Της Μιχαέλας Αθηνιώτη,
Από τη φύση του ο άνθρωπος μαθαίνει να ζει και να συμβιώνει με άλλα άτομα σε ομάδες, αναπτύσσοντας το αίσθημα της ενότητας και της αλληλεγγύης. Όπως είχε ειπωθεί και από τον Αριστοτέλη, ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον, αντιθέτως, όποιος μπορεί να ζήσει εκτός της κοινωνίας είναι θηρίο ή Θεός.
Αυτή η πτυχή του ανθρώπου εξετάζεται στο βιβλίο της Ελένης Καραγιάννη με τίτλο Δικαίωμα στον Παράδεισο, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αρμός. Η συγγραφέας του έργου είναι ψυχίατρος, υπαρξιακή συστημική ψυχοθεραπεύτρια, εκπαιδεύτρια και επόπτρια ψυχοθεραπευτών. Πηγή έμπνευσης για το βιβλίο της αποτέλεσε η εμπειρία της στο Ινστιτούτο «Αντίστιξη», όπου βιώνει κάτι το παράδοξο. Βλέπει τους ανθρώπους να ζορίζονται να δώσουν λύση στις δυσκολίες τους, παρ’ όλα αυτά, ξεδιπλώνουν ανυποψίαστοι την ομορφιά της ψυχής τους. Γίνεται παρατηρητής της αέναης ανθρώπινης επιθυμίας και της ανεξάντλητης φλόγας για ζωή, όταν οι άνθρωποι αναμετριούνται με την ατέλεια και τη ματαίωση.
Το βιβλίο αποτελείται από λογοτεχνικά διηγήματα που μπλέκονται στα μονοπάτια της ψυχολογίας. Οι ανθρώπινες ιστορίες που ζωντανεύουν στα κείμενα είναι γεμάτες από υπαρξιακά ερωτήματα γύρω από τις ανθρώπινες σχέσεις, τονίζοντας τη δυσκολία που έχουν όλοι, ώστε να επικοινωνήσουν πραγματικά. Όμως, δικαιώνονται, όταν τελικά τα καταφέρνουν. Παρουσιάζεται με γλαφυρότητα η αγωνία του ανθρώπου να συναντηθεί με τον άλλο, να γνωρίσει τις ατέλειές του. Παρά τα εμπόδια που αποτρέπουν την αληθινή επικοινωνία με τον «Άλλο» και παρά τον φόβο του θανάτου –που παραμονεύει πίσω από κάθε εμπειρία και κάθε δοκιμασία, ο οποίος εμφανίζεται στον δρόμο του καθενός από εμάς– είμαστε δυνάμει ο ένας ο Παράδεισος του άλλου.
Οι ιστορίες είναι πλούσιες σε συναισθηματικές αλλαγές, εμφανίζοντας ένα ουράνιο τόξο συναισθημάτων, και γίνονται ο καθρέπτης του κάθε ανθρώπου. Βλέπουμε μέσα στους πρωταγωνιστές τον εαυτό μας σε πιθανές εκδοχές του σε κάποια στιγμή της ζωής μας. Βιώνουμε το παρελθόν ξανά, το παρόν εντονότερα και παίρνουμε μια γεύση από το μέλλον. Ακολουθούμε το προσωπικό ταξίδι του κάθε ήρωα και μαζί μπαίνουμε στην ιστορία, ταυτιζόμαστε και καλούμαστε να απαντήσουμε στα ερωτήματα που τίθενται.
Το βιβλίο είναι βαθιά διδακτικό για τη φύση του ανθρώπου. Μαθαίνουμε ότι για να είμαστε πλήρεις χρειαζόμαστε τον Άλλο. Μέσα από το μοίρασμα της ζωής μας με τους Άλλους και μέσα από το συναίσθημα της αγάπης, βλέπουμε τον καθρέφτη του εαυτού μας και ολοκληρωνόμαστε σαν άνθρωποι.
Ξεδιπλώνεται ένας ύμνος στη σημασία των διαπροσωπικών σχέσεων και στη δύναμη της αγάπης μέσα από το συγγραφικό έργο της Ελένης Καραγιάννη. Ένας ύμνος στην αγάπη και τη ζωή. Μετά από τα δύσκολα χρόνια της καραντίνας και του κορωνοϊού, όταν χάθηκαν οι στενές σχέσεις που είχαμε με τους άλλους, λόγω του φόβου που καλλιεργήθηκε και φώλιασε σε όλους από τις συνθήκες, θυμόμαστε ότι η οικειότητα, η στενή επαφή και η επικοινωνία είναι ο θεμέλιος λίθος της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ατομικός Παράδεισος δεν υπάρχει! Όπως λέει η Καραγιάννη, «παράδεισος είναι οι άνθρωποι». Μόνο μέσα από τη συμβίωση με τους Άλλους οδηγούμαστε στην ευφορία. Η ματαίωση των διαπροσωπικών σχέσεων και η μη κατανόηση από τον Άλλο οδηγεί τα βήματά μας στην αναζήτηση της βοήθειας ενός ειδικού, κάποιου ψυχολόγου ή ψυχοθεραπευτή. Εκεί αναζητάμε την υπέρβαση των αδιεξόδων της επικοινωνίας με τους άλλους.
Σημαντικό είναι ότι το βιβλίο μάς υπενθυμίζει τους λόγους για τους οποίους το καθρέφτισμα του εαυτού μας στους άλλους εμπλουτίζει τη ζωή μας. Γεμίζουμε γνώσεις, μα πάνω από όλα γεμίζουμε συναισθήματα. Ο άνθρωπος χωρίς τον Άλλο είναι κενός. Γεννιόμαστε με την επιθυμία να επικοινωνήσουμε και παλεύουμε μια ζωή για αυτό. Αναζητάμε την αποδοχή και τη συνάντηση, συνάντηση όχι μόνο χωρο-χρονική, αλλά και ψυχική. Ακόμα και η σύγκρουση είναι εποικοδομητική. Σημασία έχει και πάλι η κοινή εμπειρία και τα κοινά βιώματα, όλος αυτός ο αέναος κύκλος της ανέγερσης του κοινού μας Παραδείσου.
Πολλές φορές επαναλαμβάνεται μέσα στο βιβλίο η φράση «Παράδεισος είναι οι άνθρωποι και οι διαπροσωπικές σχέσεις». Το βασικό μήνυμα που μένει είναι αυτό της επικοινωνίας. Ακόμα και αν οι ήρωες δε τα καταφέρνουν πάντοτε, μένει στο τέλος η γλυκιά ελπίδα, που επιβιώνει έστω και μέσα από μια διαφωνία.
