Της Δανάης Τομαροπούλου,
Δεν είναι λίγα τα άτομα που καθημερινά αντιμετωπίζουν έντονους πόνους στην κοιλιακή χώρα, φουσκώματα και δυσκοιλιότητα ύστερα από την κατανάλωση ενός γεύματος ή τη βίωση καταστάσεων έντονης πίεσης και άγχους. Πρόκειται για το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (IBS) ή αλλιώς «Σπαστική Κολίτιδα», ένα χρόνιο πεπτικό σύνδρομο από το οποίο πάσχει το 10-20% του πληθυσμού, με τις γυναίκες να έχουν διπλάσιες σχεδόν πιθανότητες να νοσήσουν.
Φυσιολογική πορεία τροφής στον γαστρεντερικό σωλήνα
Ο γαστρεντερικός σωλήνας περιλαμβάνει μία ομάδα οργάνων που εκτείνεται από το στόμα μέχρι τον πρωκτό. Το στόμα και ο στοματοφάρυγγας είναι υπεύθυνοι για την κατάτμηση της τροφής, ο οισοφάγος λειτουργεί ως οδός προς τον στόμαχο και ο στόμαχος με τη σειρά του αποθηκεύει προσωρινά την τροφή και ξεκινάει την διαδικασία της πέψης με την παρουσία ενζύμων. Στη συνέχεια, το λεπτό έντερο συνεχίζει τη διαδικασία της πέψης και λειτουργεί ως πρώτη θέση απορρόφησης θρεπτικών συστατικών, ενώ το παχύ έντερο απορροφά ηλεκτρολύτες και υγρά και αποθηκεύει τα κόπρανα πριν την αποβολή τους. Τέλος, τα κόπρανα περνούν στο ορθό και αποβάλλονται διαμέσου του πρωκτού.
Σε όλη αυτήν την πορεία της τροφής μέσω του γαστρεντερικού σωλήνα, σημαντικό ρόλο έχουν και οι επικουρικοί αδένες στους οποίους εντάσσονται οι σιελογόνοι αδένες το πάγκρεας και το ήπαρ. Το ήπαρ εκκρίνει τη χολή, πλούσια σε χολικά οξέα για την διάσπαση των λιπών που αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη και μεταφέρεται στο δωδεκαδάκτυλο του λεπτού εντέρου κατά τη διάρκεια ενός γεύματος. Στην πορεία αυτή, φυσικά, πρωτεύων ρόλο διαδραματίζει το πάγκρεας που μεταφέρει έναν πεπτικό χυμό αποτελούμενο από πεπτικά ένζυμα στο δωδεκαδάκτυλο.
Ανάλυση αιτιολογικού υπόβαθρου
Πρόκειται για μία χρόνια διαταραχή στην κινητικότητα του γαστρεντερικού σωλήνα, η οποία εκδηλώνεται με την πρόκληση έντονου κοιλιακού άλγους, δυσκοιλιότητας και διάρροιας. Κύριο χαρακτηριστικό της είναι η μη φυσιολογική περισταλτική σύσπαση ως προς τον ρυθμό και την ένταση των λείων μυϊκών κυττάρων του τοιχώματος του λεπτού και του παχέος εντέρου. Πιο συγκεκριμένα, σε υγιή άτομα η αύξηση της κινητικότητας στον γαστρεντερικό σωλήνα ενεργοποιείται για 30 λεπτά κατά μέσο όρο ύστερα από την κατανάλωση ενός γεύματος, σε αντίθεση με τα άτομα που πάσχουν από το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου στα οποία η ενεργοποίηση μπορεί να έχει διάρκεια έως και 3 ώρες. Ακόμα, τα άτομα αυτά εμφανίζουν αυξημένη σπλαχνική ευαισθησία, γεγονός που οφείλεται σε υπερευαισθησία των νευροϋποδοχέων του πόνου από τροφικά ερεθίσματα και από ψυχολογικούς παράγοντες. Τέλος, ένας συνδυασμός περιβαλλοντικών και γενετικών παραγόντων, όπως το κάπνισμα, οι διατροφικές συνήθειες και οι γονιδιακές μεταλλάξεις σχετίζονται με την εμφάνισή του.
Συμπτώματα συνδρόμου
Tα κύρια συμπτώματα του συνδρόμου είναι τα ακόλουθα:
- πόνος στην κοιλιακή χώρα
- τυμπανισμός
- δυσκοιλιότητα
- διάρροια
- αυξημένη αποβολή αερίων
- τάση για έμετο.
Υπάρχει θεραπεία για το συγκεκριμένο σύνδρομο;
Υπάρχουν διάφορες φαρμακευτικές αγωγές που μπορεί να λάβει ο ασθενής ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων του, συνήθως για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι οποίες συνδυάζονται και με την κατάλληλη διατροφή. Οι τροφές που συνιστάται να μην καταναλώνουν τα άτομα που πάσχουν από το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου είναι κυρίως λιπαρά, κρεατικά, γαλακτοκομικά προϊόντα, αλκοολούχα ποτά, φρούτα και λαχανικά που περιέχουν άπεπτα ή δύσπεπτα σάκχαρα όπως το κουνουπίδι, το μπρόκολο, το κρεμμύδι, τα εσπεριδοειδή, καθώς και τροφές που προκαλούν αέρια, όπως τα όσπρια, το σέλινο και τα δαμάσκηνα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τι είναι το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου, Affidea. Διαθέσιμο εδώ
- Διατροφικές οδηγίες για το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου, votanotherapeia. Διαθέσιμο εδώ
- Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου, euroclinic. Διαθέσιμο εδώ
- Λαζαρίδης Νικόλαος, μελέτη παραμέτρων φλεγμονής του εντερικού βλεννογόνου στο Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου, Τμήμα Ιατρικής, Τομέας Παθολογίας, ΑΠΘ 2017.
