Της Νικολίνας Μάνη,
Η ταινία “Ι Origins” σε σκηνοθεσία του ίδιου του σεναριογράφου Μάικ Κάχιλ αποτελεί έναν ετερόκλητο συνδυασμό ρομαντικού-δράματος και επιστημονικής φαντασίας. Ο 43χρονός πια Κάχιλ εξακολουθεί να επιδιώκει μέσω των ταινιών του να εκπέμψει μια βαθιά εσωτερικότητα –πνευματικότητα. Η ταινία προσπαθεί να μας εντάξει σε μια νέα πραγματικότητα, που η ταυτοποίηση κάθε ανθρώπου θα γίνεται με βάση την ίριδα του ματιού του. Ο δημιουργός χωρίζει χρονολογικά το φιλμ σε δύο μέρη, με σημείο τομής ένα περιστατικό που σημάδεψε τη ζωή του πρωταγωνιστή.
Η πλοκή περιστρέφεται γύρω από τη ζωή του Ian Gray (υποδυόμενος από τον Μάικλ Πιτ), ενός επιστήμονα που προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει την εξελικτική πορεία του ματιού σε 12 αποκλειστικά στάδια. Από μικρός κιόλας έδειχνε το πάθος του για τη μοριακή βιολογία, αφού έκτοτε άρχισε να συγκεντρώνει φωτογραφικό υλικό από τις ίριδες των ανθρώπων που γνώριζε, προκειμένου να μελετήσει τη θεωρία του μετέπειτα. Φυσικό επακόλουθο αυτού του στοιχείου φαντασίας είναι να διαφανεί το χάσμα της λογικής επιστήμης σε σχέση με τη συνειρμικότητα της ζωής εκτός εργαστηρίου. Κόντρα στη λογικότητα του Ίαν στέκεται η συναρπαστική γνωριμία με τη Σόφι (Àstrid Bergès-Frisbey), μια ιδιαίτερη κοπέλα με ελεύθερο πνεύμα, πίστη και ένα «ζευγάρι ξεχωριστά μάτια». Οι δύο τους, παρά την αντιφατικότητα στα πιστεύω και τα ιδανικά τους, έρχονται αντιμέτωποι με την απόλυτη αγάπη, μια αγάπη που φτάνει στα όρια της διάψευσης του Ίαν για την ορθολογικότητα και την τυποκρατία της ανθρώπινης ζωής.
Όλα, όμως, ανατρέπονται σε ένα κομβικό σημείο της ιστορίας, στη σκηνή με το ασανσέρ. Από εκείνη κιόλας τη στιγμή, τα συμβατά πνεύματα και σώματά τους χωρίζονται μια για πάντα, για έναν λόγο που θα αποκαλυφθεί, αφού δείτε την ταινία.
Ο πόνος της απώλειας και συνάμα η αναγέννηση της ελπίδας αποτυπώνονται αξιοπρόσεκτα, προκαλώντας μεγάλο ενδιαφέρον και δημιουργώντας κίνητρα για μια παράλληλη αναζήτηση εσωτερικότητας, διαλεύκανσης συναισθημάτων και ψυχικής ενδοσκόπησης.
Το καστ των ηθοποιών έχει επιλεχθεί επιτυχημένα από τον σκηνοθέτη-σεναριογράφο, αφού οι αντιφατικοί χαρακτήρες τους αποτυπώνονται απταίστως μέσα από τις ερμηνείες των ηθοποιών.
Ας επιστρέψουμε στη ροή της ιστορίας. Επτά χρόνια αργότερα, ο πρωταγωνιστής βρίσκεται πλήρως αποστασιοποιημένος από τη Σόφι και όλα δείχνουν ότι δεν έχει απομείνει καμία πιθανότητα να την ξανασυναντήσει. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, θα μιλούσαμε άλλωστε για κάτι εντελώς υπερφυσικό, αφού η Σόφι δυστυχώς… Ο Ίαν πλέον έχει παντρευτεί την Κάρεν (Brit Marling), η οποία από τότε κιόλας συνεργαζόταν μαζί του ως φοιτήτρια στην έρευνά του για τις ίριδες.
