Του Σωκράτη Κατσαρού,
Το πολεμικό θέατρο του Ειρηνικού Ωκεανού ήταν το δεύτερο πιο αιματηρό μέτωπο του πολέμου, μετά το Ανατολικό Μέτωπο της Ανατολικής Ευρώπης στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Με τον τερματισμό του πολέμου στην Ευρώπη και την ήττα της Ναζιστικής Γερμανίας, τα βλέμματα των νικητών του Γ΄ Ράιχ στράφηκαν στην Ανατολική Ασία και στον Ειρηνικό Ωκεανό, όπου η Ιαπωνική αυτοκρατορία συνέχιζε να αντιστέκεται.
Από το 1941 έως το καλοκαίρι του 1945, οι Ηνωμένες Πολιτείες, κατά κύριο λόγο, και μετά η Βρετανική Κοινοπολιτεία και η Κίνα, κατάφεραν να σταματήσουν την Ιαπωνική προέλαση στην ηπειρωτική Κίνα και στη Βρετανική Ινδία και ταυτόχρονα να κερδίσουν έδαφος σε κρίσιμης τοποθεσίας νησιά, όπως τα Παλάου, του Σολομώντα, την Ίβο Τζίμα και την Οκινάουα, έχοντας πλέον πρόσβαση στο Ιαπωνικό αρχιπέλαγος. Από την άνοιξη του 1945, αμερικανικά και βρετανικά αεροσκάφη ξεκίνησαν βομβαρδισμούς τύπου «χαλιού» (carpet bombing) σε μεγάλες ιαπωνικές πόλεις με εμπρηστικές βόμβες και προσπάθησαν να αποκλείσουν το πολεμικό ναυτικό των Ιαπώνων, ρίχνοντας κατά χιλιάδες νάρκες στο Ιαπωνικό αρχιπέλαγος. Οι Ιάπωνες με τη σειρά τους απάντησαν με επιθέσεις ”kamikaze” σε θέσεις των συμμαχικών πολεμικών πλοίων.
Οι επιθέσεις των Συμμάχων ήταν σημαντικές, όμως δεν μπορούσαν να σταματήσουν την Ιαπωνική πολεμική μηχανή, καθώς η Ιαπωνία τροφοδοτούταν από τις πλούσιες σε πρώτες ύλες και ορυκτά κτήσεις της, Κορέα και Μαντζουρία. Το Γενικό Επιτελείο των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων, αποτελούμενο από τους Ναυάρχους Ernest King και William D.Leahy, και τους Στρατηγούς George Marshal και Hap Arnold, καθώς και τους επιχειρησιακούς διοικητές, τον Ναύαρχο Chester Nimitz και τον Στρατηγό Douglas MacArthur, σκεφτόταν πώς θα μπορούσε να νικήσει τους Ιάπωνες ή τουλάχιστον να τους σύρει προς συνθηκολόγηση και έθεσε σε συζήτηση την εφαρμογή ενός σχεδίου απόβασης των συμμαχικών δυνάμεων στην Ιαπωνία, γνωστό ως «Επιχείρηση Πτώση».
Η επιχείρηση αυτή χωριζόταν σε δύο σκέλη. Το πρώτο σκέλος, που ονομάστηκε «Επιχείρηση Olympic/Majestic» ή αλλιώς X–Day, θα στόχευε στην απόβαση και κατάληψη της νήσου Kyushu, που ήταν το κοντινότερο σημείο από την Okinawa και με έδαφος ευνοϊκό για ναυτικές αποβάσεις λόγω των αμμωδών ακτών της. Το δεύτερο σκέλος, η «Επιχείρηση Τιάρα (Coronet)» ή αλλιώς Y–Day, θα στόχευε στη χρήση της νήσου Kyushu ως ορμητήριο για τα πολεμικά αεροσκάφη και για τις επίγειες ενισχύσεις για να επιτεθούν στη νήσο Honshu, το μεγαλύτερο και πιο πυκνοκατοικημένο νησί της Ιαπωνίας, και στη νήσο Shikoku, ώστε να πλησιάσουν στη μεγάλη πεδιάδα του Kanto και να έχουν σε θέση πολιορκίας το Tokyo. Αν πετύχαινε η πρώτη φάση, τότε θα υπήρχαν μεγάλες πιθανότητες να κερδίσουν οι Σύμμαχοι τον πόλεμο και να προλάβουν αντίστοιχες κινήσεις των Σοβιετικών στην Άπω Ανατολή, που θα διαμόρφωναν τον μεταπολεμικό κόσμο γεωπολιτικά.
