Της Ελένης Μπαλγκουράνου,
Οι Κυβερνήσεις ως βασικά θεσμικά όργανα κατέχουν αναμφισβήτητα καταλυτικό ρόλο στην υιοθέτηση πολιτικών ενός κράτους. Στο πλαίσιο αυτό, καλούνται να συμπλέουν στα ίδια μήκη κύματος με τις επιταγές του οικονομικού γίγνεσθαι, προσαρμόζοντας ανάλογα τις αποφάσεις τους. Το ερώτημα στην τοποθέτηση αυτή αποτελεί ένα κομμάτι της πολύκροτης συζήτησης σχετικά με τον βαθμό κρατικής παρέμβασης στην οικονομία και δη, στην κατανομή των πόρων.
Η τεχνολογική άνθηση, η οποία έχει παρατηρηθεί έντονα τα τελευταία χρόνια με τη δεσπόζουσα θέση που έχει στην κοινωνία, χαρακτηρίζεται από την μονοπωλιακή επικράτηση της εταιρείας του Bill Gates, τη Microsoft. Το διάσημο σε όλους λογισμικό σύστημα για Η/Υ, Windows, για πολλά έτη κυριαρχούσε ή αλλιώς μονοπωλούσε στην κατηγορία του. Για τον λόγο αυτό, το κράτος των Η.Π.Α. στις αρχές της δεκαετίας του 2000 προσπάθησε να επιλύσει το πρόβλημα αυτό, ασκώντας αγωγή κατά της εταιρείας με βασική κατηγορία ότι χρησιμοποιεί μονοπωλιακές πρακτικές. Οι Η.Π.Α. υποστήριξαν ότι, ακριβώς επειδή ασκούσε μονοπωλιακή πολιτική η εταιρεία της Microsoft, οι μικρότερης εμβέλειας εταιρείες όχι μόνο δεν ωθούνταν στο να διαθέσουν τα προϊόντα τους στην αγορά, αλλά και λόγω των κατευθυντήριων γραμμών ως προς την πολιτική της συσσωμάτωσης προϊόντων της Microsoft, δεν ενυπήρχε κανένα ουσιαστικό κίνητρο για τις εταιρείες αυτής της κατηγορίας.
Αναλυτικότερα, η Microsoft είχε θέσει σε εφαρμογή το εξής, μόνο αν ο πελάτης είχε αγοράσει κάποια από τις καινούργιες εκδόσεις των Windows, τότε μπορεί χωρίς περιορισμό να περιηγηθεί στο πρόγραμμα της Microsoft στο διαδίκτυο. Ως εκ τούτου, η υπόθεση αυτή άνοιξε έναν νέο κύκλο συζητήσεων και ανταλλαγής αντικρουόμενων απόψεων σχετικά με τις μεταβολές της τεχνολογίας, καθώς μέχρι πρότινος η «επανάσταση» που συντελούταν αφορούσε κυρίως την αυτοκινητοβιομηχανία και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Στο σημείο αυτό, είναι βασικό να αντιληφθούμε ότι, στις περιπτώσεις αυτές, η κυρίαρχη εταιρεία είναι εκείνη που θέτει τους όρους στο «παιχνίδι» των τεχνολογικών μεταβολών. Βασιζόμενη στο κομμάτι της καινοτομίας και της ευελιξίας, συνθέτει το μοτίβο της τεχνολογικής εξέλιξης. Λόγου χάρη, τα τελευταία 160 χρόνια, εξαιτίας των ολιγοπωλίων και παράλληλα της εξάλειψης κάθε είδους ανταγωνισμού από την κυρίαρχη επιχείρηση, έχει αναπτυχθεί η τεχνολογία. Το δίλημμα που εμφανίστηκε ήταν προφανές: οι Η.Π.Α. έπρεπε να συνεχίσουν την αγωγή, επιβάλλοντας σαφείς περιορισμούς στην εταιρεία της Microsoft ή θα έπρεπε να την αφήσουν να συνεχίσει να καινοτομεί;
Η ποικιλία νομικών αποφάσεων και γνωμοδοτήσεων καταδεικνύουν περίτρανα τη δυσκολία και την έκταση που είχε προσλάβει το ζήτημα. Πρόκειται για εσκεμμένο ανταγωνισμό από τη μεριά της Microsoft ή για επιτυχημένη ανταγωνιστική συμπεριφορά; Αργότερα, η εταιρεία θα κρινόταν ένοχη. Στη συνέχεια, η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφεύγει κατά της Microsoft, με την τελευταία να βρίσκεται αντιμέτωπη με την επιβολή προστίμου, το οποίο ανήλθε στα €1,7 δις. Τελικά, το 2009 η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κλείνει οριστικά την υπόθεση, επιτυγχάνοντας συμφωνία με τη Microsoft, η οποία αίρει την πρακτική της συσσωμάτωσης των προϊόντων της, όπως προαναφέρθηκε. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, δινόταν η ευχέρεια επιλογής στον πελάτη να επιλέξει ανταγωνιστικά προγράμματα περιήγησης στο διαδίκτυο.
Ο επιστημονικός κόσμος διχάστηκε φανερά, διότι το ζήτημα αυτό ανάγεται ως μία σοβαρή πρόκληση της υιοθέτησης δημοσιών πολιτικών. Η πρώτη θέση επί αυτού εξετάζεται εν συναρτήσει βραχυχρόνιας περιόδου και συγκεκριμένα ότι οι μονοπωλιακές εταιρείες μπορούν και επιτυγχάνουν υπερβάλλον κέρδος, γιατί εκμεταλλεύονται τους καταναλωτές. Στον αντίποδα, επί μακροχρόνια περίοδο, ο εκάστοτε έλεγχος των μονοπωλίων αποτελεί τροχοπέδη στη δημιουργικότητα και στην παραγωγικότητα των εν λόγω εταιρειών, καθυστερώντας την ανάπτυξή τους. Ωστόσο, αποδεκτές γίνονται και οι δύο απόψεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Judgment of the Court of First Instance (Grand Chamber) of 17 September 2007, Microsoft Corp. v Commission of the European Communities, eur-lex.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- U.S. V. Microsoft: Court’s findings of fact, justice.gov, διαθέσιμο εδώ
- Richard Lipsey & Alec Chrystal (2018), Μικροοικονομική Θεωρία, 13η έκδοση, Εκδόσεις Τζιόλα
