Του Στέλιου Δουλγέρη,
Ένας από τους γνωστότερους έρωτες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, αγαπητοί αναγνώστες, χαρακτηριστικός για την τραγικότητα και το δράμα που τον περιβάλλει, είναι αυτός του Ιάσονα και της Μήδειας. Η ένταση, το πάθος και ο πόνος της ιστορίας τους ενέπνευσε πλήθος καλλιτεχνών, με πρώτους τους αρχαίους τραγικούς ποιητές (με σημαντικότερο έργο τη Μήδεια του Ευριπίδη), αλλά και νεότερους, όπως τον Λουίτζι Κερουμπίνι (έγραψε όπερα με τίτλο Μήδεια), τον Πιερ Κορνέιγ (έγραψε ομώνυμο θεατρικό έργο) κ.ά. Την ιστορία του τραγικού αυτού έρωτα θα διηγηθούμε στο σημερινό μας άρθρο.
Η Μήδεια ήταν κόρη του Βασιλιά της μυθικής Κολχίδας Αιήτη, γιού του Ηλίου, και της κόρης του Ωκεανού, Ιδυίας. Η Κολχίδα τοποθετείται στις ανατολικές ακτές της Μαύρης θάλασσας, στη σημερινή Γεωργία. Εκεί, έπρεπε να ταξιδέψει ο Ιάσονας για να φέρει το χρυσόμαλλο δέρας στην πατρίδα του την Ιωλκό, ώστε να πάρει πίσω τον θρόνο που του ανήκε, από τον σφετεριστή θείο του, Πελία.
Όταν έφτασε μαζί με το πλήρωμά του, τους Αργοναύτες, στο βασίλειο του Αιήτη και τον είδε η Μήδεια, αμέσως τον ερωτεύτηκε, κι έβαλε σκοπό της ζωής της να τον βοηθήσει, ώστε να μην πάθει κανένα κακό. Ο Απολλώνιος Ρόδιος στα Ἀργοναυτικά του περιγράφει με πάρα πολύ γλαφυρό τρόπο τις σκέψεις της Μήδειας: «Ας πάει να χαθεί η ντροπή, ας πάει να χαθεί η δόξα, εκείνος να σωθεί με τη βοήθειά μου κι ας πάει ύστερα να μείνει όπου ποθεί η καρδιά του. Κι εγώ είθε να πέθαινα την ίδια μέρα που αυτός θα τελείωνε τον άθλο…» (Ἀργοναυτικά, Γ΄, 785-789).
Ο Αιήτης, όταν ο Ιάσονας του ζήτησε το δέρας, απάντησε πως θα του το δώσει αν φέρει εις πέρας κάποιες δοκιμασίες. Η κόρη του, γνωρίζοντας πως είναι παγίδα, αποφάσισε να τον βοηθήσει, κρυφά, φυσικά, απ’ τον πατέρα της. Έτσι, μιάς και ήταν μάγισσα, έφτιαξε ένα μαγικό φίλτρο που θα τον έκανε άτρωτο, και τον συνάντησε στον ναό της Εκάτης, την οποία υπηρετούσε ως ιέρεια, για να του το δώσει, μαζί με συγκεκριμένες συμβουλές.
Όση ώρα τον περίμενε, ο νους της δεν είχε άλλες σκέψεις πέραν του Ιάσονα και «…παρόλο που τραγουδούσε, κανένα τραγούδι δεν της έδινε χαρά για πολύ, αλλά σαστισμένη άρχιζε άλλο, ούτε μπορούσε να κοιτάξει με ηρεμία την ομάδα των υπηρετριών της, παρά έστρεφε το πρόσωπο και στύλωνε το βλέμμα πέρα στον δρόμο. Κάθε τόσο η καρδιά στα στήθη της αναπηδούσε, όποτε καταλάβαινε ν’ ακούει να ζυγώνει ήχος ποδοβολητού ή του ανέμου.» (Ἀργ. Γ΄, 948-955)
Όταν φάνηκε ο Ιάσονας, «…ήταν όπως ο Σείριος σηκώνεται πάνω από τον Ωκεανό, που ανατέλλει ωραίος και λαμπρός στην όψη, φέροντας όμως στα κοπάδια συμφορά μεγάλη. Έτσι ωραίος να τον βλέπεις ήρθε κι ο γιος του Αίσονα, αλλά με την εμφάνισή του έφερνε τις έγνοιες του δεινού πάθους. Η καρδιά της έπεσε από τα στήθη, κι αχλή της σκέπασε τα μάτια, ενώ θερμή κοκκινάδα κάλυψε τα μάγουλά της· τα γόνατά της δεν είχαν δύναμη να πάνε ούτε πίσω ούτε μπροστά, αλλά τα πόδια της ριζώσανε στη γη.» (Ἀργ. Γ΄, 957-965).
