Της Μαρίας Πολίτου,
Ο Ενβέρ Χότζα (Enver Hoxha) ήταν πολιτικός ηγέτης της Αλβανίας από το 1944 έως και τον Απρίλιο του 1985, όταν και πέθανε. Γεννήθηκε το 1908 στο Αργυρόκαστρο, γόνος μίας πλούσιας οικογένειας μουσουλμάνων Αλβανών. Μετά την αποφοίτησή του από το σχολείο, μετακόμισε στο Παρίσι για να σπουδάσει Νομική και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Μονπελιέ, ωστόσο δεν κατάφερε να πάρει πτυχίο. Από την πρότερη ενήλικη ζωή του, είχε ενταχθεί στην πολιτική και ασχολούταν με τα δρώμενά της, ενώ στην ηλικία των 28 ετών διορίστηκε πρώτη φορά ως ιδιαίτερος γραμματέας του Αλβανικού Προξενείου στις Βρυξέλλες.
Το 1936, επέστρεψε στην Αλβανία και δίδασκε ως καθηγητής Γαλλικών, στο Γαλλικό Λύκειο της Κορυτσάς έως το 1939, όπου έγινε η ιταλική εισβολή. Την περίοδο εκείνη, ο Χότζα μετακόμισε στα Τίρανα, καθώς ακολούθησε την Κομμουνιστική ομάδα της Κορυτσάς, της οποίας ήταν και δραστήριο μέλος. Ωστόσο, προς δυσάρεστή του έκπληξη συνειδητοποίησε ότι δεν υπήρχε πραγματικό κομμουνιστικό κόμμα στην Αλβανία ή κάποιος «κόκκινος συνασπισμός», ο οποίος να τάσσεται υπέρ του κομμουνισμού, αλλά υπήρχαν μόνο συνδυασμοί, οι οποίοι ανταγωνίζονταν μεταξύ τους και ακολουθούσαν τα κατάλοιπα της ιταλικής φασιστικής κατοχής.
Με την πάροδο του χρόνου, το 1941, οι Γερμανοί εισβάλλουν στη Σοβιετική Ένωση και οι Αλβανοί κομμουνιστές αναγκάζονται να θάψουν τις κομμουνιστικές τους ιδεολογίες. Λίγο αργότερα, στις 8 Νοεμβρίου του ίδιου έτους, ιδρύθηκε το Κομμουνιστικό Κόμμα της Αλβανίας με τη βοήθεια των Γιουγκοσλάβων επιτρόπων. Το 1943, επικεφαλής του σχηματισμού ανέλαβε ο Ενβέρ Χότζα και συγκέντρωσε στα Τίρανα όλους τους Κομμουνιστές της χώρας σε ένα μυστικό καπνοπωλείο που διέθετε. Σιγά σιγά, το μέτωπο του άρχισε να δραστηριοποιείται και να τάσσονται όλο και περισσότεροι πολίτες γύρω του, έως ότου ένα χρόνο αργότερα, τον Δεκέμβριο του 1944 η αλβανική οργάνωση κατάφερε να κερδίσει το ναζιστικό κίνημα και να απελευθερώσει για αρχή τα Τίρανα και ύστερα τη Σκόδρα. Μετά από αυτήν τη μεγάλη νίκη, η Εθνική Αντιφασιστική Επιτροπή έδωσε την εξουσία στον Χότζα, ανακηρύσσοντάς τον ως Πρωθυπουργό της χώρας, Υπουργό Εσωτερικών- Εξωτερικών και Αρχιστράτηγο, αφού ήταν ο άνθρωπος που έδωσε στην αλβανική περιφέρεια την ελευθερία της. Το μοντέλο διακυβέρνησης του ήθελε να είναι παρόμοιο με αυτό του Τίτο στη Γιουγκοσλαβία. Ο Τίτο ήταν ο Πρόεδρος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γιουγκοσλαβίας.
Την πρώτη του τετραετία (1944-1948), ο Χότζα προσπάθησε να χαρτογραφήσει την Αλβανία στον χάρτη, να βελτιώσει την οικονομία και να ακολουθήσει μία διοικητική τακτική με βάση τα σοβιετικά πρότυπα. Τον Νοέμβριο του 1945, το κόμμα του από «Κομμουνιστικό» μετονομάστηκε σε «Κόμμα Εργασίας της Αλβανίας». Λίγο αργότερα, λόγω των συνεχών συγκρούσεών του με τον κομμουνιστή επικεφαλής Τίτο, ακύρωσε όλες του τις οικονομικές συμφωνίες με τη Γιουγκοσλαβία και διέκοψε όλες τους τις επαφές. Χωρίς, λοιπόν να υπολογίζει κανέναν, ομολόγησε την πίστη του στον σταλινικό σοβιετισμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι το αλβανικό σύνταγμα του 1950 υιοθετούσε τις ίδιες αρχές με αυτό που είχαν στην Σοβιετική Ένωση.
