Του Άγγελου Μπαλαρά,
Το πώς λειτουργεί η κατάταξη στο τένις είναι κάτι που δεν είναι αρκετά γνωστό ή ξεκάθαρο στο ευρύ κοινό, μιας και διαφέρει από τον αντίστοιχο τρόπο λειτουργίας των υπόλοιπων δημοφιλών αθλημάτων. Ωστόσο, η λογική διαμόρφωσης των tennis rankings ακολουθεί συγκεκριμένους κανόνες, τόσο στο γυναικείο όσο και στο αντρικό ταμπλό.
Το τένις, ως άθλημα, υφίσταται από τα τέλη του 19ου αιώνα. Ωστόσο, μόλις το 1973 ξεκίνησε να εφαρμόζεται για πρώτη φορά ένα σύστημα παγκόσμιας κατάταξης, ή ενιαίας βαθμολογίας των επαγγελματιών τενιστών. Από το 1990 έως και σήμερα, εφαρμόζεται η λογική της απόδοσης πόντων, με τη μεθοδολογία “best of” ως βασική αρχή των tennis rankings, τόσο στην Association of Tennis Professionals (ATP) όσο και στη Women’s Tennis Association (WTA).
Τι είναι το σύστημα “best of”;
Το σύστημα αυτό, λοιπόν, ορίζει ότι στην τελική ετήσια βαθμολογία προσμετρώνται οι κορυφαίες επιδόσεις των παικτών από τα τουρνουά στα οποία αγωνίστηκαν όλη τη σεζόν. Ο αριθμός των τουρνουά που λαμβάνονται υπόψιν ποικίλει σε άντρες και γυναίκες και, συγκεκριμένα, είναι δεκαεννέα και δεκαέξι αντίστοιχα. Για παράδειγμα, ακόμα κι αν μια παίκτρια του γυναικείου ταμπλό αγωνιστεί σε είκοσι τουρνουά μέσα στη χρονιά, θα της απονεμηθούν οι πόντοι που αντιστοιχούν μόνο στις δεκαέξι καλύτερες επιδόσεις της. Σημειώνεται ότι εξαιρέσεις μπορεί να προκύψουν σε περίπτωση σοβαρού τραυματισμού (protected ranking) ή τιμωρίας.
Το κίνητρο ώστε οι παίχτες να αγωνίζονται σε περισσότερα τουρνουά, δεν είναι βαθμολογικό. Πέρα από τον αριθμό των διοργανώσεων που τους αποφέρει βαθμολογικό όφελος, η συμμετοχή σε επιπλέον τουρνουά ενδέχεται να επιφέρει οικονομικά κέρδη, αγωνιστικό ρυθμό, καθώς και ανεβασμένη ψυχολογία.
Οι πολλοί βαθμοί είναι στα «μεγάλα» τουρνουά
Κάθε διοργάνωση στο τένις δεν προσφέρει τον ίδιο αριθμό βαθμών προς διεκδίκηση για τους αθλητές. Οι βαθμοί του κάθε τουρνουά αντιστοιχούν στη δυναμική του, η οποία είναι συνάρτηση της ιστορίας, του ανταγωνισμού και του πρεστίζ της διοργάνωσης. Αναλυτικότερα, σε άντρες και γυναίκες, οι βαθμοί –ανά φάση– των κυριότερων τουρνουά στο ετήσιο τενιστικό «καλεντάρι» φαίνονται στον παρακάτω πίνακα.
- * Grand Slam τουρνουά: Australian Open, French Open, Wimbledon, US Open
- ** ATP Masters 100 τουρνουά: Indian Wells, Miami Open, Madrid Open, Italian Open, Canadian Open, Cincinnati Masters, Shanghai Masters, Paris Masters, Monte-Carlo Masters
- *** WTA 1000 τουρνουά: Mandatory (Beijing, Indian Wells, Madrid, Miami) και Non–Mandatory (Cincinnati, Doha/Dubai, Rome, Montreal/Toronto, Wuhan)
Φυσικά, υπάρχουν και πολλά ακόμα τουρνουά (π.χ. Challenger, ATP Cup), που όμως προσφέρουν λιγότερους βαθμούς. Διοργανώσεις εθνικών ομάδων (π.χ. Davis Cup, Ολυμπιακοί Αγώνες) και τουρνουά επίδειξης (π.χ. Laver Cup), δεν δίνουν βαθμούς στην παγκόσμια κατάταξη. Επομένως, γίνεται αντιληπτή η βαρύτητα που έχει κάθε τουρνουά, καθώς και η σημασία μιας καλής πορείας σε καθένα από αυτά.
