Του Χάρη Κουρή,
Πολλές φορές, η φύση είναι αρκετά απρόβλεπτη και, σίγουρα, δεν ενδιαφέρεται για τα εφήμερα θέματα των ανθρώπων, όπως ο πολιτισμός και η επιβίωση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ινδική πόλη Joshimath στους πρόποδες των Ιμαλαΐων. Ευρισκόμενη σε μία τόσο γεωλογικά ενεργή περιοχή (ας μην ξεχνάμε ότι τα Ιμαλάια σχηματίσθηκαν λόγω της σύγκρουσης μεταξύ της Ινδικής και της Ευρασιατικής Πλάκας, οι οποίες συγκλίνουν όλο και περισσότερο), δεν είναι άξιο απορίας το γιατί αυτός ο οικισμός βυθίζεται μέρα με τη μέρα.
Η ιστορία του Joshimath είναι συνυφασμένη με το ευμετάβλητο έδαφός της. Πριν πάνω από έναν αιώνα, στην περιοχή συνέβη ένας σεισμός, που οδήγησε στην αποκόλληση ενός μεγάλου κομματιού ενός λόφου στην περιοχή και, αργότερα, η περιοχή αυτή εποικίστηκε. Παρόλα αυτά, η ταχύτητα της καταβύθισης αυτής της πόλης δεν περιορίζεται μόνο σε φυσικές αιτίες. Κατά κύριο λόγο, η ανθρώπινη δραστηριότητα ευθύνεται για την καταβύθιση της πόλης. Συγκεκριμένα, εδώ και δεκαετίες, τα υπόγεια ύδατα της περιοχής χρησιμοποιούνται για τις καλλιέργειες, με αποτέλεσμα να γίνεται εύθραυστο το έδαφος (η υπερεξαγωγή υπόγειων υδάτων αποτελεί την κύρια αιτία παγκοσμίως για παρόμοιες περιπτώσεις. Αξιοσημείωτη είναι η περίπτωση της Τζακάρτα, πρωτεύουσας της Ινδονησίας, η οποία καταβυθίζεται πιο γρήγορα από οποιαδήποτε άλλη πόλη στον κόσμο).
Ήδη από το 1976, μια κυβερνητική μελέτη είχε προειδοποιήσει ότι η πόλη θα εξακολουθούσε να βυθίζεται, αν συνεχιζόταν απρόσκοπτα η ανθρώπινη δραστηριότητα, και τόνισε ότι η περιοχή δεν είναι κατάλληλη για ανθρώπινη κατοίκηση. Σαν άλλες «Κασσάνδρες», οι μελετητές αγνοήθηκαν και η ανθρώπινη δραστηριότητα όχι μόνο συνεχίστηκε, αλλά αυξήθηκε, για να φροντίσει τις ανάγκες των προσκυνητών (45 χιλιόμετρα μακριά βρίσκεται μία πόλη που φημίζεται για τον ινδουιστικό ναό της) και των τουριστών, που τυχαίνει να περάσουν από την περιοχή. Παράλληλα, έχουν χτιστεί δρόμοι (υπέργειοι και υπόγειοι) και ένας υδροηλεκτρικός σταθμός.
Κοιτώντας την ευρύτερη περιοχή, δηλαδή το κρατίδιο Uttarakhand, μπορεί κανείς να δει παρόμοιες καταστάσεις. Σεισμοί, κατολισθήσεις, και πλημμύρες είναι συχνά φαινόμενα με απολογισμό χιλιάδων νεκρών. Μόνο τη δεκαετία 2010–2020 είχαν πεθάνει περισσότερα από 1.300 άτομα, ενώ 400 χωριά έχουν ανακηρυχθεί μη κατοικήσιμα.
Γυρνώντας, πάλι, στο Joshimath, τον Αύγουστο του 2022 η Κυβέρνηση του Uttarakhand οργάνωσε μια γεωλογική μελέτη, η οποία έδειξε προχωρημένη διάβρωση του εδάφους, σε μεγάλο βαθμό προκεκλημένη από την ισχυρή βροχόπτωση του Οκτωβρίου του 2021, που οδήγησε και σε πλημμύρες. Παρά το γεγονός ότι οι μελετητές απαιτούσαν να σταματήσει οποιοδήποτε έργο εκτελούταν στην περιοχή, αυτές πάλι αγνοήθηκαν και τα έργα σταμάτησαν μόλις στις 5 Ιανουαρίου του 2023. Αρκετά ειρωνικό είναι το γεγονός ότι το γραφείο τύπου του τοπικού υδροηλεκτρικού σταθμού εξέδωσε δήλωση, σύμφωνα με την οποία τα έργα που εκτελούνται και σχετίζονται με τον σταθμό δε συνεισφέρουν καθόλου στη χειροτέρευση της διάβρωσης.
Όσο γίνονται αυτά, οι ντόπιοι ζουν και αυτοί δραματικές καταστάσεις. Οι περισσότεροι από τους κατοίκους έχουν βρει τα σπίτια τους σε άθλια κατάσταση με διαφόρους βαθμούς ζημιάς. Η αστάθεια του εδάφους έχει οδηγήσει σε ρωγμές στα περισσότερα κτήρια, οι οποίες εξελίσσονται σε περαιτέρω υπονόμευση της δομής τους, ενώ άλλα κτίρια κινδυνεύουν να συγκρουσθούν. Για πολλούς, η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο, με αποτέλεσμα να πρέπει να σωθούν από σωστικά συνεργεία, ενώ κάποια άλλα άτομα έχουν συγκεντρωθεί σε δημόσια κτίρια, χωρίς, όμως, να υπάρχει ο απαραίτητος χώρος για την εξυπηρέτησή τους.
Τώρα, το Joshimath, μια πόλη που χτίσθηκε σε ανασφαλή θεμέλια, κινδυνεύει να εξαφανισθεί. Η ανεύθυνη ανθρώπινη δραστηριότητα ίσως να δείξει πολλές παρόμοιες καταστάσεις στο κοντινό μέλλον.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Satellite images show Joshimath sank 5.4cm in just 12 days: Why it might have happened, The Indian Express, διαθέσιμο εδώ
- A hairline crack became a 3-foot chasm. That’s when he knew they had to leave, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Joshimath: The trauma of living in India’s sinking Himalayan town, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Joshimath sinking: 8.5cm displacement enough for cracks in houses, says expert, Hindustan Times, διαθέσιμο εδώ
