Της Ασπασίας Οικονομοπούλου,
Το Μονακό είναι μια μικρή κυρίαρχη πόλη-κράτος, που βρίσκεται στη Γαλλική Ριβιέρα και συνορεύει με τη Γαλλία και τη Μεσόγειο Θάλασσα. Είναι η δεύτερη μικρότερη χώρα στον κόσμο, με έκταση μόλις 2,02 km² και πληθυσμό περίπου 38.000 κατοίκους. Παρά το μέγεθός του, το Μονακό έχει μια πλούσια και συναρπαστική ιστορία, καθώς, επίσης, έχει καθιερωθεί ως βασικός παράγοντας στην παγκόσμια κοινότητα μέσω των πολιτικών, οικονομικών και πολιτιστικών επιτευγμάτων του. Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε το πολιτικό σύστημα του Μονακό, καθώς και τις εθνικές κοινοβουλευτικές εκλογές της Κυριακής, ενώ δε θα παραλείψουμε την αναφορά στους δεσμούς του κράτους με την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.).
Το πολιτικό σύστημα του Μονακό είναι ιδιαίτερο, καθώς πρόκειται για Συνταγματική Μοναρχία με αρχηγό του κράτους τον Πρίγκιπα Αλβέρτο Β’. Η Κυβέρνηση είναι οργανωμένη σε τρεις κλάδους: την εκτελεστική, τη νομοθετική και τη δικαστική. Οι εξουσίες και οι ευθύνες κάθε κλάδου της Κυβέρνησης περιγράφονται από το σύνταγμα του Μονακό, το οποίο εγκρίθηκε το 1911 και αναθεωρήθηκε το 2002. Η εκτελεστική εξουσία της Kυβέρνησης ηγείται από τον Πρίγκιπα, ο οποίος είναι, επίσης, αρχηγός του κράτους και έχει σημαντικές εξουσίες, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας να διορίζει τον αρχηγό της Kυβέρνησης και να εγκρίνει ή να ασκεί βέτο στη νομοθεσία. Επικεφαλής της Kυβέρνησης είναι ο Υπουργός Επικρατείας, ο οποίος διορίζεται από τον Πρίγκιπα και υπηρετεί ως επικεφαλής της Kυβέρνησης και του Υπουργικού Συμβουλίου. Το Υπουργικό Συμβούλιο είναι υπεύθυνο για την εφαρμογή των κυβερνητικών πολιτικών και τη διαχείριση των καθημερινών υποθέσεων του κράτους.
Το νομοθετικό σκέλος του Μονακό εκπροσωπείται από το Εθνικό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από 24 μέλη που εκλέγονται για πενταετή θητεία. Το Εθνικό Συμβούλιο έχει την εξουσία να εγκρίνει ή να απορρίπτει νομοθεσίες, αλλά δεν έχει την εξουσία να τις δρομολογεί. Τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου εκλέγονται μέσω ενός συστήματος αναλογικής εκπροσώπησης, το οποίο διασφαλίζει ότι όλα τα πολιτικά κόμματα έχουν φωνή στη νομοθετική διαδικασία. Το Εθνικό Συμβούλιο συνεδριάζει τακτικά, για να εξετάσει τη νομοθεσία και να επιβλέπει τις δραστηριότητες της Kυβέρνησης.
Το δικαστικό τμήμα του Μονακό είναι ανεξάρτητο και είναι υπεύθυνο για την ερμηνεία των νόμων και την επίλυση νομικών διαφορών. Το δικαστικό σώμα αποτελείται από πολλά δικαστήρια, συμπεριλαμβανομένου του Ανώτατου Δικαστηρίου, το οποίο είναι το ανώτατο εφετείο στη χώρα. Το Ανώτατο Δικαστήριο είναι υπεύθυνο για τη διασφάλιση της ορθής ερμηνείας και εφαρμογής των νόμων του Μονακό, καθώς και για την επίλυση τυχόν διαφορών που μπορεί να προκύψουν. Επιπλέον, το Μονακό διαθέτει ξεχωριστό διοικητικό δικαστήριο, το οποίο είναι υπεύθυνο για την επίλυση διαφορών που σχετίζονται με την απονομή της Δικαιοσύνης.
Το Μονακό δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), αλλά έχει στενούς δεσμούς με την Ε.Ε. μέσω της συμμετοχής του στο Συμβούλιο της Ευρώπης και της συμμετοχής του στη Συμφωνία Schengen, η οποία επιτρέπει την ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων μεταξύ ορισμένων χωρών της Ε.Ε. Επιπλέον, το Μονακό χρησιμοποιεί το ευρώ ως επίσημο νόμισμα και είναι στενά συνδεδεμένο με τη Γαλλία, η οποία είναι μέλος της Ένωσης. Ένα από τα βασικά οφέλη των στενών δεσμών του Μονακό με την Ε.Ε. είναι ότι έχει πρόσβαση στην ενιαία αγορά της, η οποία επιτρέπει την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίων και ανθρώπων. Αυτό συνέβαλε στην ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης και έχει καταστήσει το Μονακό ελκυστικό προορισμό για επιχειρήσεις και επενδυτές. Επιπλέον, η χρήση του ευρώ ως επίσημου νομίσματος συνέβαλε στη διασφάλιση της σταθερότητας και της προβλεψιμότητας στην οικονομία, καθώς η αξία του ευρώ υποστηρίζεται από την ισχύ των οικονομιών της Ε.Ε. Επιπλέον, το Μονακό έχει πρόσβαση σε διάφορα χρηματοδοτικά προγράμματα της Ε.Ε., τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη έργων υποδομής, έρευνας και ανάπτυξης.