Η έννοια της «υπεράσπισης»
Η διαμόρφωση της παγκόσμιας κατάταξης στηρίζεται σε ακόμα μία ιδιαιτερότητα, τη «λογική των πενήντα δύο εβδομάδων». Ουσιαστικά, η περασμένη σεζόν αποτελεί μέτρο σύγκρισης της επόμενης για όλους τους παίκτες. Το αποτέλεσμα αυτής της σύγκρισης –θετικό ή αρνητικό– διαμορφώνει τη βαθμολογία. Οι βαθμοί που κερδίζονται στα τουρνουά διατηρούνται σε ισχύ, μέχρι αυτά να ξαναπαιχτούν την επόμενη σεζόν, οπότε και διαγράφονται. Οι παίκτες μάχονται, προκειμένου να ανακτήσουν όσο το δυνατόν περισσότερους από τους βαθμούς τους, ώστε να μην έχουν απώλειες βαθμών, αν κάνουν πανομοιότυπη πορεία με την περσινή ή να έχουν ακόμα και βαθμολογικό κέρδος, αν φτάσουν σε υψηλή κατάταξη στη διοργάνωση.
Συμπεραίνεται ότι τα «ανεβοκατεβάσματα» παικτών στην κατάταξη οφείλονται μεν στις δικές τους επιδόσεις, αλλά είναι και συνάρτηση της ικανότητας ή αδυναμίας και των υπολοίπων συναθλητών τους να διατηρήσουν σταθερή ή/και ανοδική πορεία στο Tour. Κάποιος, προερχόμενος από μια μέτρια –αγωνιστικά– χρονιά, θα καταγράψει μεγάλη άνοδο στην κατάταξη, εάν πετύχει σημαντικές πορείες την τρέχουσα περίοδο. Το ζήτημα για αυτόν θα είναι να μπορέσει να «υπερασπιστεί» τα κεκτημένα του στην επόμενη σεζόν.
Ολοκληρώνοντας, είναι σημαντικό να αναφερθούν και οι παρεπόμενοι λόγοι για τους οποίους η βαθμολογία είναι τόσο επιδραστική στις τενιστικές εξελίξεις. Πιο συγκεκριμένα, οι κορυφαίοι 104 παίκτες της παγκόσμιας κατάταξης προκρίνονται αυτόματα στα Grand Slam, χωρίς να περάσουν προκριματικούς γύρους, ενώ κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στα τουρνουά Masters 1000. Επιπλέον, οι παίχτες με υψηλότερη θέση στην παγκόσμια κατάταξη έχουν –θεωρητικά– ευνοϊκότερες κληρώσεις, αφού καλούνται να παίξουν με αντιπάλους χαμηλότερων θέσεων. Επιπρόσθετα, οι κορυφαίοι 8 παίκτες της κατάταξης αποκτούν αναγνώριση και προκρινόμενοι στα Finals μονομαχούν για τον τίτλο του «καλύτερου των καλύτερων» στο φινάλε κάθε χρονιάς. Τέλος, πέρα από τα χρηματικά έπαθλα που κατακτούν στο γήπεδο, οι παίκτες που βρίσκονται ψηλότερα στην κατάταξη αποτελούν πόλο έλξης για φιλάθλους και χορηγούς, γεγονός που –εμμέσως– αποφέρει επιπλέον χρηματικά έσοδα για τους ίδιους.
Το σύστημα με το οποίο λειτουργεί η παγκόσμια κατάταξη είναι ιδιαίτερο και έχει αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης στον χώρο του αθλήματος κατά καιρούς. Ο βαθμός ανταπόκρισης του συστήματος στην αλήθεια του γηπέδου είναι, εν πολλοίς, υποκειμενικός. Αυτό που δεν αμφισβητείται είναι ότι πρόκειται για μια μέθοδο που –όπως περιγράφηκε παραπάνω– επιβραβεύει την αφοσιωμένη προσπάθεια των παικτών στα τενιστικά courts.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- How Do Tennis Rankings Work, perfect-tennis.com, διαθέσιμο εδώ
- Tennis rankings: How they work and difference between ATP and WTA systems, olympics.com, διαθέσιμο εδώ
- Ανάλυση: O τρόπος λειτουργίας των Rankings, tennis24.gr, διαθέσιμο εδώ
