Του Στέλιου Δουλγέρη,
Μία απ’ τις πιο ανατρεπτικές και περιπετειώδεις ερωτικές ιστορίες της μυθολογίας μας, είναι αυτή του Λυγκέα και της Υπερμνήστρας, ενός ζεύγους που ένωσε το μίσος δύο αδελφών. Στο παρόν άρθρο θα δούμε πώς αυτή η έχθρα, οδήγησε σε μια μεγάλη αγάπη.
Ο μύθος διαδραματίζεται κατ’ αρχάς στην Αίγυπτο, όπου ο Αίγυπτος, στασιάζοντας εναντίον του αδελφού του Δαναού, ανήλθε στον βασιλικό θρόνο, δίνοντας το όνομά του στην περιοχή. Ο Δαναός είχε πενήντα κόρες, ενώ ο Αίγυπτος πενήντα γιούς. Έτσι, ο Δαναός, φοβούμενος τον αδελφό και τους ανιψιούς του, πήρε τις κόρες του και κατασκευάζοντας το πρώτο πλοίο της ιστορίας (!) έφυγε από την Αίγυπτο, και μετά από μια στάση στη Ρόδο, εγκαταστάθηκε στο Άργος. Εκεί του παραχωρήθηκε η βασιλεία από τον πρώην βασιλιά Γελάνορα.
Το Άργος, όμως, ήταν περιοχή άνυδρη: όλες οι πηγές είχαν ξηραθεί από τον Ποσειδώνα, όταν ο Ίναχος ομολόγησε πως η περιοχή είναι αφιερωμένη στην θεά Ήρα. Έτσι, ο νέος βασιλιάς έστειλε τις κόρες του να αναζητήσουν πηγές, από τις οποίες θα μπορούν να αντλούν το απαραίτητο νερό για το βασίλειο. Μία από τις Δαναΐδες, που ονομαζόταν Αμυμώνη, κατά την αναζήτησή της, προσπάθησε να σκοτώσει ένα ελάφι. Κατά λάθος, όμως, πέτυχε με το βέλος της έναν σάτυρο που κοιμόταν, ο οποίος άρχισε να την κυνηγάει, επειδή ήταν πολύ όμορφη. Το κορίτσι έσωσε ο Ποσειδώνας, ο οποίος εν τέλει συνευρέθηκε μαζί της και της υπέδειξε τις πηγές της Λέρνας.
Μετά από καιρό, κατέφτασαν στο Άργος οι γιοι του Αιγύπτου: αφού παρακάλεσαν τον Δαναό να πάψει η έχθρα μεταξύ τους, ζήτησαν να τους παντρέψει με τις κόρες του (παρόλο που ήταν ξαδέρφια). Ο Δαναός αφενός επειδή αμφέβαλλε για τις προθέσεις και το σκοπό τους, και αφετέρου επειδή συνέχιζε να μισεί τον αδελφό του για την αρπαγή της εξουσίας και τον εξαναγκασμό σε εξορία, δέχτηκε υποκριτικά την πρότασή τους.
Έτσι, έβαλε τις κόρες του σε κλήρο για το ποια θα παντρευτεί ποιόν, ενώ δύο εξαιρέθηκαν: η Υπερμνήστρα (η μεγαλύτερη) πήρε τον Λυγκέα, ενώ η Γοργοφόνη τον Πρωτέα. Αυτό έγινε επειδή οι δύο αυτοί πρίγκιπες είχαν γεννηθεί από Αιγύπτια βασίλισσα, κι όχι από κάποια δούλη, όπως οι υπόλοιποι. Εξαιρέθηκαν επίσης οι Κλείτη, Σθενέλη και Χρυσίππη, επειδή έτυχε να έχουν τα ίδια ονόματα με τρεις από τους πρίγκιπες, τους οποίους και παντρεύτηκαν (τον Κλείτο, τον Σθένελο και τον Χρύσιππο αντίστοιχα).
Όταν εορτάστηκαν οι κοινοί γάμοι, έλαβε χώρα ένα μεγάλο πανηγυρικό τραπέζι, μετά από το οποίο ο Δαναός εφοδίασε όλες του τις κόρες με αιχμηρά μαχαίρια. Τις διέταξε να σκοτώσουν τους άνδρες τους κατά τη διάρκεια της νύχτας, και τις απείλησε πως θα τις τιμωρήσει αν δεν υπακούσουν.
Πράγματι, όλες υπάκουσαν στην εντολή του και σκότωσαν τους νέους τους συζύγους στον ύπνο. Αφού απέκοψαν τα κεφάλια τους, τα έριξαν στη λίμνη Λέρνα, ενώ τα σώματά τους τάφηκαν μπροστά απ’ την πόλη. Η μόνη που δεν το έκανε ήταν η μεγαλύτερη όλων, η Υπερμνήστρα, η οποία ερωτεύτηκε τον άντρα που πήρε, όταν αυτός δεν την ανάγκασε να συνευρεθεί μαζί του, δείχνοντάς της πόσο τη σέβεται. Αντιθέτως, τον βοήθησε να δραπετεύσει, και όταν αυτός έφτασε στη Λυγκεία (60 στάδια μακριά) άναψε μια φρυκτωρία, σημάδι για την κοπέλα πως ήταν ασφαλής.
Όταν το πληροφορήθηκε ο Δαναός έγινε έξαλλος, και αφού φυλάκισε την κόρη του, την πέρασε από δίκη. Στη δίκη όμως εμφανίστηκε ως μάρτυρας υπεράσπισης του ζεύγους η ίδια η θεά Αφροδίτη, υπενθυμίζοντας σε όλους τον θεϊκό νόμο γύρω απ’ τον έρωτα και τη συζυγική αγάπη, κι έτσι η Υπερμνήστρα αθωώθηκε!
Το ζευγάρι έζησε ευτυχισμένο στο Άργος και ο Λυγκέας διαδέχτηκε στη βασιλεία τον Δαναό μετά το θάνατό του. Το νόημα του μύθου σαφές: όποιος πράττει το σωστό, τηρεί τους θείους νόμους κι έχει ειλικρινή κι αγνά αισθήματα, στο τέλος δικαιώνεται!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ἀπολλόδωρος (2000), Μυθολογία, Αθήνα: Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
- Κακριδής, Ι. (2021), Ελληνική Μυθολογία: Οι Ήρωες – Τοπικές Παραδόσεις, τμ. 3, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.