Οι δυνάμεις που είχαν διαθέσιμες οι Σύμμαχοι για να αναλάβουν την πρώτη φάση της επιχείρησης “Downfall” ήταν πολλαπλάσιες από εκείνες που είχαν χρησιμοποιηθεί στην απόβαση στη Νορμανδία. Συγκεκριμένα, οι Η.Π.Α έθεσαν σε ετοιμότητα την 6η Στρατιά, αποτελούμενη από τέσσερα σώματα στρατού, τα οποία ήταν υποδιαιρεμένα σε 11 μεραρχίες, μια ξεχωριστή αερομεταφερόμενη μεραρχία, ένα ξεχωριστό σύνταγμα και δύο ξεχωριστές μεραρχίες. Επικεφαλής της 6ης Στρατιάς ήταν ο Walter Krueger. Επιπρόσθετα, συγκεντρώθηκαν δεκάδες αεροπλανοφόρα, θωρηκτά, καταδρομικά, εκατοντάδες αντιτορπιλικά, υποβρύχια, εκατοντάδες αποβατικά σκάφη διαφόρων τύπων και μεγεθών, πλοία ανθυποβρυχιακού πολέμου από τον 3ο, 5ο και 7ο Στόλο των Η.Π.Α, με επικεφαλής τους William F.Halsey, Raymond A.Spruance και Thomas C.Kinkaid αντίστοιχα.
Από αεροπορικές δυνάμεις, οι Η.Π.Α είχαν διαθέσιμες τις Αεροπορικές Δυνάμεις της Άπω Ανατολής υπό τον George C.Kenney και τις Στρατηγικές Αεροπορικές Δυνάμεις του Ειρηνικού υπό τους Carl A.Spaatz και Curtis E.LeMay. Οι πρώτες αποτελούνταν από την 5η, 7η και 13η αεροπορική στρατιά, ενώ οι δεύτερες αποτελούνταν από τη 12η και 8η αεροπορική στρατιά. Τέλος, η Βρετανική Κοινοπολιτεία έστειλε τον Βρετανικό Στόλο του Ειρηνικού, αποτελούμενο από 6 αεροπλανοφόρα και δύο αεροπορικές δυνάμεις, τη δύναμη «Τίγρης» και την Αυστραλιανή τακτική αεροπορική δύναμη, αποτελούμενες από εκατοντάδες μαχητικά και βομβαρδιστικά.
Στο Kyushu, οι Ιάπωνες είχαν εγκαταστήσει την 16η ευρύτερη στρατιά υπό τον Στρατάρχη Shunroku Hata, αποτελούμενη από την 56η, 57η και την 40η στρατιά, εγκατεστημένες στα βόρεια, νοτιοανατολικά και νοτιοδυτικά αντίστοιχα της νήσου. Οι επίγειες δυνάμεις αριθμούσαν πάνω από 600.000 και την αεροπορική τους κάλυψη θα αναλάμβανε η 6η αεροπορική στρατιά υπό τον Στρατηγό Masakazu Kawabe με 10.000 ”kamikaze” αεροσκάφη, ενώ τις ακτές του Kyushu θα προστάτευαν 350 υποβρύχια τύπου Koryu και Kairyu, 1.000 κατευθυνόμενες τορπίλες τύπου Kaiten και 800 ναυτικά σκάφη επιθέσεων αυτοκτονίας Shinyo.
Στη δεύτερη φάση, οι Αμερικανοί διέθεσαν την 1η Στρατιά και την 8η Στρατιά, αποτελούμενες από 5 σώματα στρατού υπό τη διοίκηση του Στρατηγού Courtney H.Hodges και του Αντιστράτηγου Robert L.Eichelberger αντίστοιχα, καθώς και μια ξεχωριστή μεραρχία. Οι δυνάμεις αυτές, που θα αναλάμβαναν την επίθεση στην καρδιά της Ιαπωνίας, θα ενισχύονταν από 13 επιπλέον αμερικανικές μεραρχίες, εκ των οποίων μια αερομεταφερόμενη και από τρεις μεραρχίες της Βρετανικής Κοινοπολιτείας με επικεφαλής τον Aντιστράτηγο Charles Keightley. Στο αντίπαλο στρατόπεδο, οι Ιάπωνες είχαν διαθέσιμες για την άμυνα της ενδοχώρας την 36η Στρατιά, την 51η Στρατιά, την 52η Στρατιά, την 53η Στρατιά και τηνΦρουρά του Κόλπου του Tokyo, αποτελούμενες από 19 μεραρχίες και 6 ταξιαρχίες. Όλοι αυτοί οι σχηματισμοί συγκροτούσαν την 12η ευρύτερη στρατιά, υπό τον Στρατηγό Shizuichi Tanaka.
