Της Ισμύνης Παπαγιαννοπούλου,
Καταγωγή, γάμος, προσωπικότητα
Ο Έκτορας ήταν μάλλον ο πρωτότοκος γιος του Πρίαμου και της Εκάβης, ή ίσως γιος του θεού Απόλλωνα, καθώς αυτός ήταν πάντα δίπλα του. Ο Έκτορας είναι από τα κεντρικά πρόσωπα της Ιλιάδας του Ομήρου, και ήταν ο μεγαλύτερος από τα αδέρφια του, τα οποία ήταν ο Πάρης, η Κασσάνδρα, η Πολυξένη και Δηίφοβος. Ήταν παντρεμένος με την Ανδρομάχη, η οποία ήταν κόρη του Ηετίωνα, βασιλιά της Θήβας. Με τη σύζυγό του απέκτησε έναν άρρενα απόγονο, τον Αστυάνακτα ή Σκαμάνδριο. Άλλες πηγές υποστηρίζουν ότι είχε ακόμη ένα ή δύο παιδιά, τον Λαοδάμαντα και τον Όξυμο.
Ο Έκτορας απολάμβανε τον σεβασμό των αρχαίων Ελλήνων, παρά το γεγονός ότι ήταν εχθρός τους. Αναγνωριζόταν το θάρρος και ο σεβαστικός χαρακτήρας του, εξαιτίας και της αρνήσεώς του να εγκρίνει τις πράξεις του αδερφού του Πάρη. Ωστόσο, η αφοσίωσή σε αυτόν τον έκαναν να πολεμήσει προς υπεράσπισή του. Λόγω της προχωρημένης ηλικίας του πατέρα του Πριάμου, τις ευθύνες διακυβέρνησης της Τροίας είχε αναλάβει ο Έκτορας,
Την φιλοπατρία και τα φλογερά του παραγγέλματα δηλώνει το ρητό «Εἷς οἰωνὸς ἄριστος, ἀμύνεσθαιπερὶπάτρης», που σημαίνει «Ένας είναι ο καλύτερος οιωνός, ν’ αγωνιζόμαστε για την πατρίδα». Ήταν αρχηγός του στρατού και σπουδαίος μαχητής. Σεβόταν τους θεούς, τους γονείς του, τη σύζυγό του Ανδρομάχη, φερόταν τρυφερά στο παιδί του, και για την Ελένη δεν άρθρωσε κακό λόγο. Γενικά, εμφανίζεται ως ευσεβής που επιζητά τον εξευμενισμό των θεών, δείχνοντας σεβασμό στη δύναμή τους. Παράλληλα, παραμένει στοχαστικός και συνειδητοποιημένος για τη ζωή και το θάνατο. Στην Ιλιάδα του Ομήρου Η Ἕκτορος και Ἀνδρομάχης ὁμιλία (Ραψ. Ζ, 369-529) είναι η περιφημότερη σκηνή του ομηρικού έπους. Σ᾽ αυτή τη σκηνή, ο ποιητής παρουσιάζει «τον μεγαλύτερο ήρωα των Τρώων – όχι τον φοβερό πολεμιστή, αλλά τον γιο, τον αδερφό, τον σύζυγο, τον πατέρα· και μας δείχνει τους δεσμούς που τον κρατούν στην πόλη μέσα, και την ίδια στιγμή τον σπρώχνουν έξω στη μάχη με τον Αχιλλέα για να τους υπερασπιστεί» (Ι. Θ. Κακριδής).
