Νικόστρατο, Αιθιόλα, Θρόνιο, Πλεισθένη, Μορράφιο, και τις Ερμιόνη και Μελίτη.
Η θεά Αφροδίτη είχε υποσχεθεί την ωραιότερη γυναίκα στον Πρίγκιπα Πάρη, αφού ο Πάρης είχε επιλέξει τη θεά Αφροδίτη ως την πιο όμορφη ανάμεσα σε έναν διαγωνισμό ομορφιάς μεταξύ των τριών θεών Αθηνάς, Ήρας και Αφροδίτης. Λόγω αυτής της κατάστασης, ο Πάρης πήγε στην Σπάρτη, όπου έγινε δεκτός από τον Μενέλαο και την Ελένη, με πολύ φιλικό τρόπο. Ο Μενέλαος, όμως, έπρεπε να παραστεί σε μια κηδεία στην πόλη της Κρήτης και έτσι η θεά Αφροδίτη έκανε την Ελένη να ερωτευτεί τον Πάρη και να δραπετεύσουν. Όταν ο Πάρης με την Ελένη έφτασαν στην πόλη της Τροίας, σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς, έγιναν δεκτοί άσχημα από τους κατοίκους της, αλλά λέγεται επίσης ότι τα αδέρφια του Πάρη, τους αντιμετώπισαν με μεγάλη ευγένεια. Παράλληλα ο Μενέλαος είχε ήδη συγκεντρώσει ένα μεγάλο στρατό, επιστρέφοντας απ’ την Κρήτη, που περιλάμβανε σπουδαίους πολεμιστές, και στόλο από χίλια πλοία. Αλλά πριν ξεκινήσει τον πόλεμο ο Μενέλαος πήγε στην πόλη της Τροίας μαζί με τον Οδυσσέα, ώστε να ζητήσει να του παραδοθεί η Ελένη μαζί με τον μεγάλο θησαυρό, που είχε στην κατοχή της. Οι Τρώες αρνήθηκαν, και έτσι αφού οι διπλωματικές συνομιλίες απέτυχαν ξεκίνησε ο δεκαετής Τρωϊκός Πόλεμος.
Η «Έλενα» μετά από μια δύσκολη προσγείωση, καθηλώθηκε αργότερα το ίδιο έτος. Η επιθεώρηση μετά το ατύχημα καταδίκασε το αεροσκάφος λόγω διάβρωσης και διαλύθηκε το 1941. Σώθηκε μόνο το μπροστινό τμήμα της ατράκτου που χρησιμοποιήθηκε ως γραφείο από το Βασιλικό Ναυτικό για αρκετά χρόνια. Μέρη αυτού του αεροπλάνου φαίνονται στην ταινία του 1933 ”The Solitaire Man”.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- britannica.com, Royal Air Force, Διαθέσιμο εδώ
- mixanitouxronou.gr, Τα καταραμένα βρετανικά αεροσκάφη που είχαν ονόματα από την ελληνική μυθολογία. Με το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου άρχισαν να καταστρέφονται το ένα μετά το άλλο, Διαθέσιμο εδώ
- mythencyclopedia.com, Horatius, Διαθέσιμο εδώ
- Συλλογικό (1986), Ελληνική Μυθολογία, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.
