Του Χρήστου Παπαγεωργίου,
Η νίκη του ανεξάρτητου υποψηφίου για την προεδρία της Τσεχικής Δημοκρατίας, Petr Pavel, έναντι του πρώην Πρωθυπουργού, Andrej Babiš, έχει εύλογα συγκεντρώσει την πλειονότητα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, στη διατύπωση σεναρίων που αφορούν την επόμενη ημέρα για το πολιτικό περιβάλλον της Τσεχίας, αλλά και για το πολιτικό μέλλον που επρόκειτο να ακολουθήσει από εδώ και στο εξής.
Ο Petr Pavel έχει διατελέσει στο παρελθόν Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων της Τσεχίας, με τη σημαντικότερη προσθήκη στο βιογραφικό του να αποτελεί η ανάληψη του προεδρικού θώκου της Στρατιωτικής Επιτροπής του NATO. Η επιλογή, όμως, της ενασχόλησης με την πολιτική δεν αποτελεί πρωτοτυπία για την Τσεχία, δεδομένου ότι ο πρώτος στρατιωτικός που ανέλαβε τη θέση του Προέδρου ήταν ο Ludvík Svoboda (1968–1975).
Ο απερχόμενος Πρωθυπουργός Babiš μπορεί να κατέκτησε –οριακά– τη δεύτερη θέση στον πρώτο γύρο των Προεδρικών Εκλογών, συγκεντρώνοντας ποσοστό της τάξεως του 35%, με τον Petr Pavel να έρχεται πρώτος, κατέχοντας το ποσοστό του 35.4%, η ολοκληρωτική ήττα του πρώην Πρωθυπουργού, όμως, έφθασε στον δεύτερο γύρο, όπου ο Petr Pavel ξεπέρασε τον αντίπαλό του κατά 17 ολόκληρες μονάδες (58.3% και 41.6%, αντιστοίχως).
Θα μπορούσε να ειπωθεί πως η εκλογή του Petr Pavel αποτελεί ένα ζήτημα ιδιαίτερα ευαίσθητο, το οποίο θα πρέπει να αναλυθεί διεξοδικά, και τα αποτελέσματα του οποίου θα φανούν εν καιρώ. Η ευαισθησία που χαρακτηρίζει το θέμα πηγάζει από τη συζήτηση περί ενασχόλησης των στρατιωτικών με την πολιτική, η οποία φαίνεται να παίρνει μεγάλες διαστάσεις τη σήμερον ημέρα. Αξίζει, στο σημείο αυτό, να αναφερθούμε στον Carl von Clausewitz, επίσης στρατιωτικό, ο οποίος πίστευε ακράδαντα πως ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα. Με άλλα λόγια, λοιπόν, η πολιτική, μια τέχνη η οποία –κατά τους συγγραφείς της Τέχνης του Πολέμου– ανήκει αποκλειστικά στην «πολιτική ηγεσία», τους ηγεμόνες, φαίνεται να συνυπάρχει με τον πόλεμο, μια επίσης τέχνη, η οποία –κατά τους ίδιους συγγραφείς– θα πρέπει να ανήκει αποκλειστικά στη «στρατιωτική ηγεσία». Τι συμβαίνει, λοιπόν, όταν ένας (απόστρατος) στρατιωτικός αποφασίζει να αναμειχθεί στα «παίγνια» της πολιτικής; Θεωρείται σοφή κίνηση ή, εφόσον κάποιος δεν έχει ακριβή γνώση του πολιτικού γίγνεσθαι, θα ήταν περισσότερο σοφό να μείνει εκτός;
Η πολιτική αποτελεί παρακλάδι του πολέμου και θα μπορούσε να ειπωθεί, στο σημείο αυτό, πως η πολιτική «είναι ένας πόλεμος», μια «αρένα» διαδοχικών κρίσεων, τις οποίες καλείται ο «στρατηγός», ο πολιτικός παίκτης δηλαδή, να διαχειριστεί και να αντιμετωπίσει, προσαρμόζοντας και αναπροσαρμόζοντας τη στρατηγική του, εφαρμόζοντας διάφορες πρακτικές, προκειμένου να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τους αντιπάλους του. Όπως ο πόλεμος, η πολιτική διεξάγεται σε πολλαπλά μέτωπα και αυτό είναι κάτι που, ούτως ή άλλως, θέλοντας και μη, η στρατιωτική ηγεσία γνωρίζει.