Παρόλο που η ένταξη του Μονακό θα ωφελούσε τόσο τους κατοίκους όσο και το εμπόριο της χώρας, κύριος φόβος τους είναι να μην χαθεί η οικονομική του ελκυστικότητα, καθώς αυτό θα σήμαινε το τέλος της φοροαπαλλαγής. Εξάλλου, το Μονακό, είναι ένα κράτος το οποίο ενδιαφέρεται μόνο για τους τομείς οι οποίοι συμβάλλουν στην ανάπτυξη της οικονομίας του. Για παράδειγμα, ζητήματα όπως περιβάλλον και ανθρώπινα δικαιώματα δεν αποτελούν καν θέμα προς συζήτηση και αυτό ήρθαν να μας αποδείξουν οι εθνικές κοινοβουλευτικές εκλογές της Κυριακής.
Οι εθνικές κοινοβουλευτικές εκλογές στο Μονακό την Κυριακή ήταν ιστορικές από πολλές απόψεις, καθώς μια ενιαία συμμαχία υπέρ της Μοναρχίας κέρδισε όλες τις έδρες και η προσέλευση έφτασε σε νέο ιστορικό χαμηλό. Μόλις δύο κόμματα ήταν υποψήφια στις φετινές εκλογές. Το πρώτο κόμμα και, μάλιστα, φαβορί ήταν το Monegasque National Union με αρχηγό την Brigitte Boccone-Pagès, η οποία πρόκειται για την πρώτη γυναίκα Πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου. Δεύτερο ήρθε το New Ideas for Monaco με αρχηγό τον νυν κοσμήτορα, Daniel Boéri. Το πρώτο πρόκειται για μία συμμαχία στην οποία ενώθηκαν φιλελεύθερα, κεντροδεξιά και συντηρητικά κόμματα, η οποία κέρδισε και τις 24 έδρες, ενώ συγκέντρωσε το 89,6% της λαϊκής ψήφου.
Από την άλλη, το νεοσύστατο κεντροαριστερό και περιβαλλοντικό κόμμα συγκέντρωσε μόλις το 10,4% των ψήφων, άρα, σύμφωνα με το εκλογικό σύστημα, δεν κέρδισε καμιά έδρα. Η συμμαχία του UNM σχηματίστηκε από όλα τα κόμματα που συμμετείχαν στις προηγούμενες εθνικές κοινοβουλευτικές εκλογές το 2018. Πρέπει να τονιστεί ότι όλα αντιτίθενται στην ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εντύπωση προκαλεί και το γεγονός ότι η συμμετοχή σημείωσε ισχυρή πτώση στο πριγκιπάτο, από 74,6% σε μόλις 57,3%, η χαμηλότερη συμμετοχή στην ιστορία της χώρας τουλάχιστον από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτό ισοδυναμεί με 4.348 Μονεγάσκους που κατευθύνονται στις κάλπες, μια από τις μικρότερες εθνικές κοινοβουλευτικές εκλογές στην πρόσφατη ιστορία παγκοσμίως (σε απόλυτους αριθμούς).
Ομοίως με το Λιχτενστάιν, ένα άλλο μικροκράτος με ισχυρό χρηματοπιστωτικό τομέα που έχει επικριθεί ως φορολογικός παράδεισος, το Μονακό είχε ιστορικά ένα από τα πιο συντηρητικά εκλογικά σώματα στην Ευρώπη, κάτι που τεκμηριώνει το εκλογικό αποτέλεσμα αυτής της εβδομάδας. Το Κοινοβούλιο στο Μονακό παραμένει αδύναμο, καθώς ο Πρίγκιπας μπορεί να το διαλύσει ανά πάσα στιγμή, υπό την προϋπόθεση ότι θα διεξαχθούν νέες εκλογές εντός τριών μηνών. Αυτό που παραμένει ξεκάθαρο είναι οι οπισθοδρομικές τάσεις, τόσο των κυβερνώντων όσο και των κατοίκων. Φαίνεται να έχουν συμβιβαστεί με την ιδέα της Μοναρχίας, αφού δεν «μπαίνουν» καν στη διαδικασία να ψηφίσουν. Απλά πράγματα που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τη ζωή τους, τους αφήνουν παγερά αδιάφορους. Η ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση φαντάζει, πλέον, απίθανη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Monaco goes to the polls: explore the principality’s unique political system, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- «Ιστορικές» εκλογές στο Μονακό: Μπλοκ κομμάτων κερδίζει όλες τις έδρες, Euractiv, διαθέσιμο εδώ