Η κομμουνιστική αυτή κυβέρνηση σύντομα μετατράπηκε σε ένα καθεστώς ανομίας. Την περίοδο του 1953-1954, παρά το γεγονός ότι ο Χότζα παραιτήθηκε από τα πολιτειακά του αξιώματα, παρέμεινε Γενικός Γραμματέας του Εργατικού Κόμματος της Αλβανίας. Μετά τον θάνατο του Στάλιν, ο Αλβανός πολιτικός ήρθε σε σύγκρουση στη Ρωσία με τον διάδοχό πλέον Νικίτα Χρουστσόφ, γιατί ήθελε να αποσταλινοποιήσει τη Ρωσία. Ύστερα από αυτήν τη σφοδρή αντιπαράθεση, νέος ισχυρός προστάτης της Αλβανίας αναδείχθηκε η Κίνα με ηγέτη τον Μάο Τσε Τουνγκ.
Θέλοντας να αναζωπυρώσει την επαναστατική ηθική, ο Χότζα αποφάσισε να προωθήσει τη ριζική αλλαγή της κοινωνίας και αυτή τη φορά στόχευσε στον περιορισμό της γυναίκας, το 1967. Ταυτόχρονα, έκανε μία σφοδρή επίθεση εναντίον της θρησκευτικής λατρείας, έως ότου τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους κατέληξε να απαγορεύει τη θρησκευτική δραστηριότητα και η Αλβανία να κηρύσσεται ως το πρώτο άθεο κράτος του κόσμου. Γοητευμένος, λοιπόν, από την κινεζική επαναστατική πολιτική και από τη στήριξη που ένιωθε, αποφασίζει να επιβάλλει βίαια τον αθεϊσμό στην χώρα του και να απομονώσει διπλωματικά και οικονομικά την Αλβανία.
Από το 1961 έως και το 1978, οι σχέσεις Αλβανίας- Κίνας ήταν άψογες. Το 1978 δυο χρόνια μετά τον θάνατο του Μάο, οι σχέσεις των δύο χωρών ανήκαν στο παρελθόν. Μετά από αυτό το διάστημα, ο Χότζα άρχισε να προσεγγίζει τις χώρες της Δύσης και τις κινεζικές αριστερές πολιτικές του Πεκίνου. Ωστόσο, το 1978, το Πεκίνο διέκοψε τα πακέτα ενίσχυσης προς την Αλβανία και η χώρα παρέμεινε αβοήθητη.
Η νέα δεκαετία του 1980, έμελλε να γίνει μία δυσβάσταχτη περίοδος για τον αλβανικό λαό. Θα μπορούσαμε πλέον να μιλήσουμε για τον αλβανικό απομονωτισμό, καθώς δεν διέθετε καμία διπλωματική σχέση τόσο με κομμουνιστικά καθεστώτα, αλλά και γενικά με κανένα κράτος του κόσμου. Στην ουσία δεν είχε ούτε γεωγραφική ούτε βιομηχανική αυτάρκεια και συνεπώς πάλευε να αυτοσυντηρηθεί. Μέσα σε όλη αυτήν την αναστάτωση, δεν άργησαν να έρθουν στο φως μαρτυρίες για διώξεις, φυλακίσεις και εκτελέσεις χιλιάδων αντικαθεστωτικών. Ας μην ξεχνάμε ότι όλα αυτά τα χρόνια πολλοί πολιτικοί αντίπαλοι του Χότζα, εξαφανίζονταν μυστηριωδώς και πολλές αυτοκτονίες στενών συνεργατών του έμεναν ανεξιχνίαστες. Σε κοινωνικό επίπεδο, οι πολίτες δεν είχαν την ελευθερία της βούλησής τους και τις ζωές τους τις υποκινούσε ο Χότζα. Παράλληλα, η οικονομία βρισκόταν σε τραγική κατάσταση και η Αλβανία τότε μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως ένας από τους πιο φτωχούς λαούς.
Ο Χότζα πέθανε στις 11 Απριλίου του 1985. Τα 41 χρόνια της εξουσίας του αποτέλεσαν κατασταλτικό παράγοντα, με την Αλβανία να θεωρείται ως μία χώρα με περιορισμό στην ανάπτυξη, αδιαφορία για τα ανθρώπινα δικαιώματα και καταπάτηση της ατομικής ελευθερίας. Αναμφίβολα, όλα τα προαναφερθέντα εδραίωσαν τη φήμη του Χότζα ως αιμοσταγούς τυράννου, και μεταμόρφωσαν τη χώρα σε μία ασφυκτική Αλβανία. Μετά τον θάνατό του, τον διαδέχτηκε ο Ραμίζ Αλία, ο οποίος ήταν φανατικός μαρξιστής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Η α λα Ενβέρ Χότζα «αθεϊστική προπαγάνδα», Kathimerini.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Ενβέρ Χότζα: ο κομμουνιστής δικτάτορας της Αλβανίας, Booksjournal.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Μεγάλοι δικτάτορες: Ενβέρ Χότζα, Maxmag.gr, Διαθέσιμο εδώ