Είναι, επίσης, γνωστό πως οι αντίπαλοι, είτε πολιτικοί είτε στρατιωτικοί, θα επιχειρήσουν να διαμορφώσουν εκείνοι το περιβάλλον για τον εκάστοτε πολιτικό ή στρατιωτικό ηγέτη, δυσχεραίνοντας, έτσι, το έργο του. Από θεμιτά και δίκαια μέσα, μέχρι αθέμιτα και άδικα, μέσω της προπαγάνδας και της τακτικής της διασποράς ψευδών ειδήσεων, της πόλωσης και της ενίσχυσης επιθετικών και αρνητικών συναισθημάτων, τα «συμβαλλόμενα μέρη» θα συγκρουστούν με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο. Βέβαια, ο χώρος στον οποίο λαμβάνουν χώρα οι συγκρούσεις είναι διαφορετικός, αλλά και ο τρόπος που χρησιμοποιούνται αυτά τα μέσα πολλές φορές διαφέρει. Δεν είναι, βέβαια, λίγες οι φορές, που η πολιτική αντιπαράθεση πήρε διαστάσεις –παρ’ ολίγον– συρράξεως, στις οποίες τα δημοκρατικά ιδεώδη, οι αξίες που καλείται η εκλογική αναμέτρηση να υπερασπίσει, αλλά και ανθρώπινες ζωές, τέθηκαν σε κίνδυνο. Αξιόλογο παράδειγμα αποτελεί η εισβολή της 6ης Ιανουαρίου 2020 στο Καπιτώλιο από οπαδούς του απερχόμενου Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Donald Trump, οι οποίοι βρίσκονταν σε άρνηση, αναφορικά με το αποτέλεσμα των εκλογών.
Στο ζήτημα της εξωτερικής πολιτικής χρειάζεται γνώση του διεθνούς περιβάλλοντος, των συμμάχων και των αντιπάλων, τόσο σε στρατιωτικό επίπεδο όσο και σε άλλους τομείς. Οι συμμαχίες, πράγματι, δε χτίζονται μόνο σε αμυντικές συμφωνίες και σε συμφωνίες αμοιβαίας στρατιωτικής αρωγής, αλλά και σε αμοιβαία οικονομικά συμφέροντα. Η μια όψη του νομίσματος δεν αναιρεί την ύπαρξη της άλλης, και αυτό είναι ένα γεγονός που δε θα πρέπει να παρακαμφθεί σε καμία περίπτωση. Εφόσον το έδαφος –στο παρόν άρθρο– προετοιμάστηκε, λοιπόν, καταλλήλως, θα γίνει μια μεγάλης εκτάσεως αναφορά στο προ ολίγων ημερών τηλεφώνημα, που πραγματοποίησε ο κ. Pavel στην Πρόεδρο της Ταϊβάν, Tsai Ing–wen, το οποίο φαίνεται πως αμφιταλαντεύεται μεταξύ της πολιτικής γενναιότητας και της πολιτικής «αυτοκτονίας».
Μπορεί ο νέος Πρόεδρος της Τσεχίας να φιλοδοξεί να συναντήσει την ομόλογή του στο μέλλον, όπως ο ίδιος, άλλωστε, δήλωσε, ή ακόμη και να προτίθεται να «συσφίξει» τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, που, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, «μοιράζονται τις αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», όμως η Κίνα θα μπορούσε, επίσης, να θέσει τέλος στις φιλοδοξίες και τις προσδοκίες του. Πιο συγκεκριμένα, η Κίνα ποτέ δεν επαίνεσε, ούτε επρόκειτο να επαινέσει, την έμμεση αναγνώριση της Ταϊβάν από κανέναν πολιτικό στρατηγικό παίκτη, αλλά, αντίθετα, τις καταδικάζει και απαιτεί ανακλήσεις και απολογίες. Δεδομένου ότι η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας θεωρεί την Ταϊβάν δική της περιοχή, δεν ανέχεται ούτε στο ελάχιστο υπόνοιες για αμφισβήτηση του δόγματος που ακολουθεί εδώ και δεκαετίες. Αυτό αποδεικνύεται μέσα από δύο περιπτώσεις, μια ευρέως γνωστή, διεθνούς επιπέδου και βεληνεκούς και μια, σχετικά άγνωστη, περισσότερο περιφερειακού, ευρωπαϊκού επιπέδου.