Οι συνολικές δυνάμεις των Συμμάχων αριθμούσαν 5.000.000 Αμερικανούς και 1.000.000 Βρετανούς, Καναδούς και Αυστραλούς. Η πρώτη φάση θα ξεκινούσε τον Νοέμβριο του 1945 και η δεύτερη, αν όλα πήγαιναν εντός σχεδίου, τον Ιανουάριο του 1946. Ο τακτικός Ιαπωνικός στρατός, από την άλλη, είχε πάνω από 3.000.000 τακτικό στρατό και είχε επιστρατεύσει πολιτοφυλακές από πολίτες διαφόρων ηλικιών, άνδρες και γυναίκες, πάνω από 30.000.000. Σκοπός των ένοπλων πολιτών ήταν να δημιουργήσουν μια παλλαϊκή άμυνα σε όλα τα μήκη και πλάτη της ιαπωνικής επικράτειας, ώστε οι Σύμμαχοι να υποστούν όσο το δυνατόν περισσότερες απώλειες. Το ιαπωνικό σχέδιο άμυνας με την ονομασία Ketsu–Go δεν βασίστηκε στην ιδέα ότι είναι εφικτή μια ιαπωνική νίκη έναντι των Συμμάχων, αλλά στη δυνατότητα να προκαλέσουν τέτοια φθορά στις δυνάμεις εισβολής, ώστε η επίθεση να βρεθεί σε αδιέξοδο και να συρθούν και οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, με όσο πιο ευνοϊκούς όρους για την ιαπωνική πλευρά.
Όμως, οι Η.Π.Α είχαν ένα όπλο που άλλαξε τα πάντα. Και αυτό ήταν οι δύο πυρηνικές βόμβες που ρίχθηκαν σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι αντίστοιχα. Εκεί ήταν που οι Ιάπωνες έκαναν λάθος εκτίμηση. Και αυτό γιατί η ρίψη τους ήταν μέρος της επιχείρησης Downfall, λόγω της δυνατότητας αυτών των όπλων να ισοπεδώσουν αστικά κέντρα, που θα ήταν σχεδόν αδύνατο να καταληφθούν από τις Η.Π.Α. Ο Χιροχίτο, βλέποντας την κατάσταση, άρχισε να σκέφτεται διαφορετικά και να θεωρεί τον διάλογο για συνθηκολόγηση πρωταρχικό στόχο, καθώς την ίδια στιγμή οι Σοβιετικοί προήλαυσαν στη Μαντζουρία, κόβοντας τον ανεφοδιασμό των Ιαπώνων από την Κίνα. Και οι Αμερικανοί, από την άλλη, ήθελαν να τελειώσει η σύγκρουση, γιατί εν μέρει ήξεραν τα ρίσκα, τόσο της απόβασης όσο και της πυρηνικής επίθεσης, ακόμη και στις δικές τους δυνάμεις. Έτσι, στις 2 Σεπτεμβρίου η Ιαπωνία συνθηκολόγησε.
Εξαιτίας όσων αναφέρθηκαν, η εισβολή στην Ιαπωνία δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Αν και οι δύο πυρηνικές βόμβες εξόντωσαν πάνω από 200.000 αμάχους, πολλοί ισχυρίζονταν ότι ήταν μονόδρομος για τις Η.Π.Α για να νικήσει χωρίς να θυσιάσει εκατομμύρια Αμερικανούς στρατιώτες, τόσο από τις συμβατικές συγκρούσεις όσο και από τις ραδιενεργές ουσίες, κατάλοιπα των πυρηνικών επιθέσεων. Σε περίπτωση εφαρμογής της επιχείρησης, με βάση διάφορες εκτιμήσεις πριν και μετά τον πόλεμο, οι απώλειες των Συμμάχων θα έφταναν τους 1.000.000-4.000.000 στρατιώτες, ενώ οι Ιάπωνες θα έχαναν 10.000.000-20.000.000 ένοπλους και αμάχους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Hell to Pay: Operation DOWNFALL and the Invasion of Japan, 1945–1947, US Naval War College. Διαθέσιμο εδώ
- Arguments Supporting The Bomb, World History. Διαθέσιμο εδώ
- Operation Downfall: The Devil Was In The Details, National Defense University. Διαθέσιμο εδώ
- Downfall: Strategic Plan, General Headquarters of the Pacific US Army. Διαθέσιμο εδώ