Μερικές φορές, οι καθηλωτικές ερμηνείες, σε συνδυασμό με ένα ανατρεπτικό σενάριο, σε κάνουν να αμφισβητείς όσα σε περιβάλλουν, να αναθεωρήσεις ορισμένες σφαλερές απόψεις σου. Γενικότερα, η Τέχνη είναι δυνατόν να σε κάνει να αλλάξεις σε μεγάλο βαθμό την κοσμοθεωρία σου.
Η ταινία αυτή θέτει πολλούς προβληματισμούς και παρόλο που αυτοπροσδιορίζεται και ως επιστημονικής φαντασίας, εγείρει πολλά ζητήματα, όπως την αντίθεση μεταξύ επιστήμης και συναισθήματος, τον επιστημονικό ορθολογισμό έναντι της πίστης στα θεία, καθώς επίσης την πνευματική σύνδεση με τον έρωτα. Από τη μία, βλέπουμε τον ορθολογιστή Ίαν προσκολλημένο και εμμονικό με τις επιστημονικές έρευνες και από την άλλη, την ελεύθερη Σόφι, πιστή στην ηθική, τον θεό και τον συναισθηματικό αυθορμητισμό.
Από κινηματογραφική άποψη, η ταινία χαρακτηρίζεται εξίσου ενδιαφέρουσα. Εναλλάσσονται πλάνα με περιρρέουσα αισθητική ομορφιά που πλαισιώνουν αυθεντικά την πλοκή. Αυτά τα πλάνα που δεν φαίνονται στημένα, εκείνα που νιώθεις σαν να είσαι κι εσύ κομπάρσος αντί για απλός θεατής. Είναι σαφές ότι η ταινία αποσκοπεί να διεγείρει τόσο τον νου, όσο και τη συγκινησιακή σου διάθεση.
Πράγματι, έπειτα από πολλαπλές προσπάθειες, ο Ίαν και η Κάρεν θα ανακαλύψουν κάτι εκπληκτικό για την έρευνά τους. Ο Ian θα διασχίσει τη μισή γη, αμφιβάλλοντας για όλα όσα γνώριζε και καταπατώντας ορθολογιστικά δεδομένα, για να αποδείξει τη θεωρία του.
Η ταινία κλείνει με σκηνή στο ασανσέρ, όπως και στο δραματικό σημείο στα μέσα της πλοκής. Μόνο που εδώ δεν υπήρχε η Σόφι ή μήπως υπήρχε κατά κάποιον τρόπο; Το μόνο σίγουρο είναι ότι το φινάλε εκπνέει αισιοδοξία και ελπίδα, που κανέναν βαθμό σύγκρισης δεν έχει με τη μακάβρια σκηνή στα μέσα του φιλμ.
Με την παρακολούθησή της ξυπνούν αμφιβολίες για όσα ξέρεις ήδη ή έστω νομίζεις πώς ξέρεις. Γεννιούνται υπαρξιακά ερωτήματα που, αν κι είχες ήδη θέσει, δεν έχεις απαντήσει ακόμη. Να ακολουθήσω την πεπατημένη της λογικής ή μήπως να αφεθώ στα συναισθήματά μου; Υπάρχει απόλυτα αντικειμενική αλήθεια ή όλα είναι σχετικά; Ίσως πιστεύουμε στην αντικειμενικότητα όπως οι ίδιοι την πλάσαμε, μέχρι να έρθει να ανατρέψει ολότελα την κοσμοθεωρία μας κάτι σχετικό και αμιγώς υποκειμενικό; Έως τότε θα περιμένουμε την αλλαγή αυτή, όπως ο Ίαν περίμενε τη Σόφι… Μπορεί να μην τη βρήκε στοχευμένα, αλλά εντόπισε την ομοιότητα με την ιδανική μορφή της Σόφι σε ένα άλλο πρόσωπο ή έστω στις ίριδες αυτού.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