Η πρώτη περίπτωση που αποδεικνύει την ακεραιότητα του σινικού δόγματος στο ζήτημα της Ταϊβαν, αφορά την επίσκεψη της Nancy Pelosi, ως Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, στις αρχές του Αυγούστου 2022. Η Κίνα είχε απαντήσει με στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Στενό της Ταϊβάν, και με δηλώσεις που καταδίκαζαν την επίσκεψη της Αμερικανίδας πολιτικού. O χαρακτηρισμός των Η.Π.Α. ως «ο μεγαλύτερος σαμποτέρ της ειρήνης παγκοσμίως» από τον Κινέζο Υπουργό Εξωτερικών αρκεί για να αποδείξει το μέγεθος και τη σοβαρότητα της κατάστασης. Αυτό που μπορεί, πάντως, να ειπωθεί με βεβαιότητα είναι πως η επίσκεψη της Nancy Pelosi στην Ταϊβάν αποτελεί μια κίνηση που δίχασε, διχάζει και θα εξακολουθήσει να διχάζει.
H δεύτερη περίπτωση αφορά τον πρώην Πρωθυπουργό της Σλοβενίας, Janez Jansa, ο οποίος σε συνέντευξή του το 2022, αναφέρθηκε στην προθυμία του να ενισχυθούν οι δεσμοί Σλοβενίας–Ταϊβάν και, επίσης, δήλωσε πως θα υποστήριζε την ανεξαρτησία του μερικώς αναγνωρισμένου κράτους, προκαλώντας την αντίδραση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, η οποία, νωρίτερα, το ίδιο έτος, είχε επιβάλλει εμπάργκο στη Λιθουανία, για τον ίδιο λόγο.
Οι παραπάνω περιπτώσεις αρκούν, για να αποδείξουν πως η θητεία του νέου Τσέχου Προέδρου δεν ξεκίνησε ομαλά, και θα ήταν περισσότερο συνετό και προτιμότερο να μην ακολουθούνται πρακτικές που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανεπιθύμητες αντιδράσεις στρατηγικών παικτών ισχυρότερων, αδιάλλακτων και αποδεδειγμένα πρόθυμων να φτάσουν στα άκρα, προκειμένου να υποστηρίξουν τις θέσεις τους. Αυτό, φυσικά, δε σημαίνει πως η πολιτική θητεία ενός πρώην στρατιωτικού θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από λήψη αποφάσεων μόνο εκ του ασφαλούς. Προτεραιότητα θα πρέπει να αποτελεί η διασφάλιση του εθνικού συμφέροντος, κάτι το οποίο ένας στρατιωτικός γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα.
Η μόνη επιφύλαξη που θα μπορούσα –προσωπικά– να διατηρήσω ως προς την πολιτική σταδιοδρομία του Petr Pavel, θα ήταν η πολιτική απειρία του. Η πολιτική είναι ένα πεδίο στο οποίο δε συγχωρούνται λάθη, ο χρόνος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και το παραμικρό κώλυμα στην άσκηση των καθηκόντων, οποιαδήποτε λάθος τοποθέτηση και, γενικότερα, μια λάθος κίνηση θα μπορούσε να στοιχίσει στον πολιτικό πολλά περισσότερα από την καριέρα του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Petr Pavel defeats Andrej Babiš to become next Czech president, Politico, διαθέσιμο εδώ
- China warns new Czech president after Taiwan call, Politico, διαθέσιμο εδώ
- Slovenia to bolster trade ties with Taiwan, wading into row with China, Politico, διαθέσιμο εδώ
- China sends warships to surround Taiwan amid Pelosi visit, Politico, διαθέσιμο εδώ