Δράση στον Τρωϊκό πόλεμο, η τακτική του και οι μάχες του
Σύμμαχοι και παραστάτες του ήταν ο θεός Άρης και κυρίως ο Απόλλωνας, ενώ ευνοϊκός φαίνεται να ήταν και ο Δίας μέχρι τη στιγμή που πεθαίνει. Ο Ποσειδώνας, η Ήρα και η Αθηνά τον εχθρεύονταν. Αν και ο Έκτορας ήταν επιδέξιος μαχητής και σκότωσε πολλούς από τους καλύτερους Έλληνες πολεμιστές, δεν απολάμβανε τον πόλεμο, αλλά έβλεπε την άμυνα της πόλης του σαν ιερό του καθήκον. Μέχρι τις αρχές του δέκατου χρόνου του πολέμου, ο Έκτορας κράτησε αμυντική στρατηγική, κατηγορώντας για αυτό τους γέροντες, οι οποίοι λόγω δειλίας κρατούσαν τον στρατό και δεν τον άφηναν να μεταφέρει τον πόλεμο κοντά στα πλοία των Αχαιών (Ο 722-723). Ο Έκτορας σκότωσε τον πρώτο Αχαιό που πάτησε το πόδι του στο έδαφος της τρωικής χερσονήσου, τον Πρωτεσίλαο.
Η μονομαχία με τον Αίαντα
Στη ραψωδία Η, ο Έκτορας προτείνει να τερματιστεί ο πόλεμος με μονομαχία ανάμεσα στον ίδιο και σε όποιον πολεμιστή επέλεγαν οι Αχαιοί. Στο κάλεσμα ανταποκρίθηκε ο Μενέλαος, τον οποίο τελικά συγκράτησε ο αδερφός του Αγαμέμνονας. Άλλοι εννέα προθυμοποιήθηκαν να μονομαχήσουν (Αγαμέμνων, Τυδείδης Διομήδης, οι Αίαντες, Ιδομενέας, Μυριόνης, Ευρύπυλος, Θόας, Οδυσσέας), αλλά ύστερα από κλήρωση επιλέχθηκε ο Αίαντας από τη Σαλαμίνα. Ωστόσο, η μονομαχία κατέληξε σε ισοπαλία μετά από μεσολάβηση των κηρύκων Ιδαίου και Ταλθύβιου. Οι δύο μονομάχοι σταμάτησαν την αναμέτρησή τους, αντάλλαξαν δώρα μεταξύ τους σύμφωνα με το έθιμο των ισόπαλων μονομαχιών, αναγνωρίζοντας την ικανότητα και τη ρώμη που τους διέκρινε.
Η μονομαχία με τον Πάτροκλο
Οι θρίαμβοι του Έκτορα έκαναν τον Πάτροκλο να πιέσει τον Αχιλλέα να συμμετάσχει και πάλι στον πόλεμο, ή έστω να του επιτρέψει να οδηγήσει αυτός τους Μυρμιδόνες στη μάχη. Ο Αχιλλέας είχε αποσυρθεί από τον πόλεμο εξαιτίας της σύγκρουσής του με τον Αγαμέμνονα για τις δύο αιχμάλωτες από την Τροία, τη Χρυσηίδα και τη Βρισηίδα, κυρίως στη μάχη κοντά στα πλοία των Αχαιών. Φορώντας την πανοπλία του Αχιλλέα, ο Πάτροκλος, και με θυελλώδη ορμή απέκρουσε, μαζί με τους Μυρμιδόνες τους Τρώες, που είχαν φθάσει στα πλοία των Αχαιών και ήταν έτοιμοι να τα πυρπολήσουν. Ο Έκτορας αντιμάχησε με τον Πάτροκλο για το σώμα του ηνιόχου του, του Κεβριόνη, κρατώντας τον νεκρό από το κεφάλι, τη στιγμή που ο Πάτροκλος τον κρατούσε από το πόδι (Π 762-763), προηγουμένως είχε διατάξει τους στρατιώτες του να κατακρεουργήσουν το σώμα και του Έκτορα, σκυλεύοντάς το και σκοτώνοντας τους φρουρούς του (Π 559-561). Οι Τρώες αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στα τείχη τους. Στην τρίτη απόπειρα άλωσης της Τροίας από τον Πάτροκλο, αυτός καταλήφθηκε από σκοτοδίνη, ύστερα από χτύπημα του θεού Απόλλωνα. Ενώ ήταν ζαλισμένος, ο Εύφορβος τον τραυμάτισε πισώπλατα, με τον Έκτορα να του δίνει το θανατηφόρο πλήγμα. Στη συνέχεια, ο απαθής Έκτορας ακινητοποίησε το πτώμα του Πατρόκλου με τα πόδια και τον έσπρωξε προς τα πίσω, τραβώντας το δόρυ από το άψυχο σώμα του.