Η Μήδεια είχε ερωτευτεί παράφορα τον Ιάσονα: «…μπορούσε να του βγάλει από τα στήθη της μέσα την ψυχή της όλη και να του τη δώσει, αν αυτή ήταν η επιθυμία του· τόσο υπέροχα ο Έρωτας άστραφτε με φλόγα γλυκιά απ’ το ξανθό κεφάλι του γιου του Αίσονα κι αιχμαλώτιζε τη λάμψη των ματιών της, και μέσα της η καρδιά της θερμαινόταν κι έλιωνε, όπως λιώνει γύρω απ’ τα ρόδα η δροσιά σαν τη ζεστάνει το φως του πρωινού.» (Ἀργ. Γ΄, 1015-1021) Αλλά κι αυτόν, «…στα δάκρυα της κόρης, ολέθριος έρωτας τον κατέβαλε…» (Ἀργ. Γ΄ 1077-1078).
Πράγματι, η Μήδεια βοήθησε τον Ιάσονα να πραγματοποιήσει τους άθλους, να κλέψει το δέρας και να φύγει κρυφά από την Κολχίδα, παίρνοντάς τη μαζί του. Της είχε ήδη ορκιστεί πως θα την παντρευτεί και πως θα είναι μαζί της για πάντα. Ωστόσο, μετά από πολλές περιπέτειες στην Ιωλκό, ο Ιάσονας εκδιώχθηκε απ’ το βασίλειό του και εγκαταστάθηκε με τη σύζυγό του στην Κόρινθο, υπό την προστασία του βασιλιά της, Κρέοντα. Επί δέκα χρόνια, όλα κυλούσαν ομαλά. Μάλιστα, το ζευγάρι απέκτησε και δύο γιούς. Τότε ήταν, όμως, που ο Κρέοντας πρότεινε στον Ιάσονα να παρατήσει τη Μήδεια που ήταν μάγισσα και να παντρευτεί την κόρη του τη Γλαύκη. Εκείνος, ξεχνώντας τις υποσχέσεις του προς τη γυναίκα του, δέχτηκε την πρόταση κι εγκατέλειψε τη Μήδεια, η οποία αφότου προσπάθησε μάταια να του υπενθυμίσει τους όρκους που της είχε δώσει, τον μέμφθηκε σκληρά για την αχαριστία και τη σκληρότητά του.
Έτσι, αποφάσισε να τον εκδικηθεί: πρώτα έστειλε στη Γλαύκη ένα πέπλο, γαμήλιο δήθεν δώρο, το οποίο όταν φόρεσε έπιασε φωτιά και σκοτώθηκε μαζί με τον πατέρα της που προσπάθησε να τη βοηθήσει. Στη συνέχεια, για να πονέσει όσο γίνεται περισσότερο τον Ιάσονα, σκότωσε τα παιδιά τους. Μετά από τα αποτρόπαια αυτά εγκλήματα δραπέτευσε από την Κόρινθο και κατέφυγε στην Αθήνα, όπου έγινε γυναίκα του βασιλιά Αιγέα, όταν του υποσχέθηκε πως, χάρη στα μαγικά της, θα αποκτήσει διάδοχο.
Αυτός ήταν ο τραγικός μύθος του Ιάσονα και της Μήδειας, που επαναλαμβάνει για ακόμη μια φορά στην ελληνική μυθολογία πως η άμετρη αγάπη καταλήγει σε άμετρο μίσος και πως η αχαριστία κι η σκληροκαρδία τιμωρούνται πάντα βάναυσα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Απολλώνιος Ρόδιος (1999), Ἀργοναυτικά, Αθήνα: Κάκτος.
- Απολλόδωρος (1999), Βιβλιοθήκη, Αθήνα: Κάκτος.
- greeklegendsandmyths.com, MEDEA IN GREEK MYTHOLOGY, Διαθέσιμο εδώ