Η μονομαχία με τον Αχιλλέα
Ο θάνατος του Πατρόκλου ήταν καταλυτικός για τον Αχιλλέα, και για την τύχη του Έκτορα, όπως και για την έκβαση του πολέμου. Ο Αχιλλέας συμμετείχε και πάλι στον πόλεμο, φέροντας τα καινούρια όπλα, τα οποία του κατασκεύασε ο Ήφαιστος. Ήταν τόσα τα πτώματα από το ξίφος του Αχιλλέα, που ο ποταμός Σκάμανδρος του παραπονέθηκε για τα πολλά άψυχα σώματα που σωρεύονταν στα νερά και την κοίτη του, και εμπόδιζαν τα ύδατα να βρουν τη συνηθισμένη διέξοδό τους στη θάλασσα. Ταυτόχρονα, στη μάχη ρίχτηκαν και οι θεοί, με αποτέλεσμα οι Τρώες να τραπούν σε φυγή. Ο Έκτορας πήρε την απόφαση να βγει έξω από τα τείχη της πόλης και να μονομαχήσει με τον Αχιλλέα, παρά τις επιφυλάξεις των γονέων και της συζύγου του. Ο Αχιλλέας τον κυνήγησε τρείς φορές γύρω από την πόλη, και όταν ο Έκτορας σταμάτησε να τρέχει, άρχισε η πάλη μεταξύ τους. Η μονομαχία τους ήταν σκληρή, καθώς και οι δύο ήταν ιδιαίτερα γενναίοι. Στο τέλος, ο Αχιλλέας µε το κοντάρι του χτύπησε στον λαιμό τον Έκτορα και τον έριξε στο χώμα. Πλέον, ο γενναιότερος πολεμιστής των Τρώων ήταν νεκρός, με τους συμπολίτες τους να θρηνούν κοιτάζοντάς τον από τα τείχη. Ο Πρίαμος και η μητέρα του Εκάβη, καθώς και η σύζυγός του Ανδρομάχη βυθίστηκαν στο πένθος.
Η κακοποίηση του νεκρού Έκτορα
Στη συνέχεια, ο Αχιλλέας έδεσε το άοπλο πτώμα του Έκτορα στο άρμα του και το έσυρε μέχρι τα πλοία. Ο νεκρός Έκτορας έμεινε άταφος έντεκα ημέρες, μέχρις ότου ο Πρίαμος αυτοπροσώπως ικέτεψε τον Αχιλλέα να του παραδώσει το σώμα του νεκρού γιού του, ώστε να ταφεί με τιμές. Ο Αχιλλέας συγκινήθηκε και διέταξε να πλύνουν και να στολίσουν τον νεκρό, παραδίδοντάς τον στον γέρο βασιλιά, για να τον πάει στην Τροία. Ωστόσο, αν και ένδεκα μέρες άταφος ο Έκτορας, το σώμα του έμεινε προστατευμένο από τη σκληρή μεταχείριση χάρη στον Απόλλωνα. Το ίδιο και η Αφροδίτη, που έδιωχνε τα σκυλιά να μη πλησιάσουν και τον κατασπαράξουν. Τον άλειψε μάλιστα με αθάνατο ροδόνερο και τον σκέπασε με παχύ γαλάζιο σύννεφο για να μην ξεράνει ο ήλιος το δέρμα του. Ο Αχιλλέας πρόσταξε να σταματήσει ο πόλεμος έντεκα μέρες, για να προλάβουνε οι Τρώες να θρηνήσουν και να κάψουν τον νεκρό, όπως συνηθιζόταν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Όμηρος (1978), Ομήρου Ιλιάδα, Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων.
- Roman Luke & Monica (2010), Encyclopedia of Greek and Roman Mythology, Facts on File Library of Religion and Mythology, USA: Facts on File.
- edu.gr, Ο Τρωικός Πόλεμος, Διαθέσιμο εδώ
